Ο βασικός μηχανισμός λειτουργίας των νέων τεχνητών μυών, είναι αρκετά απλός. Οταν εκτεθούν σε ηλεκτρικά πεδία υψηλής τάσης (μερικών χιλιάδων βολτ), τα διηλεκτρικά ελαστομερή - όπως οι σιλικόνες και τα ακριλικά - συμπιέζονται προς την κατεύθυνση των δυναμικών γραμμών του ηλεκτρικού πεδίου και εκτείνονται προς τις άλλες δύο κατευθύνσεις. Οι συσκευές αυτές είναι στην ουσία λαστιχένιοι πυκνωτές - δύο φορτισμένες παράλληλες πλάκες που περικλείουν το διηλεκτρικό υλικό, όπως το ψωμί περικλείει το σαλάμι στο σάντουιτς. Οταν εφαρμοστεί η τάση, φορτία αντίθετης πολικότητας συσσωρεύονται στα δυο ηλεκτρόδια. Ελκονται και συμπιέζουν τον μονωτή (πολυμερές), που σαν αποτέλεσμα της μείωσης του πάχους του αυξάνει το εμβαδό του.

Τα στρώματα διηλεκτρικού ελαστομερούς (συνήθως πάχους μόλις 30 έως 60 εκατομμυριοστών του μέτρου) επενδύονται στις δύο μεγάλες επιφάνειές τους με (αγώγιμα) σωματίδια άνθρακα σε αιώρηση μέσα στο πλέγμα ενός μαλακού πολυμερούς. Ετσι τα στρώματα αυτά λειτουργούν σαν ελαστικά ηλεκτρόδια, που παρακολουθούν τη μεταβολή του σχήματος του ελαστομερούς όταν εφαρμοστεί τάση.

Τα διηλεκτρικά ελαστομερή, που μπορούν να μεταβάλλουν το μέγεθός τους μέχρι και στο 400% της μη ενεργοποιημένης μορφής τους, δεν είναι τα μόνα ηλεκτροενεργά υλικά, αλλά είναι τα πιο αποτελεσματικά. Τα χαρακτηριστικά τους είναι ανάλογα και ακόμα καλύτερα εκείνων των μυών όλων των ζώων.