Κυριακή 5 Γενάρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 3
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Ειλικρινής και αυθεντική έκφραση

Κρατούμενος, λάδι σε μουσαμά, 1958, 56Χ46,5
Κρατούμενος, λάδι σε μουσαμά, 1958, 56Χ46,5
Μεγάλη αναδρομική έκθεση ζωγραφικής του Ασαντούρ Μπαχαριάν (1924-1990) διοργανώνει το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τράπεζας στο Μέγαρο Εϋνάρδου (Αγίου Κωνσταντίνου 20 και Μενάνδρου - δίπλα στο Εθνικό Θέατρο). Πρόκειται για μία σημαντική παρουσίαση-φόρο τιμής στον καλλιτέχνη, που με ήθος, σεμνότητα και αγωνιστικότητα υπηρέτησε την τέχνη, είτε ως δημιουργός, είτε ως ιδρυτής του Καλλιτεχνικού Πνευματικού Κέντρου «Ωρα». Ενός χώρου δημιουργίας και συσπείρωσης των προοδευτικών δυνάμεων στα χρόνια της χούντας αλλά και αργότερα.

Ο Ασαντούρ Μπαχαριάν, αρμενικής καταγωγής, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1924. Παίρνει τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής και λιθογραφίας από τον Ο. Περβολαράκη στην εκδοτική εταιρία «Ασπιώτη-Ελκα», ενώ στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1940-1944) παρακολουθεί τους Ουμ. Αργυρό και Δ. Μπισκίνη. Από το 1945 έως το 1960 υπήρξε πολιτικός κρατούμενος σε διάφορες φυλακές της χώρας, αρνούμενος οιονδήποτε συμβιβασμό. Μετά την αποφυλάκισή του, διδάσκει σχέδιο και ζωγραφική σε ιδιωτική σχολή έως το 1967 και, παράλληλα με τη ζωγραφική του, σκηνογραφεί και επιμελείται εκδόσεις. Από το 1958, που δείχνει για πρώτη φορά δουλιά του στο Σαλόνι Νέων Καλλιτεχνών, θα κάνει περισσότερες από είκοσι πέντε ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και θα συμμετάσχει σε πάρα πολλές ομαδικές. Το 1987 εκπροσωπεί την Ελλάδα στην έκθεση ακουαρέλας των χωρών της Ευρώπης που οργανώθηκε στις Βρυξέλλες από το Ινστιτούτο Ακουαρέλας της Ευρώπης.

Σημαντικός σταθμός στη δημιουργική του πορεία είναι το 1969, όταν ιδρύει το Καλλιτεχνικό και Πνευματικό Κέντρο «Ωρα». Εκεί διοργάνωσε εκθέσεις ζωγραφικής, αλλά και σεμινάρια για την τέχνη, την αρχιτεκτονική, τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο κ.ά., επισκέψεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Οπως ο ίδιος μάλιστα ανέφερε, «η ουσιαστικότερη αντίσταση ήταν το να κρατηθεί σε εγρήγορση το πνεύμα, η καλλιτεχνική δημιουργία και η αισθητική ποιότητα». Στο Κέντρο, εκτός από την εκθεσιακή δραστηριότητα, ανέπτυξε πολύπλευρη πολιτιστική και εκδοτική δραστηριότητα, εκδίδοντας μάλιστα από το 1970 την ετήσια πολιτιστική επιθεώρηση «Χρονικό», όπου καταγράφονται όλα και ερευνώνται πολλά από τα πολιτιστικά γεγονότα στην Ελλάδα. Ακούραστος σ' ό,τι έχει σχέση με την τέχνη, μετά την αδυναμία συνέχισης της έκδοσης του «Χρονικού», ιδρύει μαζί με την ιστορικό τέχνης Δήμητρα Τσούχλου το Κέντρο Γραμμάτων και Τεχνών «Αποψη», όπου οργανώνονται σημαντικές θεματικές εκθέσεις και εκδίδονται βιβλία, καταγραφικού κυρίως χαρακτήρα, σχετικά με την ελληνική τέχνη. Το «Χρονικό» επανεκδόθηκε το 1988. Σε συνεργασία με την Δ. Τσούχλου εξέδωσε τα βιβλία: «Η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Χρονικό 1836 - 1984» (1984), «Η σκηνογραφία στο νεοελληνικό θέατρο» (1985). Σε συνεργασία με τον Π. Ανταίο, εξέδωσε το βιβλίο «Εικαστικές μαρτυρίες. Ζωγραφική - Χαρακτική στον Πόλεμο, την Κατοχή και την Αντίσταση» (1986).

«Αυτοπροσωπογραφία» (1983)
«Αυτοπροσωπογραφία» (1983)
Εχοντας περάσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής του ως πολιτικός κρατούμενος, ο Ασ. Μπαχαριάν δημιουργεί ένα ζωγραφικό έργο σημαντικό σε όγκο και ποιότητα. Στη δημιουργία του θα περάσει αυτή την εμπειρία. Η μεγάλη ομάδα έργων του, που ανήκει στην πρώτη, κατά κύριο λόγο, φάση της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, έχει ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, προβάλλοντας μια ορισμένη ανθρώπινη κατάσταση: Το φυλακισμένο. Ηδη από τη φυλακή το 1958 και μετά την αποφυλάκισή του, στην έκθεση του 1961, θα δώσει τη γνωστή σειρά έργων με θέμα τη ζωή των κρατουμένων: Στα κελιά, στις σκηνές, στους αυλόγυρους. Η συμβολή του στη θεματική αυτή έγκειται στο διακριτικό τρόπο που την απέδωσε. Αξιοποιώντας τα μορφικά και γεωμετρικά στοιχεία της θεματογραφίας του, δημιουργεί με συνθέσεις εικαστική γραφή σχεδόν πέραν της θεματικής, τονίζοντας το εσώτερο στοιχείο του εγκλεισμού. Αυτό γίνεται περισσότερο φανερό με την προσωπική χρήση του χρώματος. Η φυλακή, οι κρατούμενοι και τα λίγα υπάρχοντά τους σχεδόν μόλις διακρίνονται. Οπως σημειώνουν για αυτά τα έργα, «οι πίνακές του έχουν μια σπάνια τονική και χρωματική ενότητα, που με ιδιαίτερη διάκριση υποβάλλει τη μοναξιά. Είναι μαρτυρία και όχι διαμαρτυρία».

Στη συνέχεια, ο Α. Μπαχαριάν επιμελούμενος μεταξύ άλλων και εκδόσεις, θα γνωρίσει από κοντά τη ζωή των τυπογράφων και θα δημιουργήσει τη σειρά «Ο λινοτύπης» (έργο από τη σειρά συμπεριλαμβάνεται στην Εκθεση). Το τοπίο είναι αυτό που θα τον απασχολήσει στην επόμενη φάση και για μια μεγάλη περίοδο της παραγωγής του, από το 1965 και μετά. Το τοπίο που τόσο είχε στερηθεί, όπως και ο ίδιος δηλώνει, στη διάρκεια της φυλάκισής του. Οι υδατογραφίες του αυτές αποτελούν έργα μοναδικής ευαισθησίας και ως προς το χειρισμό των υλικών και ως προς την απόδοση του χώρου και της ώρας. Τα έργα αυτά τον αναδεικνύουν κορυφαίο τεχνίτη αυτής της δύσκολης τεχνικής, που αποτυπώνει με απόλυτη αμεσότητα και ταχύτητα ανάλογη της συναισθηματικής ροής της συγκίνησής του στο αντίκρισμα της φύσης.

«Φιγούρα» (λάδι σε μουσαμά)
«Φιγούρα» (λάδι σε μουσαμά)
Στα μέσα της δεκαετίας του '70 τα βιώματα της φυλακής θ' ανασυρθούν και πάλι για να δώσουν την περίφημη σειρά των «λευκών» πινάκων του: Οι χώροι των φυλακών βουβοί, έξω από τόπο και χρόνο, οι ανώνυμοι κρατούμενοι που χωρίς χαρακτηριστικά γίνονται η κραυγή της στέρησης της ελευθερίας, και ένα συνολικό λευκόγκριζο να σαβανώνει τον τόπο, το χρόνο και τον άνθρωπο. Στη συνέχεια ο Μπαχαριάν θα ασχοληθεί και πάλι με την τοπιογραφία και την υδατογραφία, ενώ αργότερα ξαναπιάνει το λάδι, αναδεικνυόμενος ακόμη μια φορά σ' έναν έξοχο μάστορα τόσο του υλικού όσο και της ίδιας αυτής θεματικής κατηγορίας. Η ζωγραφική του δημιουργήθηκε την εποχή που κυριαρχούσε στην Ελλάδα η αφηρημένη τέχνη, αλλά και όταν αυτή έδωσε τη θέση της σε μια νέα παραστατική έκφραση. Δεν προσχώρησε ποτέ στα ρεύματα της αφαίρεσης, και όμως η ζωγραφική του ήταν πάντα μέσα στην εποχή της και εμφανιζόταν ως ειλικρινής και αυθεντική έκφραση.

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 31 του Γενάρη και Θα λειτουργεί: Δευτέρα - Κυριακή 10 π.μ.-2 μ.μ., Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή 6-8 μ.μ.


Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ


Κορυφή σελίδας
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ