Κυριακή 5 Οχτώβρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 4
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Η εικονοποίηση της Ιστορίας (2)

Προσωπικά πιστεύω πως Ιστορία είναι το προϊόν της πάλης των Τάξεων, και γι' αυτό, φυσικά, δε θα προσπαθήσω να πείσω όσους από τους αναγνώστες μου διαφωνούν (και που πιστεύω ότι δεν είναι κανένας). Εκείνο που με απασχολεί αυτή τη στιγμή είναι η άποψη, και σ' αυτή θέλω να επιμείνω, ότι η Ιστορία δεν είναι μια προϋπάρχουσα επιστημονική κατηγορία, που κατασκευάστηκε από την ανθρωπολογική ιστοριογραφία του Ηρόδοτου ή την αριστοκρατική ανάλυση της πολιτικής λογικής του πολέμου του Θουκυδίδη (5ος αι. π.Χ.), ούτε είναι η Ιστορία μια ετεροπροσδιοριζόμενη ανθρωπογενής κατασκευή, αλλά ότι η Ιστορία, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, εξαιτίας του ενός ή του άλλου τρόπου είναι ένα «προϊόν», μέσα στο οποίο ενσωματώνεται η περιπέτεια της ταξικής ανισότητας και οι συγκρούσεις που την ακολουθούν. Κι αυτό σημαίνει πως η Ιστορία παράγεται κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, δημιουργεί σχέσεις και στη διαδικασία της παραγωγής της και στο κοινωνικό της περιβάλλον, που προσδιορίζεται από τη διαδικασία αυτή και, φυσικά, ως «προϊόν», καταναλίσκεται, στο πλαίσιο ορισμένων συγκεκριμένων συνθηκών, επίσης.

Το σημείωμά μου αυτό όμως δεν αφορά την παραγωγή της Ιστορίας, αλλά την κατανάλωσή της, και με αυτό θέλω να πω ότι γράφοντας για την «εικονοποίηση» της Ιστορίας αναφέρομαι στην περίπτωση εκείνη που η Ιστορία μεταφέρεται από το πεδίο της ένταξής της σε εκείνο της χρήσης της. Αρα αυτό που θα προσπαθήσω να κάνω είναι να αναφερθώ, σχεδόν, επιγραμματικά, στους τρόπους, με τους οποίους καταναλίσκεται η Ιστορία από τους ιδεολογικούς μηχανισμούς που παράγει ο Καπιταλισμός, μέσω των ιμπεριαλιστικών του μετασχηματισμών. Και τέτοιοι μηχανισμοί είναι η Εκπαίδευση, το Κράτος, τα ΜΜΕ, η Εκκλησία κ.ά. Δε μ' ενδιαφέρει, με άλλα λόγια, αυτή τη στιγμή η «Ιστοριογραφία», αλλά η «Ιστοριοφαγία». Με ενδιαφέρει, δηλαδή, με βάση ποια «ιστορικά» επιχειρήματα διαμορφώνεται και νομιμοποιείται η μια ή η άλλη εθνική ιδεολογία, που αποτελεί συγκεκριμένο ιστορικό «σύνδρομο» επηρεάζοντας σε τελική ανάλυση τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες ενός τόπου. Δομείται και λειτουργεί το ένα ή το άλλο πολιτικό σύστημα. Δομούνται και λειτουργούν οι εκπαιδευτικοί μας μηχανισμοί. Νομιμοποιείται ο θρησκευτικός λόγος, επιβάλλονται οι πολιτικές επιλογές. Νομοθετείται και ισχύει το δίκαιο της λαϊκής αγοράς ή του χρηματιστηρίου. Διαπράττονται, εντέλει και απλώς καταγράφονται τα καθημερινά εγκλήματα. Με ενδιαφέρει, για να το πω και αλλιώς, ο τρόπος με τον οποίο η Ιστορία, ως υπερπροϊόν ενός υπολανθάνοντος τυποποιημένου ιστορικισμού μετατρέπεται σε μια άκρως κερδοφόρα υπεραξία στα χέρια της αστικής εξουσίας, της οποιασδήποτε εξουσίας, σε όλα τα κοινωνικά πεδία, κάτω από τις πιέσεις ενός εφιαλτικού ανταγωνισμού, όπως αυτός περιγράφεται και επιβάλλεται ως καθημερινή ανάγκη στο πλαίσιο των νεοφιλελεύθερων πολιτικών.

Φυσικά δεν έχω πρόθεση να αναλύσω τον τρόπο αυτό και σε όλα τα σημαντικά του επιμέρους. Ούτε θα προσπαθήσω να δικαιολογήσω το χαρακτηρισμό της Ιστορίας ως «υπερπροϊόντος», γιατί εξάλλου, όπως είπα και στο προηγούμενο σημείωμά μου, αυτές χρησιμοποιούνται παραβολικά. Οι αναφορές μου θα είναι ενδεικτικές, στην προσπάθειά μου να αναζητήσω την «υπεραξίωση» της Ιστορίας στα διάφορα κοινωνικά πεδία, για να καταλήξω σε εκείνο των ΜΜΕ, όπου η κυριαρχία της Εικόνας συνιστά το πιο διαβρωτικό υποκατάστατο της Ιστορίας. Αυτό που κυριαρχεί, επιβάλλεται και παράγει κοινωνικές, ιδεολογικές, αισθητικές ευαισθησίες. Διαστρέφει την πραγματική μας σχέση με το Παρόν. Ενα «παρόν» που αλλοτριώνεται από τους παραγωγούς του, μετατρέπεται σε μια χυδαία πλαστική ύλη και δεν κατορθώνει να επιζήσει ούτε ως συμβατική παράδοση. Ενα «παρόν», τελικά, που σκηνοθετείται απλώς για να «παίξει» και να χαθεί όταν το «παιχνίδι» τελειώσει.

Συνεχίζεται


Του Γ. Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ