Η «κρίση των ανισοτήτων» (sic) απασχολεί την ατζέντα της συνόδου κορυφής του G20 στις 22-23 Νοέμβρη στο Γιοχάνεσμπουργκ. Η υποκρισία και η αντίφαση είναι το προφανές σχόλιο για τους ηγέτες των 20 πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών οικονομιών του πλανήτη, που έχουν βγάλει τα «μαχαίρια» και ανταγωνίζονται για την ακόμα μεγαλύτερη κερδοφορία των μονοπωλιακών τους ομίλων, καταδικάζοντας τους λαούς σε φτώχεια, δουλειά «ήλιο με ήλιο» και μάλιστα «μέχρι τον τάφο», εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών Υγείας, της Παιδείας κ.ά.

Είναι οι ίδιοι που καλούν τους λαούς των κρατών τους - και μάλιστα των πιο αναπτυγμένων και «πλούσιων» - να κάνουν επιπλέον θυσίες, να ζουν με ακόμη λιγότερα, για χάρη της πολεμικής προετοιμασίας. Και στο τέλος, να θυσιάσουν την ίδια τη ζωή τους σε μια ιμπεριαλιστική σύγκρουση για το ξαναμοίρασμα του κόσμου. Με αυτά τα δεδομένα, η έκθεση που συνέταξε ομάδα οικονομολόγων και πανεπιστημιακών, υπό τον νομπελίστα οικονομολόγο και υποτιθέμενο «προοδευτικό» απολογητή του καπιταλισμού, Τζόζεφ Στίγκλιτς, έρχεται να χτυπήσει «καμπανάκι» στους καπιταλιστές και στις κυβερνήσεις τους για τη λαϊκή δυσαρέσκεια που «βράζει», από τα αδιέξοδα τα οποία ανακυκλώνει το σύστημα που ζει και αναπνέει για το καπιταλιστικό κέρδος.

Οι «ανισότητες του πλούτου» - δηλαδή η συσσώρευση σε λιγότερα χέρια και η τάση διεύρυνσης της σχετικής και απόλυτης φτώχειας για τη μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία - κινδυνεύουν να προκαλέσουν «κοινωνικές εντάσεις», απειλούν τη «δημοκρατία» και την «κοινωνική συνοχή», προειδοποιεί η έκθεση. Αυτή η «δημοκρατία» όμως - η δικτατορία δηλαδή του κεφαλαίου - ευθύνεται για το γεγονός ότι «1 στους 4 ανθρώπους του πλανήτη παραλείπει τακτικά ένα γεύμα, ενώ ο συσσωρευμένος πλούτος των δισεκατομμυριούχων έχει φτάσει σε πρωτοφανές επίπεδο στα χρονικά», όπως γράφεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.

Οσο για την ...«κοινωνική συνοχή», αρκεί μόνο να αναφερθεί ότι «μεταξύ 2000 και 2024, το πλουσιότερο 1% του κόσμου κατέχει το 41% όλου του νέου πλούτου, ενώ μόλις το 1% (σ.σ. του νέου πλούτου) πήγε στο φτωχότερο 50%» του παγκόσμιου πληθυσμού. Πρόκειται για δυο αγεφύρωτους κόσμους, που τους χωρίζει χάος! Και πάλι, οι κοινωνικές αντιθέσεις θα συνεχίσουν να αυξάνονται με ιλιγγιώδη ρυθμό: «Τα επόμενα 30 χρόνια, 1.000 δισεκατομμυριούχοι θα μεταβιβάσουν περισσότερα από 5,2 τρισ. δολάρια στους κληρονόμους τους, ποσά σε μεγάλο βαθμό αφορολόγητα, διαιωνίζοντας τις ανισότητες της μιας γενιάς στην άλλη», υπολογίζεται.

Οι διαπιστώσεις είναι εύκολες και η έκθεση δεν έρχεται να πει κάτι που οι κυβερνήσεις του G20 δεν γνωρίζουν καλά. Μάλιστα, εκπονήθηκε κατά παραγγελία της νοτιοαφρικανικής προεδρίας του G20, με τη Νότια Αφρική να είναι η χώρα «με τις μεγαλύτερες ανισότητες στον κόσμο» σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Παγκόσμιας Τράπεζας. Αποστολή της έκθεσης είναι να επισημάνει τους κινδύνους για την κερδοφορία και την ίδια την εξουσία των μονοπωλίων. Υπογραμμίζει τη σχέση μεταξύ των «οικονομικών ανισοτήτων» και της «διάβρωσης της δημοκρατίας και της εξέλιξης του αυταρχισμού», παρουσιάζοντας το κράτος και τους θεσμούς του ταξικά ουδέτερους και την ένταση της εκμετάλλευσης ως ένα «εξάμβλωμα» τάχα του καπιταλισμού, μια παρέκκλιση, ενώ υπακούει στους σιδερένιους νόμους του και είναι γραμμένη στο DNA του.

«Οι ανισότητες διαβρώνουν την εμπιστοσύνη στους θεσμούς, τροφοδοτούν την πόλωση της πολιτικής και δημιουργούν ένα κλίμα κοινωνικών εντάσεων διαφόρων ειδών». Αυτό είναι λοιπόν το πρόβλημα: Οι «κοινωνικές εντάσεις» που θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν ή ακόμη και να αμφισβητήσουν την εξουσία των καπιταλιστών. Κι επιπλέον, για να ζουν - ή καλύτερα να επιβιώνουν - και να εργάζονται οι άνθρωποι του πλανήτη, χρειάζεται να μην πεινάνε, να έχουν στοιχειώδεις δεξιότητες, ορισμένα φάρμακα κ.λπ. Διαφορετικά οι επιχειρήσεις «κινδυνεύουν» να μη βρίσκουν το κατάλληλο εργατικό δυναμικό και γενικά «απειλείται» η ανάπτυξη, δηλαδή η μέγιστη δυνατή κερδοφορία.

Οι «αγωνίες» της έκθεσης καθρεφτίζονται στις «λύσεις» που προτείνουν ο Στίγκλιτς και οι πέντε οικονομολόγοι. Οπως δήλωσε ο νομπελίστας, «οι ανισότητες είναι κάτι που μπορούμε να αλλάξουμε» και μάλιστα χωρίς «να ανοίξει ρουθούνι». Προτείνεται αρχικά η δημιουργία μιας «διεθνούς ομάδας για τις ανισότητες», ώστε να κατανοηθούν όλοι οι μηχανισμοί τους, όπως οι «τεχνικές φοροδιαφυγής». Οι αναλύσεις αυτές θα μπορούσαν να «διαφωτίσουν την ανάπτυξη δημόσιων πολιτικών». Πάταξη της φοροδιαφυγής, λοιπόν! Να μια σκέψη που πραγματικά αξίζει «νόμπελ» μέσα σε έναν «ωκεανό» offshore, νόμων και πολυπλόκαμων μηχανισμών, αλλά και φοροαπαλλαγών, κρατικών ενισχύσεων και διευκολύνσεων, που διασφαλίζουν τη «νόμιμη» και ...λιγότερο «νόμιμη» κλοπή του ιδρώτα δισεκατομμυρίων βιοπαλαιστών από τους καπιταλιστές!

Την ώρα που ο παγκόσμιος ανταγωνισμός προτάσσει φοροελαφρύνσεις και επιδοτήσεις στους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους για να γίνουν πιο ελκυστικές οι επενδύσεις, η έκθεση προτείνει φορολογική «δικαιοσύνη», με πιο «δίκαιη» συμβολή των πολυεθνικών και των «πλέον προνομιούχων». Ολων αυτών, δηλαδή, που κλείνουν τις επιχειρήσεις τους και τις μεταφέρουν αλλού, όπου το «επιχειρηματικό περιβάλλον» είναι πιο «φιλόξενο» για τα κέρδη τους. Προτείνεται επίσης το «τέλος των μεγάλων μονοπωλίων» (!), χωρίς να εξηγεί γιατί μια εξουσία των μονοπωλίων θα θέλει να βάλει ...τέλος στα μονοπώλια.

Κάτω από τέτοιες «λύσεις» γίνεται προσπάθεια να κρυφτούν ακόμα περισσότερο: Οι εργασιακές σχέσεις - λάστιχο, που εντείνουν την εκμετάλλευση και μειώνουν την τιμή της εργατικής δύναμης και μάλιστα σε συνθήκες ραγδαίας εξέλιξης της τεχνολογίας και της επιστήμης. Τα ασφαλιστικά συστήματα που για να είναι «βιώσιμα» κόβονται συντάξεις, αυξάνονται τα όρια ηλικίας. Οι κρατικές δαπάνες και η φοροαφαίμαξη των εργαζομένων, που καταλήγουν στην ενίσχυση του κεφαλαίου. Η επιχειρηματική δράση, η εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση στην Υγεία, στο Φάρμακο, στην Παιδεία. Οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί, που πέρα από την ένταση της εκμετάλλευσης, του αυταρχισμού και της καταστολής, σπρώχνουν την ανθρωπότητα ακόμα και στον πυρηνικό όλεθρο.

Αλλά, είπαμε: Αποστολή της έκθεσης είναι να προειδοποιήσει τους εκμεταλλευτές να δώσουν κανένα ψίχουλο στους πεινασμένους, γιατί κινδυνεύουν να τους «φάνε»...