Τριακοστή Απριλίου 1975. Το ραδιόφωνο στο Ανόι μεταδίδει ότι τα τανκ των Βιετκόνγκ ισοπέδωσαν τις πύλες και εισέβαλαν στο Προεδρικό Μέγαρο στη Σαϊγκόν, την πρωτεύουσα του Νοτίου Βιετνάμ. Απελπισμένοι Αμερικανοί προσπαθούσαν να γαντζωθούν από το τελευταίο ελικόπτερο που εγκατέλειπε το Νχα-Τρανγκ, οι τελευταίοι πεζοναύτες αποχωρούσαν με εξευτελιστικό τρόπο από τη στέγη της αμερικανικής πρεσβείας στη Σαϊγκόν, την ώρα που το πλήθος ετοιμαζόταν να εισβάλει στο κτίριο. Χρειάστηκαν ακόμη δύο μήνες για πέσει και να απομακρυνθεί οριστικά η κυβέρνηση - μαριονέτα των ΗΠΑ του Νοτίου Βιετνάμ, να ολοκληρωθεί η νίκη των Βιετκόνγκ και επιτέλους η χώρα να ενωθεί, να αποτελέσει μία και ομοούσια κρατική οντότητα. Μία σοσιαλιστική οντότητα.

Εντούτοις, αυτή η ημερομηνία, 30ή Απριλίου, σηματοδοτεί επί της ουσίας το τέλος του πολέμου, της νίκης ενός αποφασισμένου και γεμάτου ιδανικά λαού ενάντια σε μία υπερδύναμη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Η 30ή Απριλίου σηματοδοτεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική και πολιτική ήττα που γνώρισαν ποτέ οι ΗΠΑ, που γονάτισαν αποκαμωμένες και κάθιδρες μπροστά στη λιλιπούτεια χώρα.

Περίπου τρία εκατομμύρια Βιετναμέζων έχασαν τη ζωή τους, εκατομμύρια θρυμματισμένα σώματα και ψυχές επέζησαν αυτής της σφαγής των αθώων, αυτού του μακροχρόνιου πολέμου. Εκατομμύρια εκτάρια δασών ακόμη σε κατάσταση συναγερμού εξαιτίας των τόνων χημικών και τοξικών που ρίχτηκαν από τις αμερικανικές δυνάμεις. Από εκείνη τη στιγμή και εξαιτίας της μόλυνσης, ανήκεστος βλάβη του φυσικού πλούτου, χιλιάδες παιδιά, γενιές ολόκληρες έχουν γεννηθεί με ανωμαλίες και υποφέρουν από ασθένειες που οφείλονται στη μόλυνση από τα χημικά.

Είκοσι πέντε χρόνια μετά το τέλος, ένας εκ των ηγετών αυτής της νίκης του λαού του Βιετνάμ, ο στρατηγός Βο Νγκιέν Γκιάπ, μιλώντας προς τους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια των φετινών εορταστικών εκδηλώσεων που άρχισαν από τις αρχές του Απρίλη στο Μπουόν Μα Τουότ, θα τονίσει: «Σε λίγο θα γίνω εκατό χρονών, αλλά το κομμουνιστικό ηθικό και πνεύμα παραμένει αναλλοίωτο, ακριβώς όπως ήμουν νέος». Ο στρατηγός Γκιάπ ήταν απολύτως ξεκάθαρος, ότι αυτή η νίκη θα μπορούσε εύκολα να μετατραπεί σε ήττα αν οι δυνάμεις των Βιετκόνγκ είχαν προσπαθήσει να πολεμήσουν κατά μέτωπο, ένας προς έναν, ένα εχθρό που ήταν κατά πολύ καλύτερα εξοπλισμένος, με τα βομβαρδιστικά «Β52» να συνδράμουν το έργο των επίγειων δυνάμεών τους. «Επρεπε να χρησιμοποιήσουμε το μικρό ενάντια του μεγάλου, απαρχιωμένα όπλα κατά σύγχρονων. Σε έναν πόλεμο, άνθρωποι και όπλα, έχουν όλα την ίδια σημασία, Στο τέλος, ήταν ο ανθρώπινος παράγοντας που σηματοδότησε τη νίκη» θα τονίσει ο Γκιάπ που θα τη χαρακτηρίσει «ως απόλυτη και ολοκληρωτική νίκη του λαού του Βιετνάμ ενάντια στους δυτικούς ιμπεριαλιστές».

Ο στρατηγός Γκιάπ γνωρίζει ότι μία ολόκληρη γενιά γεννήθηκε και ενηλικιώθηκε - καθώς και οι επόμενες που ακολούθησαν και θα ακολουθήσουν - χωρίς να γνωρίσει τον τρόμο και τις θηριωδίες αυτού του πολέμου, που γνώρισαν οι γονείς τους, εξαιτίας της δικής τους νίκης.

Ανάλογα, ακόμη και η νέα γενιά των Αμερικανών δυσκολεύεται να πιστέψει εκείνες τις εικόνες, τη στιγμή που η αμερικανική κοινωνία δείχνει - και του χρόνου βοηθούντος - να έχει ξεπεράσει τα φαντάσματα που την κυνηγούσαν, δείχνει να έχει επουλώσει τις πληγές, δείχνει να έχει περιπέσει στη λήθη.

Ομως δεν ήταν έτσι. Η φρίκη είχε χτυπήσει όμως και την πόρτα των ίδιων των Αμερικανών, ασχέτως αν τους χώριζαν πολλές χιλιάδες μανισμένα ναυτικά μίλια του Ειρηνικού. Περισσότεροι από 58.000 Αμερικανοί άφησαν την τελευταία τους πνοή μέσα στις ζούγκλες του Βιετνάμ. Δεκάδες χιλιάδες παραμένουν μισότρελλοι ακόμη και απόβλητοι, φυσικά από την αμερικανική κοινωνία στην οποία δεν μπόρεσαν ποτέ να ενταχθούν ξανά. Δεκάδες χιλιάδες εξακολουθούν ακόμη να θυμούνται την απίστευτη βία στο Κεντ και τους δολοφονημένους εξεγερμένους φοιτητές και τη βαρβαρότητα των αστυνομικών δυνάμεων μπροστά στη Grosvenor Square το 1968. Οι ΗΠΑ έτριζαν συθέμελα από τη σφοδρότητα των αντιδράσεων της σταυροφορίας κατά των Ηνωμένων Πολιτειών κατά πρώτο λόγο, αλλά επίσης κατά του ρατσισμού, του ιμπεριαλισμού, του καταναλωτισμού και του πολέμου εν γένει.

Οι εικόνες δεκάδων χιλιάδων διαδηλωτών έξω από το Λευκό Οίκο ήταν εκείνες που έπεισαν τελικά τον Πρόεδρο Νίξον πως πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να απεμπλακεί η χώρα του από τον πόλεμο με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αξιοπρέπεια. Την αντιιμπεριαλιστική και αντιπολεμική σκυτάλη πήραν στη συνέχεια οι φοιτητές της Ευρώπης. Το Βιετνάμ είχε ενώσει ολόκληρη τη νεολαία της ανθρωπότητας. Κανένα άλλο γεγονός έκτοτε δεν είχε την ίδια δύναμη και την ίδια απήχηση. Ο πόλεμος αυτός ήταν μια καταστροφή για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο μοναδικός πόλεμος τον οποίο έχει χάσει, μέχρι στιγμής. Ο πόλεμος εκείνος κατέστρεψε έναν Πρόεδρο και ξεσήκωσε μια ολόκληρη γενιά.

Σε ένα τομέα που κανείς εκ των Αμερικανών δε δείχνει να έχει ξεχάσει τα μαθήματα του Βιετνάμ, είναι ο στρατιωτικός. Το νέο δόγμα της χώρας, που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στον πόλεμο κατά του Ιράκ και η εφαρμογή της Νέας Τάξης Πραγμάτων, αποτελείται από τρία μέρη: χρήση μεγάλης στρατιωτικής δύναμης, μηδενικές απώλειες και μέριμνα ώστε να αποφεύγεται η παράταση του πολέμου. Ποτέ ξανά δε θα επιτρέψει η Αμερική στον εαυτό της να εμπλακεί σε έναν παρατεταμένο και χωρίς διέξοδο πόλεμο, όπου τα «αγόρια» της - που η ζωή τους τιμάται πολύ περισσότερο - σκοτώνονται παρόλο που δεν απειλείται άμεσα η εθνική της ασφάλεια. Το βιώσαμε και πολύ πρόσφατα με τον πόλεμο στο Κοσσυφοπέδιο, για ανθρωπιστικούς λόγους πάντα... Οι υπόλοιποι έπονται

Οσον αφορά τους Αμερικανούς πολιτικούς, το 1994 ο Κλίντον ήρε το εμπορικό εμπάργκο της χώρας του και ένα χρόνο αργότερα, τον Ιούνη του 1995, αποκατέστησε τις διπλωματικές σχέσεις με το Βιετνάμ. Στα τέλη του χρόνου ίσως να γίνει ο πρώτος Πρόεδρος που θα πατήσει το χώμα του Βιετνάμ από το 1969, όταν ο Νίξον είχε μεταβεί στη χώρα για να απευθύνει έναν τονωτικό λόγο στους στρατιώτες του. Ωστόσο, ο υπουργός Αμυνας Γουίλιαμ Κοέν, που πρόσφατα επισκέφτηκε το Βιετνάμ, «ποίησε την νήσσαν» όταν οι Βιετναμέζοι αξιωματούχοι αναφέρθηκαν στο ακανθώδες ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων, αν και συνομιλίες συνεχίζουν να διεξάγονται για κοινές έρευνες σε σχέση με τις συνέπειες του «Agent Orange» και άλλων τοξικών αποψίλωσης που έριξαν τα αμερικανικά στρατιωτικά αεροσκάφη για να αντιμετωπίσουν τις δυνάμεις των Βιετκόνγκ.