Στο μαγευτικό, αλλά πανάκριβο, νησί θα βρεθούμε σήμερα. Θα μου πείτε και πώς, και πέρσι πήγαμε. Ε, λοιπόν, θα πάμε και φέτος. Μια φορά δε φτάνει. Φτάνει; Μερικοί έχουν την εντύπωση ότι η Σαντορίνη από μακριά μοιάζει με χιονισμένο βουνό από τα λευκά σπίτια που απλώνονται γύρω από τον απότομο βράχο που σχηματίζει την Οία, τα Φηρά και τον Πύργο. Το υπόλοιπο νησί είναι κρυμμένο. Δε φαίνεται από τη θάλασσα παρά οι τρεις οικισμοί και οι πολύχρωμες (κεραμιδί, βυσσινί, μαύρες και σταχτιές) λωρίδες που έχει «σπείρει» πάνω στο χώμα η ηφαιστειακή λάβα.

Το νησί, που οφείλει το σχηματισμό του στις γεωλογικές μεταβολές των Προϊστορικών Χρόνων, ανέπτυξε σημαντικότατο πολιτισμό κατά τη Μετακυκλαδική Εποχή (μετά το 2000 π.Χ.) και γνώρισε οικονομική, εμπορική και καλλιτεχνική ακμή, η οποία διακόπηκε βίαια με την έκρηξη του ηφαιστείου το 17ο -16ο αιώνα π.Χ., φυσικά. Ηταν τότε που το κεντρικό τμήμα του νησιού βυθίστηκε, σχηματίζοντας μια μεγάλη καλντέρα. Η βιβλική καταστροφή έκανε τους ερευνητές να τη συσχετίζουν με τη μυθική Ατλαντίδα. Ακολούθησαν και άλλες εκρήξεις, από τις οποίες σχηματίστηκαν άλλα νησάκια μέχρι το 1570, οπότε σημειώθηκε και νέα έκρηξη, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να βυθιστεί το νότιο άκρο του λιμανιού και να σχηματιστεί η Μικρή Καμένη, ενώ το 1707 πάλι από τις εκρήξεις «γεννήθηκε» η Νέα Καμένη. Είναι περίεργο, που μερικές φορές αντιστέκεται. Δεν παθαίνει τίποτε και δεν πεθαίνει εύκολα. Παρ' όλες αυτές τις απίστευτα τρομερές καταστροφές το νησί σήμερα είναι μαγευτικό. Μοναδικό, θα λέγαμε. Και πανάκριβο. Εκεί συρρέουν οι λάτρεις των Κυκλάδων, εκεί θα περάσουμε και εμείς αυτό το γαλήνιο πρωινό του Σεπτέμβρη. Εκεί στα στενά δρομάκια θα περπατήσουμε και θα θαυμάσουμε τα μικρά λευκά, γοητευτικά σπιτάκια, εκεί θα ανέβουμε πάνω στο γαϊδουράκι για να φτάσουμε ψηλά και να πούμε «Θεέ μου, δώσ' μου κι άλλα μάτια, για να χωρέσει όλη αυτή η μαγεία. Δώσε μνήμη στην εικόνα για να διαρκεί και να μπορώ να την ανακαλώ τις θλιβερές μέρες του Νοέμβρη».

Σε απόσταση 15 χιλιομέτρων από τα Φηρά βρίσκεται το Ακρωτήρι. Εκεί στο χώρο των ανασκαφών, που άρχισαν το 1967 από τον καθηγητή Σπ. Μαρινάτο και συνεχίστηκαν από τον καθηγητή Χρήστο Ντούμα, είναι ο προϊστορικός οικισμός που κατοικήθηκε στα μέσα της 5ης χιλιετίας π.Χ. και που κατά την 3η χιλιετία η παράκτια εγκατάσταση εξελίχθηκε σε σημαντικό αστικό κέντρο. Οι πολυώρφοες οικίες, το αποχετευτικό δίκτυο, οι λιθόστρωτοι δρόμοι, οι πλατείες και οι υπέροχες τοιχογραφίες μαρτυρούν το υψηλό πολιτιστικό επίπεδο της περιοχής εκείνης της εποχής.

... θα κάνουμε τώρα αμέσως. Δεν είναι δυνατόν να μην επισκεφτούμε τα Μουσεία. Το Αρχαιολογικό που περιλαμβάνει συλλογή από θηραϊκά αγγεία και ευρήματα από τις ανασκαμμένες θέσεις. Γεωμετρικής Περιόδου κατά κύριο λόγο. Το Λαογραφικό του Εμμ. Λυγνού, το οποίο περιλαμβάνει εργαστήρια παλιών επαγγελμάτων, υπόσκαφο σαντορινέικο σπίτι και οιναποθήκη με πατητήρι. Προϊστορικής Θήρας. Απολιθώματα φυτών που ευδοκιμούσαν πριν από την εμφάνιση του ανθρώπου στη Θήρα και αρχαιολογικά ευρήματα από ανασκαφές. Μεταξύ άλλων εκτίθενται: Νεολιθική κεραμική, πρωτοκυκλαδικά μαρμάρινα ειδώλια και αγγεία από το νεκροταφείο της περιοχής των Φηρών και από το Ακρωτήρι και από την περίοδο της ακμής του Ακρωτηριού θα δούμε γύψινα εκμαγεία επίπλων, είδη οικοσκευής, χάλκινα σκεύη, εργαλεία, όπλα, κοσμήματα, σφραγίδες, πινακίδες και το χρυσό ειδώλιο του αιγάγρου κατασκευασμένο με τη μέθοδο της κηρόχυσης, κάτι που το κάνει μοναδικό. Μα το περίεργο είναι ότι εδώ στη Σαντορίνη, ό,τι και αν κάνουμε, ό,τι κι αν βλέπουμε, έχουμε συνεχώς την αίσθηση της μοναδικότητας.

(ΥΓ: Καθ' οδόν στην Ιρλανδία της προηγούμενης Κυριακής, μας ταξίδεψε ο Βασίλης ΛΙΟΓΚΑΡΗΣ που ο «δαίμων» παράλειψε να σημειώσει).