Κυριακή 14 Δεκέμβρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 18
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Γυναίκες και εκλογές

Συζήτηση με την Αιμιλία Αγκαβανάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνη της Διατμηματικής Επιτροπής του Κόμματος για την Ισοτιμία της Γυναίκας

Εκλογές στον ορίζοντα και η ίση συμμετοχή των γυναικών στα Κέντρα Λήψης Αποφάσεων (ΚΛΑ) βρίσκεται - πάλι - στην άμεση επικαιρότητα. Ηδη, πριν από λίγες μέρες, το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας διοργάνωσε ημερίδα με εκπροσώπους των κομμάτων και θύμισε στατιστικά στοιχεία. Το ποσοστό εκλεγμένων στο Εθνικό Κοινοβούλιο Ελληνίδων είναι 8,7% και στο Ευρωκοινοβούλιο 16%.

Με αφορμή ορισμένες απόψεις που ακούστηκαν στην πρόσφατη εκδήλωση, αλλά και παρεμβάσεις από το ακροατήριο, συζητήσαμε για το επίκαιρο θέμα της ανάδειξης γυναικών υποψήφιων με την Αιμιλία Αγκαβανάκη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνη της Διατμηματικής Επιτροπής του Κόμματος για την Ισοτιμία της Γυναίκας.

Υποκρισία

-- Λέγεται ότι η μαζική συμμετοχή των γυναικών στα Κέντρα Λήψης Αποφάσεων μπορεί να διαφοροποιήσει τη νοοτροπία - σε αντιδιαστολή με γυναίκες της εξουσίας, όπως η Θάτσερ και η Ολμπράιτ, που χαρακτηρίστηκαν στη διάρκεια της εκδήλωσης σαν «εξαιρέσεις». Και ότι οι γυναίκες θα είναι «διαφορετικές» από τους άντρες στην άσκηση της εξουσίας.

-- Αυτό το θέμα έρχεται και επανέρχεται κάθε φορά πριν από τις εκλογές κι ακόμα πριν από κάποια επίθεση, που κάνουν σε κατακτήσεις και δικαιώματα - δηλαδή, μερική απασχόληση, αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης... Ολα αυτά τα αρνητικά μέτρα, ενώ τα προωθούν, φέρνουν και το ζήτημα της ίσης συμμετοχής των γυναικών στα ΚΛΑ. Μεγάλη υποκρισία. Η ποσόστωση των γυναικών στα ΚΛΑ είναι ένα μέτρο εκδημοκρατισμού της κοινωνικής μας ζωής. Αλλά δίνει μόνο την τυπική δυνατότητα συμμετοχής της γυναίκας, σε μεγαλύτερο βαθμό. Την ουσιαστική δυνατότητα δεν τη δίνει. Αφού η κυβέρνηση τής αφαιρεί κατακτήσεις, δικαιώματα, αφού περιορίζει δραματικά τον ελεύθερο χρόνο της - με τη μερική απασχόληση, με το να καλύπτει η γυναίκα τα κενά που δημιουργούνται από τις ιδιωτικοποιήσεις σε τομείς Κοινωνικής Πρόνοιας, Υγείας, Παιδείας και της βάζει φραγμό στο να μπει στη δράση... Μιλάμε, βέβαια, για τις πολλές γυναίκες και όχι για τις λίγες προνομιούχες.

Αλλα τα ουσιαστικά κριτήρια

-- Αυτό αφορά όλες τις βαθμίδες συμμετοχής, τη συνδικαλιστική δράση, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τη Βουλή. Στα αστικά κόμματα, βέβαια, χρειάζονται και αρκετά χρήματα για να βάλει κανείς υποψηφιότητα και να κάνει προεκλογική εκστρατεία. Ομως, στο ΚΚΕ, που αναλαμβάνει το Κόμμα τα έξοδα και διαθέτει γυναικεία στελέχη, γιατί - αναρωτιούνται πολλοί - έχει, ουσιαστικά, καταργηθεί η ποσόστωση;

-- Γιατί δε θεωρούμε ότι η ποσόστωση λύνει το πρόβλημα της ανάδειξης των στελεχών. Εδώ μπαίνουν συγκεκριμένα κριτήρια και η ποσόστωση δεν είναι κριτήριο. Εμείς προσπαθούμε, μαζί με τα κριτήρια ανάδειξης στελεχών, να συμβάλουμε στη διευκόλυνση των γυναικείων στελεχών να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που τους δημιουργεί το ίδιο το σύστημα. Οταν η γυναίκα βρίσκεται «μέχρι το λαιμό» σε προβλήματα οικογενειακά και οικονομικά, όταν υπάρχουν αντιλήψεις παρωχημένες - και επιβιώνουν όσο μεγαλώνουν τα προβλήματα, ακόμα και σε συντρόφους μας στη ζωή και στον αγώνα - είναι δύσκολο στη συντρόφισσα να έχει τη δυνατότητα να αναδειχτεί παραπέρα. Αυτά εμείς προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε.

Τα στελέχη, και ισχύει και για τις γυναίκες, αναδείχνονται με βάση τις ικανότητες, τις δυνατότητες που έχει η κάθε μια, την αφοσίωση στην υπόθεση της εργατικής τάξης, την ανάληψη ολοένα και μεγαλύτερων ευθυνών κλπ. Αυτό κρίνεται στη δράση. Εκεί δυναμώνουν, ωριμάζουν και όχι με ποσόστωση. Ικανά στελέχη υπάρχουν και από τα δυο φύλα, μια μεγαλύτερη βοήθεια χρειάζεται η γυναίκα, για να μπορέσει να αναδείξει τις ικανότητες που έχει. Το παλεύουμε αυτό το ζήτημα και προσωπικά και συλλογικά και στους κοινωνικούς αγώνες.

Το πρώτο σκαλοπάτι

-- Στην ημερίδα αναφέρθηκε ότι το μέτρο της υποχρεωτικής ποσόστωσης στις εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση δε συνέβαλε στην αξιοκρατική ανάδειξη γυναικών - σε πολλές περιπτώσεις, την τελευταία στιγμή βρέθηκαν κάποιες γυναίκες.

-- Εμείς αλλού θεωρούμε ότι βρίσκεται το πρόβλημα. Να μπουν και να δραστηριοποιηθούν οι γυναίκες στο πρώτο σκαλοπάτι, δηλαδή στο συνδικαλιστικό κίνημα, στα σωματεία. Εκεί είναι που έχουμε ουσιαστικό έλλειμμα, η συμμετοχή των γυναικών είναι και πολύ μικρή και τυπική. Δηλαδή, είναι απλά μέλη των σωματείων - κι αν είναι!

Σύμφωνα με στοιχεία της ΓΣΕΕ, το ποσοστό δραστηριοποίησης των γυναικών στα συνδικάτα είναι 42% περίπου, ενώ των ανδρών 77%. Στις ανύπαντρες γυναίκες από 25-34 χρόνων, το ποσοστό δραστηριοποίησης είναι αρκετά μεγάλο. Ομως, όσο περνούν τα χρόνια, τα προβλήματα τις δυσκολεύουν και φεύγουν από τη δράση.

Στο Δημόσιο και στις πρώην ΔΕΚΟ, όπου η εγγραφή στα συνδικάτα είναι σχεδόν υποχρεωτική, μέχρι τώρα που η απασχόληση ήταν πλήρης, η εγγραφή των γυναικών στα σωματεία είναι 100%. Ομως, η αντιπροσώπευσή τους στα συνδικαλιστικά όργανα είναι πάρα πολύ μικρή. Στα πρωτοβάθμια σωματεία φτάνει μέχρι το 25%, στα δευτεροβάθμια, στις Ομοσπονδίες δηλαδή, χαμηλώνει ακόμα περισσότερο στο 5-10%, για να καταλήξει στην τριτοβάθμια οργάνωση, δηλαδή σε ΓΣΕΕ - ΑΔΕΔΥ, ούτε στο 8%. Και στον ιδιωτικό τομέα δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία.

Για μας, λοιπόν, έχει μεγάλη σημασία εκεί να δραστηριοποιηθεί πρώτα η γυναίκα, να δυναμώσει το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα, να αναδειχτούν γυναίκες στο ΠΑΜΕ. Είναι ευθύνη και των γυναικείων κομματικών στελεχών, αλλά και των συνδικαλιστικών στελεχών. Πρέπει να βοηθήσουν να αναπτυχθεί αυτή η πλευρά. Γιατί είναι προς όφελος του Εργατικού Κινήματος, του Ταξικού Συνδικαλιστικού Κινήματος. Αμα μπει μέσα στο εργατικό σωματείο η γυναίκα, με τη δυναμική που έχει, με τη μεθοδικότητα που διαθέτει και, βέβαια, την πίστη σ' αυτόν τον αγώνα, θα βοηθήσει ουσιαστικά και να δραστηριοποιηθεί η συσπείρωση και να μαζικοποιηθεί. Χρειάζεται και οι άντρες να κατανοήσουν πως πρέπει να βοηθήσουν πολύπλευρα τη γυναίκα και με την ίδια τους τη δράση, αλλά και με τη συμπαράσταση, την αλληλεγγύη τους, να συνειδητοποιήσουν ότι μαζί πρέπει να βγουν στον πολιτικό και στον κοινωνικό αγώνα. Να κατανοήσουν ότι οι ίδιοι λόγοι που κρατάνε τη γυναίκα σε χαμηλότερη θέση είναι οι ίδιοι που κρατάνε τους εργαζόμενους, γενικότερα, σε κατώτερη θέση μέσα σ' αυτήν την εκμεταλλευτική κοινωνία.

Συγκαλύπτουν τα πραγματικά προβλήματα

-- Λένε ότι η γυναικεία ευαισθησία μπορεί να προσφέρει στα κοινά...

-- Οχι, δε συμφωνούμε μ' αυτό: Από τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσουν και ο άντρας και η γυναίκα την ταξική εκμετάλλευση που υφίστανται και ότι πρέπει να αντιδράσοουν, να κάνουν αυτό που λέμε, τον ολοκληρωμένο πολιτικό αγώνα, το ίδιο είναι.

Τα προβλήματα είναι κοινά, αλλά οι γυναίκες τα υφίστανται πρώτες, τις αλλαγές δηλαδή που συμβαίνουν με τις μεταρρυθμίσεις αυτές, τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις. Ομως, μετά γενικεύονται αυτές οι αλλαγές για όλους. Αρα, ό,τι αρνητικό δέχεται η γυναίκα, το δέχεται ολόκληρη η εργατική λαϊκή οικογένεια.

Αυτό γινόταν από παλιά, γιατί ήταν συμπληρωματική εργατική δύναμη και θέλουν να εξακολουθήσει να είναι συμπληρωματική. Γι' αυτό προσπαθούν να την πείσουν πως «η μερική απασχόληση σε βολεύει και πρέπει να την επιδιώξεις» και προβάλλουν στοιχεία ότι οι γυναίκες είναι ...ενθουσιασμένες με τη μερική απασχόληση, επειδή, τάχα, μπορούν να συνταιριάζουν όλους τους ρόλους τους. Μα, δεν είναι έτσι ο ολοκληρωμένος άνθρωπος, όταν προσπαθεί να τρέχει και ασθμαίνει για να συνταιριάσει τους ρόλους που έχει. Για να είναι ολοκληρωμένος, χρειάζεται να έχει πλήρη απασχόληση, πλήρη δικαιώματα και τα δυο φύλα να έχουν τα ίδια δικαιώματα, να παλεύουν από κοινού να τα διευρύνουν. Οχι να έχει η γυναίκα μισά δικαιώματα και να είναι και ευχαριστημένη, γιατί θα καλύψει και τα άλλα που της τα 'χουν πάρει πίσω!

Ο εργαζόμενος να απαιτεί. Γιατί άντρες και γυναίκες εργαζόμενοι παράγουν τα πάντα, ό,τι υπάρχει γύρω μας. Επομένως, δικαιούται η γυναίκα να γυρίσουν σ' αυτήν την ίδια - και στον άντρα βέβαια - τα οφέλη.

Πρέπει να διεκδικούν

-- Ετσι είναι, αλλά όταν δεν υπάρχει η κοινωνική υποδομή, ώστε να εμπιστευτεί το παιδί της για να εργαστεί... και δεν έχει πού να το αφήσει;

-- Θα πάει στη μερική απασχόληση ενδεχομένως. Αλλά δεν πρέπει να συμβιβαστεί. Θα πρέπει, και εκεί που είναι, στη μερική απασχόληση, να απαιτήσει να έχει την πλήρη απασχόληση. Και για τον εαυτό της, και για τα παιδιά της - γιατί κάθε υποχώρηση, αν γι' αυτό είναι ένα βήμα πίσω, για την επόμενη γενιά είναι δέκα βήματα πίσω. Να μην περάσει αυτή η λογική που υπαγορεύει: «Τι να κάνουμε, το σύστημα περνάει κρίση, άρα ας το βολέψουμε κάπως έτσι, να βολευτούμε κι εμείς». Δεν είναι βόλεμα αυτό, είναι πισωγύρισμα!

Σήμερα, καθώς η κρίση του συστήματος είναι μεγαλύτερη, προσπαθεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ανεργίας με τη μερική απασχόληση. Δεν μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, γι' αυτό μοιράζει τις θέσεις εργασίας. Εμείς λέμε ότι για να έχουν όλοι οι εργαζόμενοι δουλιά πρέπει να αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες του τόπου μας. Μπορούν, όμως, σήμερα να αξιοποιηθούν αυτές οι δυνατότητες, όλες οι πλουτοπαραγωγικές πηγές, όταν δεν υπάρχει ένας σχεδιασμός κεντρικός, όταν ο κοινωνικός πλούτος δεν είναι ιδιοκτησία της κοινωνίας, ώστε να τον διαχειρίζεται η εργατική τάξη, οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα; Ερχόμαστε, δηλαδή, στην πρότασή μας για Λαϊκή Εξουσία και Λαϊκή Οικονομία. Που, βέβαια, το βάζουμε σαν στόχο και όραμα, γιατί δεν μπορούν να λυθούν τα προβλήματα με τα σημερινά δεδομένα. Παλεύουμε για το σήμερα, για τα προβλήματα, όπου μπορούμε να έχουμε κάποιες κατακτήσεις, αλλά, για να μπορέσουμε να τις περιφρουρήσουμε, να τις στεριώσουμε, να τις σιγουρέψουμε, χρειάζεται να βάλουμε το στόχο στον απώτερο, ότι κάτι πρέπει ν' αλλάξει σε επίπεδο εξουσίας, αλλιώς κι αυτές θα χαθούν, όπως έχουν χαθεί μια σειρά κατακτήσεις τα προηγούμενα χρόνια.

Δεν είναι ζήτημα προσφοράς

-- Αυτό που ισχυρίζονται κάθε φορά πριν από τις εκλογές, ότι δεν υπάρχει μεγάλη προσφορά γυναικών υποψηφίων, πώς ερμηνεύεται;

-- Σ' ό,τι αφορά στη μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών, υπάρχουν τα γνωστά προβλήματα που προαναφέραμε και οι γυναίκες δεν είναι διαθέσιμες. Από τις αστές γυναίκες, ίσως κάποιες επιλέγουν την ψυχαγωγία και την ξεκούρασή τους - αφού δεν υφίστανται, δε νιώθουν την εκμετάλλευση από το σύστημα, γιατί να βγουν να παλέψουν;

-- Υπάρχουν, όμως, και γυναίκες επιστήμονες, γυναίκες με ικανότητες, που παραπονούνται ότι «δε μας προτιμούν, δε μας προτείνουν, δε μας προβάλλουν».

-- Υπάρχει και μεγάλος ανταγωνισμός με τους άντρες υποψήφιους στα άλλα κόμματα, που έχουν παράδοση σ' αυτό τον τομέα.

Δεν τους χωράει η γυναίκα αγωνίστρια

-- Στην πρόσφατη ημερίδα, είπαν ότι γίνεται προσπάθεια να προβάλουν νέες γυναίκες υποψήφιες, που δεν είναι γνωστές...

-- Αυτό γίνεται για ψηφοθηρικούς λόγους. Προσανατολίζουν τη συνείδηση και του άντρα και της γυναίκας ότι πρέπει να ψηφίσουν τα «λαμπερά ονόματα». Βάζουν και μερικές, που έχουν κάποια δράση, ένα λόγο που μπορεί να σταθεί - αλλά δε βάζουν υποψήφιες γυναίκες, που έχουν αναδειχτεί μέσα από αγώνες...

-- Αυτό ακριβώς το θέμα έθεσε μια γυναίκα από το ακροατήριο: Είπε ότι δεν υπάρχει σημαντικό ποσοστό γυναικών που έχουν αγωνιστεί για τα γυναικεία δικαιώματα και ότι οι δραστηριότητες και εκδηλώσεις των γυναικείων οργανώσεων δεν προβάλλονται από τα ΜΜΕ.

-- Αυτό γίνεται σκόπιμα, γιατί δε θέλουν να αναδειχτεί αυτή η πλευρά της αγωνιζόμενης εργαζόμενης γυναίκας. Που με τη δράση της γίνεται υπόδειγμα, δείχνει το δρόμο για να λυθούν τα προβλήματα, με τη συμμετοχή στο γυναικείο σύλλογο, στο εργατικό σωματείο. Εμείς προσπαθούμε, παρ' όλα τα προβλήματα που υπάρχουν, τις υποχρεώσεις που έχουν οι γυναίκες, να αναδείξουμε υποψήφιες που έχουν διακριθεί μέσα στους αγώνες - και από το γυναικείο κίνημα και από το συνδικαλιστικό κίνημα, από το αντιπολεμικό κίνημα, τους συλλόγους των γονιών, το κίνημα της νεολαίας - γενικότερα, γυναίκες που επιμένουν ότι αυτός είναι ο δρόμος για να κατακτήσεις κάτι, ο αγωνιστικός!

-- Ειπώθηκε ότι τις επόμενες εκλογές θα τις κρίνει η γυναικεία ψήφος...

-- Γυναικεία ή ανδρική, εμείς λέμε ότι θα τις κρίνει η ψήφος η αγωνιστική. Αυτή η ψήφος που απαιτεί: «Αποδυναμώστε τους δυο "μεγάλους"»! Οχι για να πάρουν ένα μάθημα - το μάθημα το παίρνουν και από την αγανάκτηση του κόσμου. Αλλά για να το καταλάβουν πιο συνειδητά ότι ο εργαζόμενος καταπιέζεται, αρχίζει να προσανατολίζεται στον αγωνιστικό δρόμο και τους απομονώνει. Για να δυναμώσει εκείνη η πλευρά, που πραγματικά αγωνίζεται δίπλα στους εργαζόμενους για τα προβλήματά τους.

Για ποιο ρεαλισμό;

-- Είναι διαδεδομένη ανάμεσα στον κόσμο, ιδιαίτερα στις γυναίκες, η αντίληψη: «Καλό το ΚΚΕ, αλλά αν το ψηφίσω η ψήφος μου θα πάει χαμένη, γιατί δεν πρόκειται να πάρει την εξουσία»...

-- Ναι, υπάρχει η νοοτροπία ότι «μπορεί να είναι σωστά αυτά που λέτε, αλλά δεν είναι ρεαλιστικά»! Αλλά ποιος μπορεί να πει ότι είναι ρεαλιστικό το σημερινό σύστημα, που ωφελούνται οι λίγοι; Γιατί δεν είναι ρεαλιστικό αυτό που λέμε εμείς, ότι δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μια αλλαγή, για τη Λαϊκή Εξουσία, θα ωφεληθεί η μεγάλη πλειοψηφία του λαού; Δύσκολο είναι, ναι, αλλά είναι επίσης ρεαλιστικό. Σημασία έχει να υπάρχει και μια ισχυρή αντιπολίτευση. Και δυναμώνοντας στις προσεχείς εκλογές το Κομμουνιστικό Κόμμα, δημιουργείς και μια δυνατή αντιπολίτευση, μέσα κι έξω από τη Βουλή, αλλά και τις προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί το κίνημα το λαϊκό, να φτιάξουμε το Μέτωπο, που είναι η άμεση πολιτική μας πρόταση. Να συσπειρωθούν όλοι όσοι θίγονται από αυτήν την κατάσταση σ' ένα μέτωπο, για να μας πάει αυτό το μέτωπο σε μια πορεία προς την εξουσία της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού. Είναι ρεαλιστικότατο, αλλά χρειάζεται θυσίες.

Γιατί, άραγε, είναι εύκολο αυτό που υπόσχεται ο τάδε πολιτευτής της ΝΔ ή του ΠΑΣΟΚ, ότι «ψήφισέ με, να δυναμώσω εγώ, να σου βάλω το παιδί στη δουλιά»; Είναι εύκολο αυτό; Οχι, είναι υποκρισία. Είναι γελοίο να πιστέψει κανείς ότι θα του βρουν δουλιά, αν δεν παλέψει το συνδικαλιστικό κίνημα, να μη γίνονται απολύσεις, να υπάρχει δουλιά για όλους. Ομως, με τη σημερινή πραγματικότητα, είναι αδύνατο να βρουν όλοι δουλιά, γιατί ο κάθε εργοδότης θα φτιάξει δουλιά εκεί που τον συμφέρει και θα κλείσει ένα εργοστάσιο εκεί όπου δεν τον συμφέρει, άρα θα απολυθεί κόσμος, θα αυξηθούν οι άνεργοι. Το κριτήριό του είναι πού θα βγάλει περισσότερο κέρδος. Ενώ για μια άλλη εξουσία, την εξουσία που προτείνουμε εμείς, στόχος είναι ο σχεδιασμός, η αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων της χώρας και το κέρδος πάει στους εργαζόμενους, -ες. Γι' αυτό είναι μια ρεαλιστική πρόταση!


Αλίκη ΞΕΝΟΥ - ΒΕΝΑΡΔΟΥ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ