Κυριακή 29 Αυγούστου 2004
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 14
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Ποιο αρχαίο πνεύμα αθάνατο;

1896. Το Παναθηναικό Στάδιο, στο οποίο έλαβε χώρα η πρώτη σύγχρονη Ολυμπιάδα και η κατασκευή του οποίου έγινε με χρήματα του Γ. Αφέρωφ, ο οποίος έγινε ο πρώτος χορηγός των σύγχρονων ολυμπιακών αγώνων
1896. Το Παναθηναικό Στάδιο, στο οποίο έλαβε χώρα η πρώτη σύγχρονη Ολυμπιάδα και η κατασκευή του οποίου έγινε με χρήματα του Γ. Αφέρωφ, ο οποίος έγινε ο πρώτος χορηγός των σύγχρονων ολυμπιακών αγώνων
Δεν είναι και λίγα τα γεγονότα από την ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων που αποκαλύπτουν ότι αντικειμενικά ο αθλητισμός, πιο σωστά η διοργάνωση αγώνων τέτοιου επιπέδου, είναι αντικειμενικά και οργανικά ενταγμένη στα συμφέροντα των κυρίαρχων τάξεων, στους ανταγωνισμούς της, και πάντα χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται ως μέσο υποταγής των λαϊκών μαζών στο σύστημα.

Για παράδειγμα, από τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο αποκλείστηκε η Σοβιετική Ρωσία. Η αστική τάξη δεν μπορούσε να τη δεχτεί αναγνωρίζοντας έτσι την Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση και τον κατεξοχήν εχθρό της το σοβιετικό εργατικό κράτος σ' ένα δικό της διεθνή αθλητικό θεσμό.

Γι' αυτό και είναι κάτι χειρότερο από υποκρισία η προβολή της επιδίωξης ότι εδραιώνει τη φιλία και την ειρήνη ανάμεσα στους λαούς η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων και ότι αυτή ήταν η επιδίωξη του Κουμπερτέν.

Η προϊστορία της αναβίωσης

Προκειμένου να κατανοηθεί η σημερινή αθλητική πραγματικότητα και κυρίως σε ό,τι έχει σχέση με τον πρωταθλητισμό, χρειάζεται να ανατρέξουμε στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων και στην περίφημη σύλληψη της ιδέας αναβίωσής τους από τον Πιερ Ντε Κουμπερτέν, το Γάλλο αριστοκράτη ο οποίος υποτίθεται συνέλαβε και έταξε σκοπό της ζωής του να κάνει πράξη την έκφραση στις συνθήκες του καπιταλισμού της υπόθεσης «αρχαίο πνεύμα αθάνατο». Βεβαίως και το αρχαίο πνεύμα αθάνατο δεν ήταν και τόσο αθάνατο. Και δεν μπορούσε να είναι με δεδομένο ότι η συγκεκριμένη κοινωνία ήταν ταξική, δουλοκτητική. Η χορηγία έδινε και έπαιρνε από τότε, ανάλογα τους σκοπούς ή τις φιλοδοξίες του ηγεμόνα ή του πλούσιου. Είναι γνωστή η ιστορία σχετικά με τον Φίλιππο Β' το Μακεδόνα, τον πατέρα του Αλέξανδρου, που στέφθηκε «Ολυμπιονίκης» ενώ ήταν... κουτσός. Η αλήθεια είναι πως δεν αγωνίστηκε ποτέ αλλά πήρε τον τίτλο μέσω της χορηγίας.

Αλλά είναι αυταπάτη να πιστεύει κανείς ότι σε περίοδο εδραίωσης της αστικής τάξης στην εξουσία και μάλιστα περίοδο που έχουν κάνει την εμφάνισή τους οι μετοχικές εταιρίες, ενώ ο καπιταλισμός περνά στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, περίοδος μετά την ήττα της Κομμούνας και το πέρασμα της αστικής τάξης στην αντίδραση, ένας αριστοκράτης που πέρασε με την πλευρά των βιομηχάνων και των τραπεζιτών οραματίστηκε αγώνες ευγενούς άμιλλας, φιλίας και συναδέλφωσης. Αλλωστε αγώνες της αστικής τάξης ήταν. Και ο ίδιος για το καλό αυτής της τάξης πάσχιζε.

Η λογική της μετατροπής του αθλητισμού σε μαζικό φαινόμενο υπό τη σκέπη του αστικού κράτους, εντασσόταν στην υπόθεση «αξιόμαχος στρατός».

Βεβαίως, οι λαϊκές τάξεις, π.χ. η εργατική τάξη, με 16ωρη και 18ωρη δουλιά, με την ύπαρξη παιδικής εργασίας, ήταν δύσκολο αν όχι αδύνατο να ασχοληθεί με τον αθλητισμό. Η βελτίωση της ζωής και της θέσης των εργατών με την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος, η μείωση των ωρών εργασίας, έδωσε τη δυνατότητα ενασχόλησης και των εργατών με τον αθλητισμό και τους αγώνες, στους όποιους ελεύθερους χώρους υπήρχαν στις άθλιες εργατικές γειτονιές που τους είχαν στοιβαγμένους. Μόνο που αυτή η ενασχόληση εμπεριείχε αντικειμενικά το συναγωνισμό με το παιχνίδι, την αλληλεγγύη, μακριά και έξω από ατομικά συμφέροντα, δηλαδή τις πραγματικές αξίες για ένα αθλητισμό σε όφελος του ανθρώπου, αξίες που ενυπάρχουν στην ίδια τη ζωή της εργατικής τάξης ανεξάρτητα από το βαθμό συνειδητοποίησής τους.

Η γυμναστική και ο αθλητισμός, αρκετά χρόνια πριν την εμφάνιση της ιδέας αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων αναπτύχθηκε από τις ΗΠΑ που είχαν εισαγάγει τη φυσική αγωγή στο εκπαιδευτικό σύστημα, με σκοπό την καλύτερη προετοιμασία των νέων για τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις. Για τον ίδιο σκοπό η Γερμανία οργάνωσε το δικό της σύστημα γυμναστικής, όπως και η Αγγλία. Συμμετοχή στα αθλητικά δρώμενα είχε το τμήμα της νεολαίας που προερχόταν από τις κυρίαρχες τάξεις. Αλλωστε η συμμετοχή στην αστική κοινωνική οργάνωση σ' όλους τους τομείς της ζωής (εκπαίδευση, Υγεία, τόπος κατοικίας, συναναστροφή), καθοριζόταν από την ταξική θέση των ανθρώπων και αυτό ήταν οφθαλμοφανές.

Συνθήκες αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων σε εθνικό επίπεδο, ήταν ένα από τα ζητήματα που απασχολούσε τις κυρίαρχες τάξεις, αμέσως μετά την Επανάσταση του 1821. Ας μην ξεχνάμε πως η ιστορία της αρχαίας Ελλάδας αποτελούσε τον πλέον σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης της εθνικής συνείδησης και απ' αυτό δεν μπορούσαν να λείψουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.

Στην ιδέα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων, συνέβαλε το 1858 ο μεγαλοκτηματίας Ευάγγελος Ζάππας που ζούσε στη Ρουμανία. Με χρήματά του, την Κυριακή 15 Νοέμβρη του 1859 διεξάγονται αγώνες στην πλατεία Ομονοίας. Ετσι η ιδέα αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων διαπλέκεται άμεσα από την πρώτη στιγμή με τα επιχειρηματικά συμφέροντα και ο πρωταθλητισμός με χρηματικό έπαθλο. Αρα προτάσσεται το κίνητρο των χρημάτων από τότε. Και δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά στον καπιταλισμό. Τότε το χρηματικό έπαθλο για το νικητή έφτανε μέχρι και τις 280 δρχ., σημαντικό για την εποχή ποσό.

Την ιδέα του Κουμπερτέν και την επιμονή του για τη διοργάνωση των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα και μάλιστα στη συγκεκριμένη εποχή, δεν μπορεί κανείς να τη δει έξω από τις συνθήκες που επικρατούσαν τότε στην περιοχή και στην ίδια την Ελλάδα. Η αστική τάξη της χώρας έχει διαπλεχτεί με το αγγλικό κεφάλαιο και μάλιστα με τη μορφή του κρατικού δανεισμού και με αδυναμία αποπληρωμής των δανείων. Ταυτόχρονα, από την εποχή ακόμη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η γαλλική αστική τάξη κρατά την πρωτοκαθεδρία στο εμπόριο στη συγκεκριμένη περιοχή, αλλά στην Ελλάδα το αγγλικό κεφάλαιο είναι αυτό που υπερισχύει σε σχέση με τ' άλλα καπιταλιστικά κράτη. Στην Ελλάδα επίσης υπάρχουν δύο κέντρα εξουσίας, η κυβέρνηση και το Παλάτι με τις ιδιαίτερες σχέσεις τους, ανάλογα με τη μερίδα της άρχουσας τάξης που το καθένα εκπροσωπεί.

Είναι η εποχή της περίφημης ρήσης του Τρικούπη, «δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Ετσι η ανάληψη της Ολυμπιάδας προκαλεί πολιτική κρίση. Η κυβέρνηση πρόβαλε το επιχείρημα ότι είναι πρόκληση απέναντι στους δανειστές της η ανάληψη εξόδων για γιορτές. Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, Δεληγιάννης, έχει ταχθεί υπέρ των Αγώνων, αλλά ο Τρικούπης απειλεί με παραίτηση.

Ο Κουμπερτέν επισκέπτεται τον πρίγκιπα Κωνσταντίνο, και τον πείθει. Ο πρίγκιπας Κωνσταντίνος αναδιοργανώνει την Οργανωτική Επιτροπή, τοποθετώντας επικεφαλής το δήμαρχο Αθηναίων, Τιμολέοντα Φιλήμονα. Ο Τρικούπης τότε ζητάει από το βασιλιά να διαλέξει ανάμεσα στον ίδιο και το γιο του. Ο βασιλιάς βεβαίως τάσσεται με το γιο του και ο Τρικούπης παραιτείται.

Η Οργανωτική Επιτροπή ζητάει τη συνδρομή των απανταχού Ελλήνων για την αναβίωση των Αγώνων. Η Οργανωτική Επιτροπή για την ανακαίνιση του Σταδίου απευθύνεται για βοήθεια στον Γ. Αβέρωφ, που ζει στην Αλεξάνδρεια και προηγούμενα με δικά του χρήματα είχαν ανεγερθεί το Πολυτεχνείο, η Σχολή Ευελπίδων, το Εφηβείο, το γυμνάσιο και το παρθεναγωγείο της Αλεξάνδρειας. Ο Γ. Αβέρωφ αναλαμβάνει όλα τα έξοδα που ανήλθαν σε 920.000 δρχ. και έγινε έτσι ο πρώτος χορηγός στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Με την καθιέρωση των Ολυμπιακών γραμματοσήμων συγκεντρώνονται άλλες 400.000 δρχ. Ετσι οργανώθηκαν οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Ελλάδα στα 1896. Με χορηγούς και με προϊστορία το χρηματικό έπαθλο για τους νικητές.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Ολυμπιάδες των χορηγών και εργατικός αθλητισμός(2004-08-29 00:00:00.0)
Η ιδέα έγινε πραγματικότητα(2004-08-01 00:00:00.0)
Ο... «εκλεκτός» λαός(2004-05-06 00:00:00.0)
Αρχισε η μεγάλη γιορτή(1996-07-20 00:00:00.0)
Η ΔΟΕ "ξέχασε" τη δημοκρατία(1996-06-02 00:00:00.0)
Από τις απομιμήσεις στην πραγματική αναβίωση(1996-03-31 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ