Μια μεγάλη συγγραφέας και πολύτιμη φίλη, μου έλεγε τις προάλλες ότι σε μια ομιλία της σε ένα σχολείο της επαρχίας, σε σχετική της ερώτηση για το δημοτικό τραγούδι τα παιδιά δεν απαντούσαν εκτός από ένα μαθητή, ο οποίος χαρακτηριστικά είπε: «Και να τους αρέσει κυρία, δε θα σας το πουν, φοβούνται...».

Τι να φοβούνται άραγε και τι είναι το δημοτικό τραγούδι, αναρωτήθηκα. Ευτυχώς έπεσε στα χέρια μου το λογοτεχνικό ιστορικό και λαογραφικό Ημερολόγιο «Ζάκυνθος», επιμέλεια Διονύση Μουσμούτη, όπου στη σελίδα 282 διάβασα ένα κείμενο του Διονύση Μπουκουβάλα. Διαβάζω:

«Τι είναι δημοτική μουσική; Θα δανειστώ την απάντηση από ένα σπουδαίο μελετητή της, τον Μπέλα Μπάρτοκ! Δεν είναι πολύ εύκολη, θα την εξηγήσω όμως αμέσως μετά.

"Ο καλύτερος γενικός ορισμός της αγροτικής λαϊκής μουσικής, δηλαδή της μουσικής των χωρικών, θα ήταν ο ακόλουθος: Ο όρος αγροτική λαϊκή μουσική, γενικά μιλώντας, υποδηλώνει όλες τις μελωδίες που επιβιώνουν μέσα στην τάξη των χωρικών ενός έθνους, σε μια σχετικά μεγάλη περιοχή και για μια σχετικά μακριά χρονική περίοδο, και που αποτελούν μιαν αυθόρμητη έκφραση του μουσικού αισθήματος της τάξης αυτής. (...) Οι μελωδίες (αυτές) αποτελούν (...) την ενσάρκωση μιας καλλιτεχνικής τελειότητας του ύψιστου βαθμού, πράγματι, αποτελούν πρότυπα του τρόπου με τον οποίο μια μουσική ιδέα μπορεί να εκφραστεί με άφταστη τελειότητα από άποψη πληρότητας της μορφής και απλότητας των (εκφραστικών) μέσων. (...)

Σχετικά λίγοι άνθρωποι εκτιμούν τέτοιες μελωδίες, πράγματι, η πλειοψηφία των συντηρητικών, εκπαιδευμένων μουσικών, τις περιφρονούν. Αυτό είναι κατανοητό, αφού όποιος είναι σκλάβος των καθιερωμένων προτύπων θα χαρακτηρίσει, φυσικά, ακατανόητο και ανούσιο ό,τι αποκλίνει έστω και ελάχιστα από αυτά. Αυτός ο τύπος του μουσικού δε θα καταλάβει καμιά απλή, καθαρή αλλά μη συμβατική μελωδία αν δε χωράει στη φαντασία του".

Το παράθεμα αυτό του Μπάρτοκ περιέχει πολλές χρήσιμες πληροφορίες: Αυτό που περιγράφει σαν "αγροτική λαϊκή μουσική" δεν είναι άλλο από τη δημοτική μουσική (κάθε τόπου και λαού). Ο όρος "αγροτική" δεν αναφέρεται στους αγρότες, αλλά στους αγρούς, δηλαδή στην ύπαιθρο. Εκεί οι κοινωνικές συνθήκες είναι ιδανικές για την ανάπτυξη της δημοτικής μουσικής».

Ο Μπάρτοκ λέει ότι η δημοτική μουσική αποτελεί «μιαν αυθόρμητη έκφραση του μουσικού αισθήματος της τάξης (των χωρικών)». Αυτό σημαίνει ότι η δημοτική μουσική αναπτύσσεται από μια τάξη, ή, με άλλα λόγια, από μια ομάδα ανθρώπων, και όχι από μεμονωμένα άτομα.

Αυτό το αίσθημα της ομαδικότητας υπήρχε πάντα στα χωριά.

Στη Ζάκυνθο, πάντως, υπήρχε και στην πόλη μια κοινωνική τάξη με ισχυρούς δεσμούς, οι «ποπολάροι». Αυτοί αποτελούσαν την κατώτερη αστική τάξη (π.χ. ψαράδες)... Ετσι, αναπτύχθηκε στην πόλη ένα είδος αστικής λαϊκής μουσικής, οι αρέκιες. Οι αρέκιες είναι τετράφωνα τραγούδια που τα τραγουδούσαν στις ταβέρνες, χωρίς οργανική συνοδεία. Κι επειδή στις ταβέρνες σύχναζαν μόνο άντρες, αυτοί τις τραγουδούσαν. Οι συνθέτες τους είναι άγνωστοι (όπως σε όλα τα δημοτικά τραγούδια).

Αν στον παραπάνω ορισμό του Μπάρτοκ υποκαταστήσουμε την «αγροτική λαϊκή μουσική» με τη «δημοτική μουσική» και τους «χωρικούς» με τους «ποπολάρους» θα δούμε ότι οι αρέκιες είναι και αυτές δημοτική μουσική.