Με άδεια χέρια, όπως αναμενόταν, αναχώρησε από το Ισραήλ ο επικεφαλής της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Μοχάμαντ αλ Μπάρανταϊ, ολοκληρώνοντας ένα τριήμερο επαφών με την ισραηλινή ηγεσία, η οποία επέμεινε στη διφορούμενη τακτική που ακολουθεί εδώ και δεκαετίες σχετικά με τις πυρηνικές της δραστηριότητες, αρνούμενη να διαψεύσει ή να επιβεβαιώσει το οτιδήποτε. Σύμφωνα με πηγές προσκείμενες στη ΔΕΑΕ, στόχος του Αιγυπτίου διπλωμάτη, που πιέζεται από τις αραβικές χώρες, ήταν και παραμένει «να αποκατασταθεί, έστω και μέσα από την έναρξη ενός σχετικού διαλόγου, η πυρηνική ανισορροπία που παρατηρείται στη Μέση Ανατολή και η οποία εντείνει την επικρατούσα ένταση και τον κίνδυνο γενικότερης ανάφλεξης».

Τις ανησυχίες του Μπάρανταϊ συμμερίζεται το Ισραήλ, αλλά από τη δική του οπτική γωνία. Οι, κατά τα άλλα, σιωπηλοί Ισραηλινοί αξιωματούχοι αποδείχτηκαν λαλίστατοι όσον αφορά στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το οποίο, σύμφωνα με εκτιμήσεις τους, μέχρι το 2007, αν δεν εμποδιστεί, θα γίνει μια νέα πυρηνική δύναμη. Αξίζει, φυσικά, να αναλογιστεί κανείς ότι τόσο το Ιράν, όσο και το προπολεμικό Ιράκ, όσο και η ΛΔ Κορέας έχουν υπογράψει τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Οπλων, η οποία ανοίγει το δρόμο σε επιθεωρήσεις των πυρηνικών τους εγκαταστάσεων και υπόκεινται σε ασφυκτικές πιέσεις για ολοένα περισσότερες υποχωρήσεις.

Αντίθετα, το Ισραήλ δεν έχει ποτέ υπογράψει αυτή τη Συνθήκη, δεν έχει ποτέ δεχτεί επιθεωρήσεις στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις. Παρ' όλα αυτά, χαίρει μιας ιδιότυπης μοναδικής, στα παγκόσμια πυρηνικά δεδομένα, ασυλίας, ξεπερνώντας ακόμη και μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις, όπως π.χ. ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα ή Γαλλία, των οποίων τα προγράμματα δεν έχουν έρθει, φυσικά, στο σύνολό τους στο φως της δημοσιότητας, αλλά οι δυνατότητες του πυρηνικού τους οπλοστασίου είναι, σε γενικές γραμμές, γνωστές.

Η ισραηλινή ενασχόληση με τα πυρηνικά δεν είναι καινούρια ιστορία. Ο πρώτος πρωθυπουργός του Ισραήλ, Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, είχε, ανοιχτά, διατυπώσει την επιθυμία του να αποκτήσει η χώρα οπλοστάσιο μαζικής καταστροφής.

Οι ισραηλινές προσπάθειες φαίνεται ότι άρχισαν, ήδη, από το 1950. Δύο χρόνια μετά συστάθηκε η Ισραηλινή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας που τέθηκε υπό την αιγίδα του στρατού. Το Ισραήλ απευθύνθηκε στη Γαλλία, από την οποία έλαβε σχεδιαστική και κατασκευαστική βοήθεια. Οπως ομολόγησε Γάλλος πυρηνικός επιστήμονας, χρόνια αργότερα, η εντύπωση που επικράτησε στο Παρίσι ήταν ότι το Ισραήλ θα αξιοποιούσε το πυρηνικό του οπλοστάσιο ως «εξισορροπητικό μέσο» απέναντι στις ανερχόμενες ΗΠΑ.

Το 1953 ανεγείρεται η πυρηνική εγκατάσταση στην Ντιμόνα, στην έρημο Νεγκέβ, που για χρόνια παρουσιαζόταν ως εργοστάσιο αγροτικών και υφασμάτινων προϊόντων. Το 1960, ο Μπεν Γκουριόν παραδέχτηκε, για πρώτη φορά, ότι είναι πυρηνική εγκατάσταση «για ειρηνικούς σκοπούς». Η Ουάσιγκτον άρχισε να ανησυχεί. Στις αρχές του 1960, ειδικοί της CIA επισκέφθηκαν αρκετές φορές την Ντιμόνα χωρίς να μπορέσουν να αποδείξουν ότι παράγονται πυρηνικά όπλα. Οπως αποκάλυψε αργότερα, ο Μορντεχάι Βανούνου, και επιβεβαιώθηκε και από άλλες πηγές, οι Ισραηλινοί κατασκευάζοντας ένα ψεύτικο κτίριο μέσα στο πραγματικό, κατάφεραν να εξαπατήσουν τους Αμερικανούς πράκτορες, που δεν έφτασαν ποτέ στο κέντρο των εγκαταστάσεων.

Σύμφωνα με τη στρατιωτική επιθεώρηση «Jane's Defence Weekly», η κατασκευή πυρηνικών όπλων άρχισε το 1968 στην Ντιμόνα, με αρχικό στόχο «να αντιμετωπιστεί η Σοβιετική Ενωση». Παράλληλα, ολοκληρώθηκαν και οι μυστικές συνομιλίες της Ισραηλινής πρωθυπουργού Γκόλντα Μέιρ με τον Αμερικανό Πρόεδρο Νίξον, όπου συμφωνήθηκε ότι η Ουάσιγκτον θα «κάνει τα στραβά μάτια» όσο το Ισραήλ «δεν κάνει πυρηνικές δοκιμές και κρατά χαμηλούς τους τόνους στον πυρηνικό τομέα».

Εκτοτε, οι ισραηλινές ηγεσίες κρατούν το στόμα τους ερμητικά κλειστό, αν και είναι, πλέον, περισσότερο από βέβαιο ότι μια πυρηνική δοκιμή που αποδείχτηκε, λόγω μετρήσεων στην ατμόσφαιρα, ότι έγινε μυστικά το 1979 στον Ινδικό Ωκεανό, έγινε από το Ισραήλ σε συνεργασία με τότε νοτιοαφρικανικό καθεστώς του απαρτχάιντ. Αυτό που όλοι γνώριζαν, αλλά δεν μπορούσαν να αποδείξουν, ήρθε να επιβεβαιώσει το 1986 ο Μορντεχάι Βανούνου.

Ο πυρηνικός τεχνικός, αφού εργάστηκε 9 χρόνια στην Ντιμόνα, παραιτήθηκε, έχοντας, όμως, συλλέξει αποδείξεις και φωτογραφίες για τις πραγματικές δραστηριότητες της Ντιμόνα. Ενα χρόνο αργότερα, ο Βανούνου, που ήταν, ήδη, γνωστός για τις φιλειρηνικές και φιλοπαλαιστινιακές του απόψεις, ασπάζεται το χριστιανισμό και αποφασίζει να ανοίξει το στόμα του στη βρετανική εφημερίδα «Σάντεϊ Τάιμς» και στον δημοσιογράφο Πίτερ Χούναμ.

Πριν καν δημοσιευτεί το σχετικό άρθρο, ο Βανούνου είχε παρασυρθεί από μια γοητευτική Ισραηλινή πράκτορα στη Ρώμη, όπου απάχθηκε από τη Μοσάντ, μεταφέρθηκε στο Ισραήλ, δικάστηκε και καταδικάστηκε για προδοσία. Απελευθερώθηκε, μόλις πριν από 3 μήνες, έχοντας περάσει 12 χρόνια σε απόλυτη απομόνωση, ενώ, σήμερα, δεν του επιτρέπεται να εγκαταλείψει τη χώρα, να πλησιάζει λιμάνια και αεροδρόμια, να μιλά σε ξένους δημοσιογράφους και πολλά άλλα.

Ο ίδιος δηλώνει περήφανος για την πράξη του, τονίζοντας πως πιστεύει ακόμη ότι το Ισραήλ οφείλει να ανοίξει τις πυρηνικές του εγκαταστάσεις σε επιθεωρήσεις. Θεωρείται προδότης από τους περισσότερους συμπατριώτες του και ήρωας για το φιλειρηνικό κίνημα. Οι αποκαλύψεις του, όμως, ήταν όντως εντυπωσιακές, αφού με βάση τα στοιχεία του 1986 το Ισραήλ ήταν η 6η πυρηνική δύναμη στον κόσμο. Ο Γιεχιρέλ Χορέβ, επικεφαλής των ειδικών ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών για τα πυρηνικά, εκτιμάται ότι είναι το βασικό εμπόδιο πραγματικής απελευθέρωσης του Βανούνου, ενώ ο ισραηλινός Τύπος θεωρεί ότι είναι «το πραγματικό αφεντικό» της χώρας.

Σήμερα, αξιοποιώντας αποσπασματικές πληροφορίες και δορυφορικές φωτογραφίες, η Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων συμπεραίνει ότι το Ισραήλ διαθέτει περίπου 300 πυρηνικές κεφαλές, καθώς και βόμβες νετρονίου και βιολογικά όπλα. (Πακιστάν και Ινδία δε διαθέτουν περισσότερες από 20 πυρηνικές κεφαλές, το καθένα). Εκτιμάται, επίσης, ότι έχει τη δυνατότητα να προσαρμόσει αυτές τις πυρηνικές κεφαλές σε πυραύλους υποβρυχίων, ενώ απεργάζεται πρόγραμμα «μικρών πυρηνικών» για «περιορισμένη χρήση». Επίσης, έχει και δεύτερη πυρηνική εγκατάσταση στο Ναχάλ Σορέκ, νοτίως του Τελ Αβίβ.

Τα ισραηλινά ΜΜΕ, βάσει νόμου, δεν μπορούν να δημοσιοποιήσουν στοιχεία παρά μόνο εάν είναι αναδημοσίευση από ξένα έντυπα. Οι πληροφορίες για διαρροές και ατυχήματα στην Ντιμόνα διαδέχονται η μία την άλλη, αλλά δεσμευμένοι σε έναν κώδικα σιωπής οι εκεί εργαζόμενοι απλώς αργοπεθαίνουν από καρκίνο. Κώδικας σιωπής και άγνοιας επικρατεί και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο. Η μοναδική συζήτηση που έγινε για το θέμα στην Κνέσσετ πραγματοποιήθηκε μετά από ειδική προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο του βουλευτή Ισάμ Μακχούλ, του ΚΚ Ισραήλ το 2000. Διήρκεσε μόλις 52 λεπτά, αφού οι περισσότεροι βουλευτές αποχώρησαν χαρακτηρίζοντάς τον «προδότη». Ο Μακχούλ, μετά από εμπεριστατωμένη έρευνα, αναφέρθηκε στο πυρηνικό και βιολογικό οπλοστάσιο, στην εξαγωγή πυρηνικών αποβλήτων σε Μαυριτανία και Βορειοδυτική Αφρική, στα αλλεπάλληλα ατυχήματα και στον κίνδυνο για τον ίδιον τον ισραηλινό λαό.

Τίποτε, όμως, δε μοιάζει να αλλάζει στην επίσημη ισραηλινή πολιτική. Πόσο μάλλον αφού απροκάλυπτα, από το 2001, ΗΠΑ - Ισραήλ ανταλλάσσουν πυρηνική τεχνολογία και η Ουάσιγκτον μπλοκάρει κάθε απόπειρα άσκησης πίεσης προς το Ισραήλ. «Η πολιτική μας αποδίδει και δεν πρόκειται να αλλάξει» κατέστησε άλλωστε σαφές ο Αριέλ Σαρόν, συνεχίζοντας αυτό που έχει, πολλάκις, δηλώσει η «περιστερά» και βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης, Σιμόν Πέρες, που θεωρείται αρχιτέκτονας του ισραηλινού πυρηνικού προγράμματος από τη θέση του συμβούλου του Μπεν Γκουριόν: «Η μυστικότητα πρέπει να τηρείται σε ορισμένα πεδία. Οι υποψίες και η ομίχλη που καλύπτουν αυτό το θέμα είναι δημιουργικές γιατί ενισχύουν την αποτρεπτική δυνατότητά μας».