Πέμπτη 25 Μάρτη 2004
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 16
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
25η ΜΑΡΤΙΟΥ
Ο Γεώργιος Λεβέντης της Επανάστασης

Ο πλούσιος φιλικός που πέθανε πάμφτωχος και περιφρονημένος

«Ο πόλεμος στα Βασιλικά». Μια μάχη που ζωγράφισε ο ζωγράφος Παναγιώτης Ζωγράφος, καθ' υπαγόρευση του Μακρυγιάννη
«Ο πόλεμος στα Βασιλικά». Μια μάχη που ζωγράφισε ο ζωγράφος Παναγιώτης Ζωγράφος, καθ' υπαγόρευση του Μακρυγιάννη
Τιμάμε σήμερα, την επέτειο της 25ης Μαρτίου και τον απελευθερωτικό αγώνα του λαού μας, παρουσιάζοντας μια μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε πριν 60 χρόνια και αφορούσε σ' έναν, σχεδόν, άγνωστο φιλικό, τον Γεώργιο Λεβέντη.

Είμαστε στα 1944. Ο λαός μας - οι ένοπλοι ΕΛΑΣίτες και οι άοπλοι ΕΑΜίτες σε βουνά, χωριά και πόλεις - δίνει και συνεχώς κερδίζει τον υπέρ πάντων αγώνα για να λευτερώσει την πατρίδα από το χιτλερικό τέρας, προς λύπη, βέβαια, του γερμανογέννητου Παλατιού. Ενας φοιτητής της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, μέλος της ΕΠΟΝ, ο οποίος, πριν το 1944, είχε πάρει το «βάπτισμα» του δημοσιογραφικού «πυρός» στη «Νεανική Φωνή» της ΕΠΟΝ και στην «Ελεύθερη Ελλάδα» (όργανο της ΚΕ του ΕΑΜ) και ο οποίος από το 1939 εργαζόταν στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (αρχικά ως κλητήρας γ΄ τάξεως και από το 1940, μετά από διαγωνισμό, με το βαθμό του ταξινόμου), φέρνει στο «φως» ένα άγνωστο έγγραφο των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ), το οποίο αφορούσε στον Γεώργιο Λεβέντη.

Ο νέος αυτός ήταν ο σημερινός παλαίμαχος δημοσιογράφος Νίκος Καραντηνός, ο οποίος στα 1944 δημοσιεύει στο διεθνούς κύρους, δίγλωσσο (ελληνογερμανικό) επιστημονικό περιοδικό «BYZADINISCH - NEUGRIECHISCHE JAHBUHER», το οποίο εξέδιδε ο διακεκριμένος καθηγητής του στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Α. Βέης, μια μελέτη του, με τίτλο «ΑΝΕΚΔΟΤΟΣ ΕΚΘΕΣΙΣ ΤΟΥ ΦΙΛΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΕΒΕΝΤΗ "Περί μέρους των πράξεων και θυσιών" αυτού». Η μελέτη του Νίκου Καραντηνού αφορούσε σε ένα αθησαύριστο ντοκουμέντο των ΓΑΚ, το οποίο ο ίδιος εντόπισε και ταξινόμησε, ως εργαζόμενος στα ΓΑΚ.

Πριν παρουσιάσουμε αυτό το ντοκουμέντο - για να υπογραμμίσουμε την επιστημονική και πατριωτική σημασία της μελέτης αυτής και της δημοσίευσής της «κάτω από τη μύτη» του κατακτητή - θα αναφέρουμε συνοπτικά μερικά στοιχεία για τον διεθνώς καταξιωμένο, βαθύτατα προοδευτικό δάσκαλο Νίκο Βέη, και για τη θητεία του Νίκου Καραντηνού στα ΓΑΚ.

Κατά μαρτυρία του Ν. Καραντηνού, ο Νίκος Βέης ήρθε στην Ελλάδα προπολεμικά, από το Βερολίνο, μαζί με τους καθηγητές Ιωακείμογλου και Καραθεοδωρή, για να ενισχύσει το δυναμικό του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδασκε Βυζαντινή και Νεοελληνική Φιλολογία. Η διδασκαλία του διακρινόταν για το εύρος και τον πλούτο των ιστορικο-φιλολογικών γνώσεών του και με την παρουσίαση φιλολογικών κειμένων. Κατά τη μεταξική δικτατορία τα μαθήματά του αποτελούσαν αντιφασιστική «εστία». Καθώς ήταν απογευματινά συγκέντρωναν όχι μόνο πολλούς φοιτητές του (μεταξύ των οποίων οι Δημήτρης Μυράτ, Μιράντα Μυράτ, Αθηνά Καλογεροπούλου, Νάνος Βαλαωρίτης, Λ. Βρανούσης, Ελευθέριος Πλατής, Β. Σκουβαράς), αλλά και καλλιτέχνες και διανοούμενους. Στα πλούσια, θεματολογικώς, μαθήματά του περιλαμβάνονταν και τα εξής: «Δημοτικά Τραγούδια», «Ο Ρήγας», «Τα σολωμικά», «Ο Κάλβος», «Ο ακριτικός κύκλος». Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η θεματολογία των μαθημάτων του στην κατοχή, «καθώς ο στίχος του Σολωμού για το Μεσολόγγι ή του "Θούριου" του Ρήγα "απαντούσε" στον ήχο της γερμανικής μπότας που διάβαινε στο πεζοδρόμιο», όπως μας είπε ο Νίκος Καραντηνός.

Ο Ν. Βέης (πέθανε το 1958) συνεβρέθηκε με τους ΕΑΜίτες φοιτητές του και στη γιορταστική ώρα της απελευθέρωσης (12/10/ 1944), στο Συνέδριο της ΕΠΟΝ και της συμπαραστάθηκε στις διώξεις της.

Ο Νίκος Καραντηνός εργάστηκε στα ΓΑΚ μέχρι το 1945. Συμμετείχε στην έρευνα και ταξινόμηση του Αρχείου του Ιερού Αγώνα και του Καποδιστριακού Αρχείου. Σε αυτά τα Αρχεία, ο Ν. Καραντηνός εντόπισε και ταξινόμησε αρκετά ενδιαφέροντα, ανέκδοτα έγγραφα, τα οποία δεν είχε εντοπίσει ο Γιάννης Βλαχογιάννης, ο κύριος ερευνητής των ΓΑΚ - ο οποίος τα σημάδευε γράφοντας με μολύβι faber, επάνω αριστερά τη λέξη «αντεγρ.».

Τα έγγραφα που εντόπισε ο Ν. Καραντηνός ήταν τα εξής: 1) Εκθεση του φιλικού Γ. Λεβέντη. 2) Η προστασία των αρχαιοτήτων στον Αγώνα και τα χρόνια του Καποδίστρια. 3) Το θέατρο στη Σύρα. 4) Η εκστρατεία του Κριεζώτη στη Συρία κ.ά.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ