Στις 14 του Σεπτέμβρη οι Σουηδοί θα κληθούν να αποφασίσουν αν η χώρα τους θα γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης. Η απόφασή τους θα έχει σημαντικές επιπτώσεις, όχι μόνο για τους ίδιους, αλλά και για την ίδια την ΟΝΕ. Θα είναι ένα μήνυμα τόσο προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την πολιτική που εφαρμόζει όσο και προς τις υπόλοιπες χώρες που δεν αποτελούν μέλη της ΟΝΕ. Μια τέτοια απόφαση δε θα μπορούσε παρά να προκαλέσει μια οξεία πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ των υποστηρικτών της ΟΝΕ και των αντιπάλων της.

Καθ' όλη τη διάρκεια του 2003 οι «πολέμιοι» της ΟΝΕ έδειχναν να έχουν το «πάνω χέρι». Σε γκάλοπ της TNS Gallup, που δημοσιεύτηκε στις 17 του Ιούλη, το «όχι» στην ένταξη στην ΟΝΕ συγκέντρωνε το 50% των προτιμήσεων, ενώ το «ναι» μόλις το 30%. Η διαφορά ήταν μεγάλη και το μήνυμα ξεκάθαρο, η Σουηδία δε θα υιοθετούσε το κοινό νόμισμα. Το γεγονός σήμανε συναγερμό στο στρατόπεδο των υποστηρικτών του ευρώ. Ηταν καιρός να ξεκινήσουν την εκστρατεία τους για να «πείσουν» τους ψηφοφόρους.

Σε πολιτικό επίπεδο στο «στρατόπεδο του ευρώ» βρίσκονται τα περισσότερα αστικά κόμματα, από την κεντροαριστερά μέχρι την κεντροδεξιά, με πρώτο και καλύτερο το κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών (SAP) του πρωθυπουργού Γιόραν Πέρσον. Βέβαια, πέντε υπουργοί των Σοσιαλδημοκρατών (ανάμεσά τους και η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Μαργκαρέτα Βίνμπεργκ) έχουν ταχθεί κατά του ευρώ εκφράζοντας προφανώς ειδικά συμφέροντα κάποιων τμημάτων της αστικής τάξης, ή ασκώντας την πάγια τακτική του «ψαρέματος στα θολά νερά» για να μη χάσουν επαφή με τους αντιπάλους του ευρώ. Πάντως, δεσμεύτηκαν να μη συμμετάσχουν στην καμπάνια κατά της νομισματικής ένωσης προκειμένου ...να μη διασπάσουν το κόμμα. Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται τα επίσης αστικά κόμματα των Πρασίνων, του Κέντρου και το κόμμα της Αριστεράς (οι Πράσινοι και το κόμμα της Αριστεράς ωστόσο στηρίζουν την κυβέρνηση του Γιόραν Πέρσον). Στο πλευρό των υποστηρικτών του ευρώ βρίσκεται επίσης και η συντριπτική πλειοψηφία των μεγάλων επιχειρήσεων της χώρας και οι εκπρόσωποί τους και όπως σημειώνει το περιοδικό «Businessweek» αυτός ο συνασπισμός πολιτικών και επιχειρηματιών έχει πολλά όπλα (ανάμεσά τους τον εκβιασμό και την κινδυνολογία) και πολλά λεφτά να ξοδέψει.

Στις 28 του Αυγούστου η εφημερίδα «International Herald Tribune» ανέφερε ότι ο διευθύνων σύμβουλος του κολοσσού των τηλεπικοινωνιών «Ericsson», Καρλ Χένρικ Σβάνμπεργκ, σε δηλώσεις του στη σουηδική εφημερίδα «Ντάγκενς Νίχετερ» προειδοποίησε ότι σε περίπτωση που οι συμπατριώτες του απορρίψουν το ευρώ η εταιρία (που διαθέτει 30.000 υπαλλήλους στη Σουηδία) θα μεταφέρει τόσο τα κεντρικά της γραφεία όσο και τα εργοστάσια παραγωγής εκτός Σουηδίας! Μάλιστα, ο Σβάνμπεργκ δε δίστασε να πει ότι προβλέπει ένα τέτοιο σενάριο για τις περισσότερες σουηδικές βιομηχανίες...

Πριν από αυτές τις δηλώσεις ο Σβάνμπεργκ και η υπουργός Εξωτερικών, Αννα Λιντ, είχαν δημοσιεύσει κοινή επιστολή στην «Ντάγκενς Νίχετερ», στην οποία υποστήριζαν ότι οι εταιρίες (εγχώριες και ξένες) θα μειώσουν τις δραστηριότητές τους στη χώρα αν οι Σουηδοί δεν υιοθετήσουν το ευρώ. «Με ένα "όχι" τον επόμενο μήνα θα πρέπει να ζήσουμε σε συνθήκες αστάθειας και θα υπονομεύσουμε την αυτοπεποίθησή μας», έγραψαν. Μάλιστα, παρέθεσαν και κοινή συνέντευξη Τύπου στην οποία έκαναν την εικόνα ακόμα πιο ξεκάθαρη: «Η Σουηδία για πολύ καιρό θα είναι λιγότερο ελκυστική για τις εταιρίες που θέλουν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στην Ευρώπη», είπαν.

Το «καταστροφολογικό επιχείρημα» σε όλες του τις διαστάσεις επαναλαμβάνεται από παντού. Διευθύνων σύμβουλος ολλανδικής φαρμακευτικής εταιρίας σημειώνει στο «Businessweek» ότι η σουηδική κορόνα θα κάνει δύσκολη την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων. «Είναι σαν να πηγαίνεις στις ΗΠΑ και να βάζεις τα γραφεία σου στην Αϊτή και να χρησιμοποιείς το νόμισμα της Αϊτής αντί για το δολάριο», λέει γλαφυρότατα... Για να προσθέσει ο Γιάκομπ Βάλενμπεργκ, διοικητής της τράπεζας SEB: «Είμαστε στην περιφέρεια της Ευρώπης και πρέπει να δουλεύουμε καθημερινά για να πείθουμε διεθνείς εταιρίες να επενδύσουν εδώ. Αν είμαστε "εκτός" αυτό θα κάνει τη δουλιά μας πολύ δύσκολη».

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εβδομαδιαία επιχειρηματική επιθεώρηση «Affaersvaerlden», από 100 κορυφαίους επιχειρηματίες στη χώρα, οι 92 δήλωσαν ότι θα ψηφίσουν υπέρ του ευρώ. Υπέρ του κοινού νομίσματος είναι βέβαια και η Συνομοσπονδία Σουηδικών Επιχειρήσεων (ΣΣΕ), το κύριο όργανο εκπροσώπησης του κεφαλαίου. Η ΣΣΕ, μάλιστα, διοχετεύει κατά καιρούς διάφορες μελέτες που υποστηρίζουν ότι α) η απόρριψη του ευρώ θα έχει αποτέλεσμα την πτώση των επενδύσεων και του εμπορίου και β) ότι η Σουηδία πλέον είναι μια χώρα μεσαίας οικονομικής δύναμης και η «απομόνωσή» της θα κάνει τα πράγματα χειρότερα.

Ωστόσο, οι βιομήχανοι και οι αστοί πολιτικοί δεν είναι τόσο «μόνοι». Η πανίσχυρη Συνομοσπονδία Εργατικών Συνδικάτων (LO) με σχεδόν δύο εκατομμύρια μέλη (9 εκατομμύρια είναι ο συνολικός πληθυσμός της χώρας) - παραδοσιακά πολύ στενά συνδεδεμένη με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα - έχει ανακοινώσει ότι θα παραμείνει ουδέτερη (!) σε ό,τι αφορά στην απόφαση για το ευρώ. Και μόνο αυτό φυσικά είναι ενδεικτικό, ωστόσο πρόσφατα η πρόεδρος της Συνομοσπονδίας, Βάνια Λούντμπι Βεντίν, έγραψε σε άρθρο στην «Ντάγκενς Νίχετερ» ότι θα υπάρξουν πολλά πλεονεκτήματα αν η Σουηδία ενταχθεί στο ευρώ. «Το "ναι" θα αυξήσει την ασφάλεια και για τις επιχειρήσεις και για τους εργαζόμενους. Χωρίς συναλλαγματικούς κινδύνους η αβεβαιότητα για την αξία των μισθών και των συντάξεων θα εκλείψει», έγραψε μεταξύ άλλων η Λούντμπι Βεντίν. Το άρθρο συνυπέγραψαν αντιπρόσωποι 5 ακόμα συνδικάτων και ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας των Επιχειρήσεων... Αργότερα η Λούντμπι Βεντίν «διευκρίνισε» ότι το άρθρο γράφτηκε με την υπόθεση ότι η χώρα θα ενταχθεί στην ΟΝΕ γι' αυτό και περιγράφονται τα πλεονεκτήματα!

Η εκστρατεία μέχρι στιγμής δείχνει να έχει αποφέρει καρπούς. Δημοσκόπηση για το διάστημα 25-28 του Αυγούστου έδειχνε το «όχι» να προηγείται με 44% των προτιμήσεων έναντι 36% για το «ναι» και 20% αναποφάσιστους. Οπως σημειώνει ο εκλογικός αναλυτής Τοΐβο Σιόρεν, στο δημοψήφισμα για την ένταξη στην ΕΕ το 1994, τα «όχι στην ΕΕ» προηγούνταν μέχρι την τελευταία βδομάδα και τελικά έχασαν.

Η μάχη θα είναι κρίσιμη και αμφίρροπη μέχρι το τέλος και ο απόηχος του αποτελέσματος θα έχει πανευρωπαϊκές διαστάσεις.