Ο αριθμός των θυμάτων κάθε μήνα είναι συχνά υψηλότερος από αυτόν στην Παλαιστίνη, ενίοτε συναγωνίζεται σε φρικαλεότητα αυτόν του Ιράκ - αλλά το Κασμίρ δεν είναι στα πρωτοσέλιδα. Ο λαός του, εξουθενωμένος από ολόκληρες δεκαετίες καταστροφικής μανίας, ψυχρών και θερμών συγκρούσεων και εξαθλίωσης, έχει γίνει παθητικός, σχεδόν αδιάφορος για τους πολέμους που συνεχίζονται στ' όνομά του. Τα περιστατικά ανείπωτης βαρβαρότητας διαδέχονται το ένα το άλλο. Το βασανισμό μιας αθώας μουσουλμάνας μαθήτριας από Ινδούς αστυνομικούς σε κρατητήριο, είδηση που ξεσήκωσε διαδηλώσεις που κατεστάλησαν με σιδηρά πυγμή, στα μέσα Ιουλίου, διαδέχτηκε, μερικές μέρες αργότερα, η απαγωγή μιας 14χρονης «πληροφοριοδότριας του ινδικού στρατού» από μουσουλμάνους αυτονομιστές, οι οποίοι ακρωτηρίασαν βάναυσα τη μύτη, τα αυτιά και τη γλώσσα της μικρής. Εν μέσω πληγών που θα μείνουν για πάντα αγιάτρευτες, επιθέσεων, εκρήξεων βομβών, επιχειρήσεων ενός ινδικού στρατού που συμπεριφέρεται σαν δύναμη κατοχής στην ίδια του τη χώρα και εφορμήσεων «μαχητών της ελευθερίας» που ανδρώθηκαν πλάι στον Οσάμα μπιν Λάντεν, αναφαίνονται, λέει, «ελπίδες», για έναν «ουσιώδη διάλογο» Ινδίας και Πακιστάν για την επίλυση των διαφορών τους για το όμορφο όσο και μαρτυρικό κρατίδιο. Πόσες ελπίδες μπορεί να δημιουργήσει η «προσεκτική» προσέγγιση που επιχειρούν η νέα ινδική κυβέρνηση του Κογκρέσου του Μανμοχάν Σινγκχ και η χούντα με δημοκρατικό μανδύα του στρατηγού Περβέζ Μουσάραφ;

Οι νέες γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιφέρεια υποτίθεται ότι ευνοούν τη «σταθερότητα» στις σχέσεις Ινδίας - Πακιστάν. Οι ΗΠΑ πιέζουν γι' αυτό, ειδικά το Πακιστάν. Το Ισλαμαμπάντ βλέπει τη διεθνή - πολιτική και υλική - υποστήριξη της θέσης του για το Κασμίρ από τις μουσουλμανικές χώρες, ειδικά από κυβερνήσεις όπως αυτή της Σαουδικής Αραβίας, να ξεθυμαίνει. Το ινδικό εμπόριο με τη Μέση Ανατολή, περιλαμβανομένης της εξαγωγής εργαζομένων, ανθεί. Η Ευρώπη αντιτίθεται στην ιδέα της «απελευθέρωσης» του Κασμίρ διαμέσου του τζιχάντ, πράγμα που ισχύει πολύ περισσότερο για τους άμεσους γείτονες, το Ιράν και ειδικά την Κίνα, που σε μια τέτοια εξέλιξη βλέπει εν σπέρματι κινδύνους ανάφλεξης δικών της αλυτρωτισμών (Ουιγούροι, Θιβέτ). Το Αφγανιστάν, το μόνο μέτωπο όπου ο στρατός του Πακιστάν είχε σημειώσει - διαμέσου των Ταλιμπάν - τη μόνη νίκη του, πέρασε στα χέρια αν όχι εχθρών του, πάντως όχι συμμάχων του, αφού οι αμερικανικές δυνάμεις και το ΝΑΤΟ μόνο μερική κατοχή έχουν επιβάλει και η υπόλοιπη χώρα βρίσκεται υπό την κυριαρχία αυτών που πολεμούσε για σχεδόν 10 χρόνια. Το «σκάνδαλο» του πυρηνικού «λαθρεμπορίου» (και το συνεπαγόμενο κλείσιμο των «διόδων» απόκτησης πυρηνικών) πρόσθεσε κι άλλη πίεση στο Ισλαμαμπάντ. Στο Νέο Δελχί, η επικράτηση του Κογκρέσου επί των εθνικιστών του BJP ενίσχυσε, και εύλογα, την πολιτική της «επιδίωξης διαλόγου».

Αλλά, οι διεθνείς ισορροπίες και πιέσεις αποτελούν μόνο ένα μέρος της εξίσωσης του αίματος. Ο βρώμικος και ανηλεής αυτός πόλεμος, με το Νέο Δελχί και τον ινδικό στρατό από τη μια για δύο δεκαετίες να φυλακίζει, να βασανίζει, να βιάζει γυναίκες, να σκοτώνει πολίτες και μαχητές αδιακρίτως, να ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις, να αγνοεί τις αποφάσεις του ΟΗΕ, και από την άλλη με το σύμφυρμα φανατικών ισλαμιστών υποστηριζόμενων και εξοπλιζόμενων από τη χούντα του Ζία, τις κυβερνήσεις Μπούτο και Σαρίφ, με επικεφαλής τον στρατηγό των αλεξιπτωτιστών Μουσάραφ, και κατόπιν τον ίδιο τον Μουσάραφ, ως δικτάτορα και κατόπιν «πρόεδρο», να επιδιώκει την εκπλήρωση του ανατριχιαστικού οράματος της μεταλαμπάδευσης της «επιτυχίας» των Ταλιμπάν του Αφγανιστάν στο Κασμίρ, δεν έχει τελειώσει. Το «κλίμα ειρήνης», για το οποίο κάνει λόγο ο διεθνής Τύπος, υπάρχει ίσως ως ελπίδα, ως όνειρο - όχι ως πραγματικότητα. Ακόμη κι αν στις επερχόμενες συνομιλίες του Ιούλη και του Αυγούστου που θα αποτελέσουν τη συνέχιση της πρόσφατης διπλωματικής κινητικότητας (σημαντικότερο επίτευγμα της οποίας ήταν ότι Ινδία και Πακιστάν συμφώνησαν σε κάποια μέτρα αποτροπής του κινδύνου πυρηνικού ολοκαυτώματος), υπάρξουν ειλικρινείς παραχωρήσεις και από τις δύο πλευρές, η ειρήνευση στην υποήπειρο δεν είναι, φυσικά, «εξασφαλισμένη». Δεν αρκούν το διμερές εμπόριο και οι συναντήσεις διπλωματών καριέρας.

Σημειώναμε πρόσφατα από αυτές τις σελίδες πως ακόμη και κατά το «ήρεμο» 2003 υπήρξαν 3.000 νεκροί στο Κασμίρ, και η καταμέτρηση συνεχίζεται, με φρικτά ταχύ ρυθμό. Είναι αλήθεια ότι, όπως έγραφε πρόσφατα ο συγγραφέας Πραφούλ Μπιντουάι, υπάρχει μια τεράστια δυναμική συνύπαρξης και συνεργασίας, στους τομείς της ενέργειας, της βιομηχανίας, των υπηρεσιών, της πληροφορικής, στον τραπεζικό, τον τουριστικό και ψυχαγωγικό τομέα, αλλά όμως είναι άλλο τόσο αλήθεια ότι η ειρήνη δεν κατακτάται μόνο με καλές προθέσεις και εμπορικές συμφωνίες συνεργασίας. Υπάρχουν πολλά και εξαιρετικά ισχυρά συμφέροντα στην περιοχή που θα ναρκοθετήσουν τις προσπάθειες εξεύρεσης λύσης, με μια από τις κορυφαίες την αμερικανική προσπάθεια διαίρεσης κι ελέγχου. Στο μεταξύ, ο στρατός του Πακιστάν αποτελεί και αυτός ένα πεδίο παρατεταμένης μάχης: Οι φανατικοί ισλαμιστές, που έχουν διεισδύσει στην ιεραρχία του, οραματίζονται -αντίθετα με τους αντιπάλους τους, τους συνεργάτες της Ουάσιγκτον - ένα ισλαμικό κράτος α λα Ταλιμπάν αλλά με πυρηνικά όπλα. Από την άλλη, το ινδικό μεγάλο κεφάλαιο οραματίζεται την ανάδειξή του σε περιφερειακή υπερδύναμη και «εταίρο» των ΗΠΑ. Τέτοιες συγκρούσεις δυνάμεων με συσχετισμό αβέβαιο, τέτοιες επιδιώξεις και παρανοϊκά οράματα, περιττό να λεχθεί, δε βοηθούν και πολύ στο να υπάρξει διπλωματική πρόοδος. Πόσο μάλλον ειρήνη...