Το προεδρείο της Οργανωτικής Επιτροπής του Παγκόσμιου Συνεδρίου «Ενέργεια 2002»

-- Ν. ΜΠΑΤΙΣΤΑΤΟΣ: Η συντριπτική πλειοψηφία του Συνεδρίου αποδέχτηκε ότι στο σημερινό καπιταλιστικό κόσμο, έχει μεγάλη σημασία η αξιοποίηση των εγχώριων πηγών ενέργειας, αφού αυτό εξασφαλίζει την εθνική επάρκεια και μειώνει τις αρνητικές επιπτώσεις για το λαό μας, που έχουν οι ενεργειακές κρίσεις, που δημιουργούνται από τους ανταγωνισμούς των ενεργειακών μονοπωλίων και των ιμπεριαλιστικών κέντρων. Ειδικά για την Ελλάδα, έγινε αποδεκτό από τη συντριπτική πλειοψηφία, ότι ο εγχώριος λιγνίτης αποτελεί και πρέπει να αποτελεί στο ορατό μέλλον, τη βασική πηγή ηλεκτροπαραγωγής, αφού εκτός από την εξασφάλιση της εθνικής επάρκειας, έχει και σημαντικά το χαμηλότερο κόστος κιλοβατώρας. Τονίστηκε επίσης ότι οι παλιοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με λιγνίτη (που έχουν αποσβεστεί), αν αντικατασταθούν με νέας τεχνολογίας λιγνιτικούς σταθμούς, θα έχουν μεγάλα θετικά αποτελέσματα, τόσο οικονομικά όσο και περιβαλλοντικά. Μια δεύτερη πηγή που υιοθετήθηκε από τη μεγάλη πλειοψηφία, ήταν η ανάπτυξη των υδροηλεκτρικών που με οικονομικά συμφέροντες για το λαό όρους μπορούν να καλύψουν πάνω από 20% των αναγκών της Ελλάδας σε ηλεκτροπαραγωγή.

-- Πώς έκριναν οι Σύνεδροι την πορεία «απελευθέρωσης» στην Ελλάδα και τις νέες προτάσεις της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ);

-- Ν. ΜΠΑΤΙΣΤΑΤΟΣ: Η παρέμβαση της πλειοψηφίας των συνέδρων απέδειξε τον αντιλαϊκό χαρακτήρα της «απελευθέρωσης» της αγοράς ενέργειας. Φάνηκε ότι με την «απελευθέρωση» και την ιδιωτικοποίηση αυξάνεται η τιμή της κιλοβατώρας και επιβαρύνονται τα λαϊκά στρώματα. Ολοι σχεδόν δέχτηκαν ότι η ενέργεια είναι κοινωνικό αγαθό και την ευθύνη γι' αυτό έχει το κράτος. Ολοι σχεδόν δέχτηκαν την ανάγκη μακροπρόθεσμου προγραμματισμού για την ενέργεια. Ολα αυτά όμως είναι σε αντίθεση με την ελεύθερη αγορά και τις ιδιωτικοποιήσεις. Ουσιαστικά, έστω και αν πολλοί δεν ήθελαν να το πουν ξεκάθαρα, αρνήθηκε η συντριπτική πλειοψηφία την «απελευθέρωση». Και για τη χώρα μας η «απελευθέρωση» κριτικαρίστηκε αρνητικά σε όλες τις εφαρμογές της. Ειδικά για τη ΡΑΕ καταγγέλθηκε ότι όλες οι κατευθύνσεις της ζημιώνουν τη χώρα και το λαό μας. Ολα δείχνουν ότι δεν παραβρέθηκε εκπρόσωπος της ΡΑΕ (αν και προσκλήθηκε) γιατί καταλάβαινε ότι θα συναντούσε θύελλα επιθέσεων, χωρίς να έχει επιχειρήματα να απαντήσει.

-- Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις βασικές προσεγγίσεις. Καταγράφηκε ένα μειοψηφικό ρεύμα κριτικής που κατηγορούσε την κυβέρνηση για νόθευση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου της πλήρους και ανεμπόδιστης «απελευθέρωσης», καθώς και για έμμεση προστασία της ΔΕΗ Α.Ε. Κυριάρχησε όμως το σοσιαλδημοκρατικό ρεύμα που εκφράζει την αυταπάτη ότι στο πλαίσιο της «απελευθέρωσης» και γενικότερα του καπιταλιστικού συστήματος, μπορεί να υπάρξει μακροπρόθεσμος ενεργειακός σχεδιασμός ο οποίος θα εξυπηρετεί τα λαϊκά συμφέροντα. Εμείς αντίθετα αναδείξαμε ότι στο πλαίσιο της «απελευθέρωσης» δεν μπορεί να υπάρξει κεντρικός σχεδιασμός που να υπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες και να συνδυάζει αρμονικά το σύνολο των βασικών κριτηρίων, δηλ. της φθηνής λαϊκής κατανάλωσης, της προστασίας του περιβάλλοντος, της ενεργειακής ανεξαρτησίας, της κατοχύρωσης του ενεργειακού προϊόντος σαν κοινωνικού αγαθού. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η προτίμηση που δείχνουν οι ιδιώτες επενδυτές σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής οι οποίοι χρησιμοποιούν το εισαγόμενο και ακριβότερο φυσικό αέριο αντί του φθηνότερου εγχώριου λιγνίτη με κριτήριο τη γρήγορη απόσβεση της επένδυσής τους.

-- Ποια η δική σας γνώμη σχετικά με την «απελευθέρωση»;

-- Ν. ΜΠΑΤΙΣΤΑΤΟΣ: Η γνώμη μας για την «απελευθέρωση» των αγορών ενέργειας είναι ότι: α) Αποτελεί αντιλαϊκή επιλογή, που διευκολύνει την κερδοφορία του κεφαλαίου. β) Θα ακριβύνει η κιλοβατώρα και η τιμή του φυσικού αερίου για τα λαϊκά στρώματα. γ) Θα υποβαθμιστεί ο μακροχρόνιος προγραμματισμός, με κινδύνους επάρκειας ενέργειας και απότομες αυξήσεις τιμών. δ) Θα μονοπωληθεί η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, από λίγα μεγάλα μονοπώλια, όπως έχει γίνει και με το πετρέλαιο. ε) Ο δημόσιος χαρακτήρας της ενέργειας μέχρι τη δεκαετία του '90 ήταν μια κρατικομονοπωλιακή ρύθμιση, που εξυπηρετούσε το κεφάλαιο, όμως αυτό που γίνεται με την «απελευθέρωση» αποτελεί σοβαρό χτύπημα για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα και δημιουργούνται πολύ πιο αντιλαϊκές συνθήκες. Τα όποια θετικά υπήρχαν για το λαό και τη χώρα εξαφανίζονται. στ) Ο αγώνας αντίστασης στις ιδιωτικοποιήσεις και η ανατροπή τους είναι αναγκαίες για το λαό. ζ) Εμείς θέλουμε Δημόσιο Τομέα Ενιαίο Ενέργειας, που να λειτουργεί με βάση τα λαϊκά συμφέροντα, στα πλαίσια μιας Λαϊκής Οικονομίας και Λαϊκής Εξουσίας. Αυτός πρέπει να είναι ο τελικός στόχος.

-- Ποια μπορεί να είναι η ουσιαστική διέξοδος;

-- Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ: Σήμερα καταγράφεται ήδη μία ελπιδοφόρα διαμαρτυρία αρκετών επιστημόνων για πλευρές της κυβερνητικής πολιτικής όπως η ιδιωτικοποίηση των ΕΛΠΕ. και της ΔΕΗ, οι προτάσεις της ΡΑΕ κλπ. Η συσπείρωση αυτής της διάχυτης δυσαρέσκειας είναι αναγκαία, αλλά δεν αρκεί. Εμείς υποστηρίζουμε ότι οι πρώτες ύλες, τα μέσα παραγωγής, τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής του ενεργειακού τομέα πρέπει να αποτελούν κρατική κοινωνική ιδιοκτησία. Η υλοποίηση αυτής της επιλογής προϋποθέτει την οικοδόμηση ενός αποκλειστικά κρατικού, ενιαίου, εθνικού φορέα ενέργειας στο πλαίσιο μιας λαϊκής οικονομίας, όπου τα βασικά μέσα παραγωγής είναι κοινωνικοποιημένα. Τότε μόνο μπορεί να υλοποιηθεί με γνώμονα τις λαϊκές ανάγκες ο κεντρικός ενεργειακός σχεδιασμός, ο οποίος θα συνδυάζει αρμονικά την προστασία του περιβάλλοντος, την ασφάλεια των εργαζομένων, τη διασφάλιση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της χώρας, τη φθηνή λαϊκή κατανάλωση. Τη θέση μας αυτή την προβάλλουμε άμεσα, στις σημερινές μας προσπάθειες αγωνιστικής συσπείρωσης ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις και την «απελευθέρωση» του ενεργειακού τομέα.