Υποδοχή της μικρής Σαμάνθα από τους πιονέρους συνομήλικούς της

Σ' αυτές τις συνθήκες, λοιπόν, ξαναθυμηθήκαμε κι εμείς ένα παιδί, που έγινε πριν από 20 χρόνια σύμβολο της ειρήνης και της φιλίας των λαών: τη Σαμάνθα Σμιθ. Ζούσε με τους γονείς της στο Μάντσεστερ της πολιτείας Μέιν των ΗΠΑ, ο πατέρας της δούλευε στο Πανεπιστήμιο κι η μητέρα της στις Κοινωνικές Υπηρεσίες. Στα δέκα της χρόνια ένιωθε απειλούμενη από τη Σοβιετική Ενωση - γιατί έτσι την είχανε μάθει - και αποφάσισε να στείλει ένα γράμμα στο τότε Πρόεδρο της ΕΣΣΔ, Γιούρι Αντρόποφ, ρωτώντας τον «γιατί θέλει να κατακτήσει τον κόσμο ή τουλάχιστον τη χώρα της»; Μαζί με το γράμμα - απάντηση του Σοβιετικού ηγέτη, η Σαμάνθα έλαβε μερικούς μήνες μετά και μια πρόσκλησή του για να επισκεφτεί μαζί με τους γονείς της τη Σοβιετική Ενωση.

Τον Ιούλη του 1983, πριν είκοσι χρόνια, ταξίδεψε στη μεγάλη χώρα του Σοσιαλισμού κι όσα είδε κι έζησε εκεί - πράγματα πολύ διαφορετικά απ' όσα άκουγε για εκείνη τη μακρινή χώρα στην πατρίδα της - τα μετέφερε στις ΗΠΑ και τα κατέγραψε σε ένα βιβλίο. Η φιλειρηνική δραστηριότητα της Σαμάνθα Σμιθ την έκανε γνωστή σε όλο τον κόσμο και γι' αυτό η είδηση του θανάτου της, μόλις δυο χρόνια μετά το ταξίδι της, στις 26 Αυγούστου 1985 (σκοτώθηκε μαζί με τον πατέρα της σε αεροπορικό δυστύχημα) συγκλόνισε εκατομμύρια ανθρώπους κι άφησε στα χείλη τους ένα «γιατί;»...

Ολα άρχισαν κάπως έτσι: «Αγαπητέ κύριε Αντρόποφ, το όνομά μου είναι Σαμάνθα Σμιθ. Είμαι δέκα χρονών. Συγχαρητήρια για την καινούρια σας θέση. Ανησυχώ μήπως η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες αρχίσουν έναν πυρηνικό πόλεμο. Θα ψηφίσετε για να κάνετε πόλεμο ή όχι; Αν όχι, πέστε μου παρακαλώ, πώς θα βοηθήσετε για να μη γίνει πόλεμος. Δεν είστε υποχρεωμένος να μου απαντήσετε, όμως εγώ θα 'θελα να μάθω γιατί θέλετε να κατακτήσετε τον κόσμο ή τουλάχιστον τη δική μας χώρα. Ο Θεός έκανε τον κόσμο για να ζούμε όλοι εμείς μαζί ειρηνικά και όχι να πολεμούμε. Ειλικρινά, Σαμάνθα Σμιθ».

Μετά από λίγους μήνες, η Σαμάνθα έμαθε ότι το γράμμα της δημοσιεύτηκε στην «Πράβντα» κι αυτό την έκανε να επιμείνει: έστειλε ακόμη ένα γράμμα στον επικεφαλής της πρεσβείας της ΕΣΣΔ στην Ουάσιγκτον, ρωτώντας τον αν ο Γ. Αντρόποφ σκόπευε να απαντήσει στο γράμμα της. Και πράγματι πήρε την απάντηση.

Ο Πρόεδρος της ΕΣΣΔ ανάμεσα σε άλλα της έλεγε: «Στην Αμερική και στη χώρα μας υπάρχουν πυρηνικά όπλα - τρομερά όπλα που μπορούν να σκοτώσουν εκατομμύρια ανθρώπους σε μια στιγμή. Ομως δε θέλουμε να χρησιμοποιηθούν ποτέ. Και είναι ακριβώς γι' αυτό που η Σοβιετική Ενωση έχει επίσημα διακηρύξει σ' ολόκληρο τον κόσμο ότι ποτέ - ποτέ - δε θα χρησιμοποιήσει πρώτη πυρηνικά όπλα εναντίον οποιασδήποτε χώρας. Γενικά προτείνουμε να σταματήσει η παραπέρα παραγωγή τους και να προχωρήσουμε στην καταστροφή όλων των αποθεμάτων στη Γη».

Και το γράμμα του κατέληγε κάπως έτσι: «Θέλουμε ειρήνη - υπάρχουν πολλά που μας απασχολούν - να καλλιεργούμε το στάρι, να κατασκευάζουμε και να ανακαλύπτουμε, να γράφουμε βιβλία και να πετάμε στο διάστημα. Θέλουμε ειρήνη για μας και για όλους τους λαούς του πλανήτη. Για τα παιδιά μας και για σένα Σαμάνθα.

Σε προσκαλώ, αν οι γονείς σου το επιτρέψουν, να έρθεις στη χώρα μας, η καλύτερη εποχή είναι το καλοκαίρι. Να γνωρίσεις τη χώρα μας, να συναντηθείς με συνομηλίκους σου, να επισκεφτείς τη διεθνή παιδική κατασκήνωση - Αρτέκ - κοντά στη θάλασσα. Και να δεις μόνη σου: στη Σοβιετική Ενωση όλοι είναι υπέρ της ειρήνης και της φιλίας ανάμεσα στους λαούς».

«Οι γονείς μου έκριναν πως ήταν καλό να πάμε στη Ρωσία, γιατί αυτό θα μας βοηθούσε να καταλάβουμε ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στις δυο χώρες μας. Θ' αναχωρούσαμε στις 7 Ιούλη και θα μέναμε δυο βδομάδες. Βρήκα στη βιβλιοθήκη ταξιδιωτικά βιβλία γύρω από τη Ρωσία... Στα βιβλία όλα φαίνονταν όμορφα και πολύ διαφορετικά από τη ζωή στο Μέιν», έγραφε η Σαμάνθα στο βιβλίο της. Πέταξαν από το Μέιν στη Βοστόνη, στο Μόντρεαλ και από κει απευθείας στη Μόσχα.

Από τη Μόσχα στην Κριμαία, στο Λένινγκραντ και πάλι στη Μόσχα, η Σαμάνθα περιέγραψε το ταξίδι της και τους ανθρώπους που γνώρισε με έξαψη, ενθουσιασμό κι αγάπη. Είναι φανερό ότι διασκέδασε πιο πολύ στην παιδική κατασκήνωση του Αρτέκ, που άνοιξε σαν μια μεγάλη αγκαλιά για να την υποδεχτεί: «... Χίλια παιδιά με τις στολές των πιονέρων με καλωσόρισαν με τραγούδια. Ενώ η ορχήστρα έπαιζε μουσική, οι πιονέροι τραγουδούσαν τ' όνομά μου. Ολ' αυτά μ' έκαναν να νιώσω κάπως αμήχανη κι έχασα τη φωνή μου. Μερικοί νεαροί χορευτές από την άλλη άκρη του σταδίου ήρθαν προς τα εμένα με ένα καρβέλι ψωμί που είχε μια μικρή κούπα με αλάτι απάνω του. Ο χορός τους έμοιαζε με σκηνή από μπαλέτο και για μια στιγμή ένιωσα πάλι σαν σε όνειρο».

Η Σαμάνθα μίλησε για τους πιονέρους και για την κατασκήνωση - που φιλοξενούσε 4.000 περίπου παιδιά - με θαυμασμό: «είναι όλα τους πολύ έξυπνα και ταλαντούχα παιδιά. Για να πας στο Αρτέκ πρέπει να έχεις ανώτερη βαθμολογία», να ξέρεις μουσική, ξένες γλώσσες ή να ασχολείσαι με τον αθλητισμό, πράγματα δηλαδή που μπορούσαν να κάνουν όλα τα παιδιά στην ΕΣΣΔ.

Η δεκάχρονη Αμερικανίδα πήρε μέρος σε ποικίλες εκδηλώσεις της κατασκήνωσης, κολυμβητικούς αγώνες, φεστιβάλ, πέταξε μηνύματα ειρήνης μέσα σε μπουκάλια στη Μαύρη Θάλασσα, τραγούδησε στα αγγλικά και στα ρώσικα, χόρεψε, έκανε καλούς φίλους. «Ηταν το πιο μεγάλο θέαμα που έγινε ποτέ», έγραψε για την τελετή λήξης της κατασκήνωσης. Οσο βρίσκονταν εκεί επισκέφτηκε επίσης τη Γιάλτα και μια αγροτική κολεκτίβα τριών χιλιάδων ανθρώπων που ήταν σαν μια μικρή πόλη.

Το Λένινγκραντ και η Μόσχα ήταν οι επόμενοι σταθμοί της. Πήγε στα μπαλέτα Κίροφ (όπου η πρώτη μπαλαρίνα, Αλα Γκίζοβα της χάρισε ένα ζευγάρι παπούτσια χορού), στο Ερμιτάζ και άλλα μουσεία και μνημεία. Στη Μόσχα συναντήθηκε με την Βαλεντίνα Τερέσκοβα και με αντιπροσωπεία του Κρεμλίνου και συζήτησε για την παγκόσμια ειρήνη και για τη σημασία του ταξιδιού της. Πήγε επίσης, στο Ολυμπιακό Κέντρο Κριλάτσκογιε, στο Παλάτι των πιονέρων, είδε παραστάσεις στο θέατρο των ζώων, στο κουκλοθέατρο και το περίφημο Τσίρκο της Μόσχας. Μεγάλη εντύπωση της έκανε το μετρό, που στα μάτια της έμοιαζε με «υπόγειο παλάτι». Ο κόσμος της έκανε δώρα και την καλοδέχονταν παντού.

«Οι άνθρωποι σ' όλο τον κόσμο μου φαίνονται όλο και πιο πολύ σαν τους ανθρώπους στη γειτονιά μου», έγραψε όταν επέστρεψε. «Υπάρχουν ακόμα φορές που ανησυχώ μήπως η επόμενη μέρα θα 'ναι η τελευταία μέρα της Γης. Ομως με όλο και πιο πολλούς ανθρώπους να σκέφτονται τα προβλήματα του κόσμου, ελπίζω πως κάποια μέρα σύντομα θα βρούμε το δρόμο για την παγκόσμια ειρήνη»...

Μικρή μου Σαμάνθα, δεν τα καταφέραμε ακόμα. Η Σοβιετική Ενωση, σήμερα δεν υπάρχει κι οι πόλεμοι έγιναν περισσότεροι. Ομως, υπάρχουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι που θέλουν την ειρήνη κι αγωνίζονται γι' αυτή. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν ξέχασαν το παιδικό σου χαμόγελο!