Ενα από τα μεγαλύτερα σχέδια εξαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου, γνωστό και ως «Blue Stream», της ρωσο-ιταλικής εταιρίας «Blue Stream Pipeline BV» (στην οποία συμμετέχει βασικά η ρωσική «Γκαζπρόμ», αλλά και η ιταλική ΕΝΙ), που προβλέπει την εξαγωγή του φυσικού αερίου προς την Τουρκία, κοντεύει να χρεοκοπήσει, δημιουργώντας τεράστιες ζημιές για τη ρωσική εταιρία. Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται με δημοσίευμά της η ρωσική εφημερίδα «Γκαζέτα».

Σύμφωνα με τις πληροφορίες της εφημερίδας, η Τουρκία αρνείται να εισάγει το ρωσικό αέριο. Οι προσπάθειες της «Γκαζπρόμ» να έρθει σε κάποιον συμβιβασμό προς το παρόν δεν είχαν επιτυχία. Η Αγκυρα απειλεί να «παγώσει» πλήρως το σχέδιο αυτό.

Για να γίνει κατανοητό το ζήτημα, είναι ανάγκη να σημειωθεί ότι εξαρχής το σχέδιο «Blue Stream» είχε ένα αρνητικό σημείο: είχε προσανατολισμό μόνο προς έναν εισαγωγέα φυσικού αερίου, την Τουρκία. Ετσι σήμερα η ρωσο-ιταλική πλευρά, αν και έχει κατασκευάσει τον υποθαλάσσιο αγωγό φυσικού αερίου κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα, και να θέλει, δεν μπορεί να πουλήσει το φυσικό αέριο σε κάποια χώρα εκτός της Τουρκίας.

Η «δοκιμασία» της ρωσο-τουρκικής «γαλάζιας φιλίας» άρχισε όταν ο αγωγός αερίου (που κόστισε 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια) έφτασε στη νότια ακτή της Μαύρης θάλασσας, στις αρχές του 2003. Τότε η Αγκυρα αφού εισήγαγε για δύο περίπου μήνες κάποιες ποσότητες αερίου, «διαπίστωσε» πως δεν τη συμφέρει η αγορά του ρωσικού φυσικού αερίου με την τιμή 126 δολάρια για 1000 κυβικά μέτρα, όπως είχε συμφωνηθεί.

Οπως αναφέρει η «Γκαζέτα», τον Οκτώβρη του 2002 το υπουργείο Ενέργειας της Τουρκίας είχε ανακοινώσει πως η Ρωσία συμφώνησε να μειώσει τόσο την τιμή (στα 75 δολάρια για 1.000 κυβ. μέτρα), όσο και την ποσότητα που θα έπρεπε υποχρεωτικά να εισάγει η Τουρκία (από 4 στα 2 δισεκατομμύρια κυβ. μέτρα). Πηγές όμως της «Γκαζπρόμ» ισχυρίζονται πως λόγος έγινε μόνο για τη μείωση της τιμής στα 115 δολάρια. Τελικά το Μάη 2003 η Τουρκία σταμάτησε εντελώς την εισαγωγή του ρωσικού φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τα λόγια του Γούρι Κομαρόφ αντιπροέδρου της διοίκησης της «Γκαζπρόμ» η εξαγωγή του αερίου στην Τουρκία δεν έχει ως σήμερα αποκατασταθεί.

Οπως γράφει η ρωσική εφημερίδα «Κομμερσάντ», ο υπουργός ενέργειας της Τουρκίας Χέλμι Γκιούλερ δήλωσε πως είναι έτοιμος να απευθυνθεί στα δικαστήρια για την επίλυση της διαφοράς με τη Ρωσία. Στην ουσία η Αγκυρα ζητά από τη Μόσχα να επανεξετάσει τους όρους του συμβολαίου για την εισαγωγή του ρωσικού φυσικού αερίου.

Σημειώνεται ότι ήδη το «Blue Stream» προξενεί ζημία. Η τεχνική συντήρηση του αγωγού υπολογίζεται ότι κοστίζει γύρω στα 8 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Πέρα από αυτό, αν οι απειλές της Τουρκίας πραγματοποιηθούν και ο αγωγός «παγώσει», τότε η ζημία της «Γκαζπρόμ» για τα 25 χρόνια του συμβολαίου θα φτάσει τα 42 δισεκατομμύρια δολάρια.

Από την άλλη όμως, αν η «Γκαζπρόμ» υποχωρήσει στον εκβιασμό της Αγκυρας και επανεξετάσει τις τιμές της, το παράδειγμα της Τουρκίας μπορούν να μιμηθούν κι άλλοι αγοραστές του ρωσικού φυσικού αερίου.

Τέλος, να σημειωθεί ότι η εμπλοκή με το «Blue Stream» έχει αυξήσει τους προβληματισμούς για το ρωσικό αγωγό πετρελαίου «Ανγκάρσκ (Ρωσία) - Ντατσίν (Κίνα)» που έχει στόχο την εξαγωγή ρωσικού πετρελαίου στην Κίνα. Κι όχι τυχαία. Και σε αυτήν την περίπτωση ο αποδέκτης του «μαύρου χρυσού» είναι μόνο ένας: η Κίνα. Εμφανίζεται προβληματισμός κατά πόσο και σε αυτή την περίπτωση υπάρξει αθέτηση συμφωνιών και νέοι εκβιασμοί σε βάρος των ρωσικών εξαγωγικών επιχειρήσεων πρώτων υλών. Αν και στις πρόσφατες ρωσο-κινεζικές συναντήσεις κορυφής πάρθηκε η καταρχήν απόφαση για την κατασκευή του αγωγού προς την Κίνα, με τα προβλήματα που δημιούργησε το «Blue Stream», εντονότερα εμφανίζονται στα ρωσικά ΜΜΕ οι υποστηρικτές ενός άλλου αγωγού στην κατεύθυνση «Ανγκάρσκ - Ναχόντκα» (ανατολικά παράλια της Ρωσίας), με προσανατολισμό όχι μόνο προς την Κίνα, αλλά και προς την Ιαπωνία, τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας και τις ΗΠΑ.

Ενα είναι σίγουρο, ότι πέρα από την οικονομική πλευρά των παραπάνω γεγονότων υπάρχει και σοβαρό πολιτικό παρασκήνιο σχετικά με το ποιος θα προσεταιριστεί τη Ρωσία και θα επωφεληθεί από το φυσικό της πλούτο, τουλάχιστον για τις επόμενες δεκαετίες.