Κυριακή 13 Ιούλη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 6
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Χάνεται η λαϊκή ναυπηγική τέχνη

Ταρσανάς. Δουλεύοντας τον «Εργάτη»
Ταρσανάς. Δουλεύοντας τον «Εργάτη»
Το βίαιο ξεκλήρισμα των μικρομεσαίων ψαράδων προχωρεί. Ευρωπαϊκή Ενωση και κυβέρνηση έχουν προαποφασίσει από καιρό ότι οι ψαράδες πρέπει να βγουν απ' τη μέση. Η μείωση του αλιευτικού στόλου είναι ακόμη μια απάνθρωπη απόφαση του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας των χωρών της ΕΕ.

Οι ψαρόβαρκες, τα ξύλινα τρατοκάικα πρέπει να καταστραφούν, να θανατωθούν. Κόβονται στη μέση με πριόνι, ή τινάζονται στον αέρα με δυναμίτη. Η κυβέρνηση δίνει και τα «έξοδα» κηδείας! Δόλωμα, τα δήθεν κίνητρα για την «απόσυρση σκαφών» και η επανακατάρτιση των ανέργων ψαράδων!

Μπροστά στην κατάσταση αυτή, σε πολλά νησιά, ορισμένα μεγάλα ψαροκάικα άλλαξαν χρήση. Στην Αίγινα έγιναν πλωτά μανάβικα. Σε άλλα αιγαιοπελαγίτικα νησιά, τα μετέτρεψαν σε τουριστικά.

«One day cruise!!», μια ημερήσια θαλασσινή βόλτα γύρω απ' το νησί με υπόκρουση τον «Ζορμπά» ν' ακούγεται απ' το βραχνιασμένο κασετόφωνο.

Εποχιακή απασχόληση, δηλαδή, μόνο για τους δύο καλοκαιρινούς μήνες. Το χειμώνα, τα «εργαλεία» θα τραβηχτούν στη στεριά, αφού μαζευτούν απ' τις ακρογιαλιές και οι ενοικιαζόμενες πλαστικές καρέκλες, τα ...«σετάκια» δηλαδή, που το καθένα αποτελείται απ' την ομπρέλα και τις δυο ξαπλώστρες. Τότε κλείνουν και οι «ντίσκο» κι ο νες καφέ με τον πολύ αφρό, το «φραπόγαλο», θα παραχωρήσει τη θέση του στον καβουρντισμένο κι αλεσμένο στον τσιγγάνικο μύλο καφέ, που σερβίρεται στους ντόπιους στα χειμωνιάτικα καφενεδάκια. Ο «μουζάκας» και η «γκρικ - σάλαντ» θα δώσουν τη θέση τους στο χταπόδι με μακαρονάκι κοφτό, στη νησιώτικη «αλιάδα» με πατάτα και στους ρεβιθοκεφτέδες...

Ακρόπρωρο μικρού σφακιανού καραβιού (Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου Κρήτης)
Ακρόπρωρο μικρού σφακιανού καραβιού (Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου Κρήτης)
Οι ντιρεκτίβες της ΕΕ, ή, καλύτερα, τα νέα προγράμματα εγκατάλειψης της αλιείας, που περιορίζουν ακόμα και το ψάρεμα της σαρδέλας απ' τους φτωχοφαμελίτες της Καλλονής Λέσβου, ανάμεσα στ' άλλα κακά, δίνουν γερό χτύπημα και στη μοναδική στον κόσμο ελληνική λαϊκή ναυπηγική τέχνη. Η υποχρεωτική καταστροφή των σκαφών σημαίνει και καταστροφή των ξύλινων στολιδιών που υπήρχαν στις πλώρες τους. Τέρατα ή κομψές σιλουέτες, με πρόσωπα, μύτη, στόμα και μάτια. Γιατί όλες οι πλώρες έχουν μάτια! «Οκια» τα λένε οι θαλασσινοί. Είναι οι δυο τρύπες, μια αριστερά και μια δεξιά, απ' όπου φουντάρουν τις άγκυρες.

Πραγματικά στολίδια! Ο μπούστος του Ρήγα Φεραίου με το μεγάλο κεφάλι και τα κατσαρά μαύρα μαλλιά. Κι η πιο συνηθισμένη φιγούρα, η γοργόνα με τα ξέμπλεκα μαλλιά, τα γυμνά στήθη κι απ' τη μέση και κάτω να καταλήγει σε ουρά ψαριού. Οι παλιοί θαλασσινοί την ήθελαν αδελφή του Μεγαλέξανδρου, που έπρεπε να τα πηγαίνουν καλά μαζί της για να 'χουν ήρεμες θάλασσες...

Αριστουργήματα, που φτιάχτηκαν απ' τα χέρια των καραβομαραγκών στους παλιούς ταρσανάδες του Περάματος, του Γαλαξιδίου, του Τρίκκερι, της Σύρου και της Καλύμνου. Πού να τους βρεις τώρα; Τους εξαφάνισε η «εξέλιξη», το σημερινό πλαστικό άκομψο σκάφος. Μαζί τους εξαφανίστηκαν κι οι ταρσανάδες, όπως έγινε με τα καινούρια οικοδομικά υλικά, που εξαφάνισαν τους μοναδικούς Ηπειρώτες χτιστάδες και μαστόρους.

Στολίδια περιζήτητα τώρα, οι πλώρες. Οι νοσταλγοί μιας άλλης εποχής, τα φυλάνε στα σπίτια τους, όπως φυλάνε τις περίφημες νησιώτικες κασέλες. Υπάρχουν, όμως, και πολλοί ψαράδες, που πουλάνε τις σκαλιστές πλώρες στους αντικέρ για να ξεπληρώσουν το δάνειο της Αγροτικής Τράπεζας, που το 'χαν πάρει για τα δίχτυα που είχαν αγοράσει.

Αυτή είναι η κατάσταση στα νησιά μας. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας (ΕΠΑΛ) ενισχύει τους βιομηχανικούς αλιευτικούς στόλους και τις βιομηχανικές ιχθυοκαλλιέργειες, ενώ ξεκληρίζει τους μικρομεσαίους ψαράδες των νησιών, αυτούς που «ζήσανε με το βρόχινο νερό»... Μαζί εξαφανίζει και την ελληνική λαϊκή ναυπηγική τέχνη.

Αυτός είναι ο «πολιτισμός», που μας επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Αλλού, στο Ιράκ, με βόμβες εξαφανίζουν, καίνε βιβλιοθήκες. Κλέβουν στα ίσια έργα τέχνης, θησαυρούς. Εδώ, αφού για πολλά χρόνια μας έκλεψαν ό,τι έργα τέχνης μπόρεσαν, τώρα μαζί με τους μικρομεσαίους ψαράδες, τους ταρσανάδες και τους μαστόρους, εξαφανίζουν και το λαϊκό πολιτισμό μας με «κομψό» τρόπο, πιο έξυπνα, χορηγώντας και ...επιδοτήσεις! Ωφελημένες, οι μεγάλες επιχειρήσεις βιομηχανοποιημένων ιχθυοκαλλιεργειών.


Δημήτρης ΣΕΡΒΟΣ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ