Θα μπορούσε εύκολα κανείς να ξεμπερδέψει με το αρχικό ερώτημα, αν κάνουν εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα οι Τσετσένοι κατά των Ρώσων, απαντώντας ότι στο σοσιαλισμό δεν υπήρχαν ανάλογα φαινόμενα, ούτε αναπτυσσόταν εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας ενάντια στη σοσιαλιστική εξουσία. Αλλά δε φτάνει όσο και αν αυτό είναι σωστό και αποδεικνύει ότι αν οι σχέσεις παραγωγής είναι σοσιαλιστικές και η ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής κοινωνική, οι λαοί διαφόρων εθνών μπορούν να ζουν αρμονικά, ενωμένοι σε μια κοινωνία που τις υποθέσεις της τις διαχειρίζονται οι ίδιοι σε όφελος όλων, γιατί αυτό είναι το κοινό συμφέρον. Επομένως, ήδη έχουμε κάνει την αρχή για να απαντήσουμε στο ερώτημα. Η φύτρα που γεννά τέτοια φαινόμενα είναι οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, η ταξική κοινωνία στην οποία ηγούνται οι λίγοι κυρίαρχοι ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής εκμεταλλευόμενοι τους πολλούς καταπιεσμένους εργάτες και τ' άλλα λαϊκά στρώματα.
Σ' αυτή την ιστορική εποχή στα πολυεθνικά καπιταλιστικά έθνη-κράτη, οι αστικές τάξεις των διαφόρων εθνών εκμεταλλεύονται από κοινού τους εργάτες, αλλά ανταγωνίζονται και μεταξύ τους για τα ιδιαίτερα συμφέροντά τους, όταν μάλιστα αυτά των μικρότερων εθνών του πολυεθνικού κράτους είναι μεγάλα (π.χ., πετρέλαια και δρόμοι πετρελαίων), κάποτε και με μορφές σαν αυτές των Τσετσένων. Μπορεί να φαίνεται λογικό, λοιπόν, σε ένα πολυεθνικό καπιταλιστικό κράτος, κάποιο ή κάποια έθνη να επιδιώκουν την αυτοδιάθεσή τους ως καταπιεζόμενα από το κυρίαρχο έθνος. Τέτοια, π.χ., ήταν η κατάσταση στην τσαρική Ρωσία και απ' αυτό ο Λένιν διατύπωσε το σύνθημα της «Αυτοδιάθεσης των εθνών».
Αλλά δεν έμεινε μόνο σ' αυτό. Γιατί στον καπιταλισμό το έθνος δεν είναι ενιαίο ακριβώς γιατί είναι ταξικά διαχωρισμένο. Υπάρχει το έθνος της κυρίαρχης αστικής τάξης και το έθνος της εκμεταλλευόμενης εργατικής τάξης. Με διαφορετικούς εντελώς κι αντίθετους σκοπούς, αφού η αστική τάξη θέλει να διαιωνίζει τις σχέσεις εκμετάλλευσης, ενώ η εργατική τάξη να τις καταργήσει. Γι' αυτό και η δική της συνειδητή ταξική πάλη έχει στόχο την ανατροπή της αστικής εξουσίας, την εγκαθίδρυση της δικής της εξουσίας για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Επομένως, όταν ένα έθνος καταπιέζει ένα άλλο σε ένα πολυεθνικό κράτος, πίσω από το «εθνικό ζήτημα» υπάρχει το ταξικό. Και εδώ τα συμφέροντα των διαφόρων τάξεων του έθνους είναι αντίθετα. Είναι διαφορετικό στην εποχή της πάλης ενάντια στη φεουδαρχία.
Είναι προοδευτικό το ξύπνημα των μαζών από το φεουδαρχικό λήθαργο, η πάλη τους ενάντια σε κάθε εθνική καταπίεση, για τα κυριαρχικά δικαιώματα του λαού, για τα κυριαρχικά δικαιώματα του έθνους. Από δω απορρέει η απόλυτη υποχρέωση κάθε μαρξιστή να υπερασπίζεται τον πιο αποφασιστικό και τον πιο συνεπή δημοκρατισμό σ' όλα τα σημεία του εθνικού ζητήματος. Το καθήκον αυτό βασικά έχει αρνητικό χαρακτήρα. Το προλεταριάτο όμως δεν μπορεί να προχωρήσει στην υποστήριξη του εθνικισμού πέρα απ' αυτό το σημείο, γιατί παραπέρα αρχίζει η "θετική" δράση της αστικής τάξης, που αποβλέπει στη στερέωση του εθνικισμού.
Η αποτίναξη κάθε φεουδαρχικού ζυγού, κάθε καταπίεσης των εθνών, κάθε προνομίου ενός από τα έθνη ή μιας από τις γλώσσες αποτελεί απόλυτη υποχρέωση του προλεταριάτου σαν δημοκρατικής δύναμης, είναι απόλυτο συμφέρον της προλεταριακής ταξικής πάλης, που τη συσκοτίζουν και την ανακόπτουν οι εθνικές φαγωμάρες. Η υποβοήθηση όμως του αστικού εθνικισμού πέρα απ' αυτά τα όρια, τα αυστηρά περιορισμένα μέσα σε συγκεκριμένα ιστορικά πλαίσια, ισοδυναμεί με προδοσία του προλεταριάτου και με πέρασμα με το μέρος της αστικής τάξης» (Β. Ι. Λένιν, «Κριτικά Σημειώματα για το Εθνικό ζήτημα»).
Επειδή οι δημοσιολόγοι που κάνουν τους μαρξιστές χαρακτηρίζουν προοδευτικό το φαινόμενο στην Τσετσενία ως εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, να ξαναθυμίσουμε τη θέση των μπολσεβίκων και του Λένιν για το πώς πρέπει να στέκεται η εργατική τάξη σ' αυτό το ζήτημα.
«Το προλεταριάτο δεν μπορεί να υποστηρίξει καμιά κατοχύρωση του εθνικισμού, αντίθετα υποστηρίζει κάθε τι που βοηθά το σβήσιμο των εθνικών διακρίσεων, το γκρέμισμα των εθνικών φραγμών, κάθε τι που κάνει όλο και πιο στενούς τους δεσμούς ανάμεσα στις εθνότητες, κάθε τι που οδηγεί στη συγχώνευση των εθνών. Κάθε διαφορετική ενέργεια σημαίνει πέρασμα με το μέρος του αντιδραστικού εθνικιστικού μικροαστισμού...
Μαχόμενος αστικός εθνικισμός που αποκτηνώνει, αποβλακώνει και διαιρεί τους εργάτες, για να τους σύρει στο άρμα της αστικής τάξης - να ποιο είναι το βασικό γεγονός της σύγχρονης πραγματικότητας...
Ο αστικός εθνικισμός και ο προλεταριακός διεθνισμός είναι δυο συνθήματα ανειρήνευτα εχθρικά, που αντιστοιχούν στα δυο ταξικά στρατόπεδα όλου του καπιταλιστικού κόσμου και εκφράζουν δυο πολιτικές (κάτι παραπάνω: δυο κοσμοθεωρίες) στο εθνικό ζήτημα...
Οποιος θέλει να υπηρετεί το προλεταριάτο έχει χρέος να συνενώνει τους εργάτες όλων των εθνών, παλεύοντας ακλόνητα ενάντια στον αστικό εθνικισμό, και το "δικό" του και τον ξένο» (Β. Ι. Λένιν στο ίδιο).
Με λίγα λόγια, πάλη των εργατών όλων των εθνών ενάντια στο κράτος που τους εκμεταλλεύεται για το σοσιαλισμό.