Ο Χαλκίδης γεννήθηκε το 1940 στο χωριό Σφενδάμη Κατερίνης. Καταγόταν από αγροτική προοδευτική οικογένεια. Γρήγορα αναγκάζεται να εγκαταλείψει το χωριό του και να ζήσει στη Θεσσαλονίκη.

Εκεί, δουλεύοντας σαν λεβητοποιός - ηλεκτροσυγκολλητής, προσανατολίζεται σταθερά στη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού και αφοσιώνεται στα ιδανικά του εργαζόμενου λαού.

Χάρη στο ήθος, την αγωνιστικότητα και τη συνέπεια που τον διέκρινε αναδείχνεται στέλεχος της νεολαίας ΕΔΑ και αργότερα εκλέγεται μέλος του συμβουλίου πόλης της Νεολαίας Λαμπράκη.

Μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας περνά στην παρανομία. Οργώνει κυριολεκτικά τις συνοικίες της Θεσσαλονίκης προσπαθώντας να οργανώσει και να κινητοποιήσει τον λαό και τη νεολαία.

Τα ξημερώματα της 5ης Σεπτέμβρη, 13 αξιωματικοί και χωροφύλακες της ασφάλειας Θεσσαλονίκης με επικεφαλής τον τότε διοικητή της Ασφάλειας Δ. Σταματόπουλο και τον ταγματάρχη της ΚΥΠ Κουρκουλάκο περικύκλωσαν το διαμέρισμα της οδού Φιλελλήνων 55 στου Χαριλάου, όπου έμενε ο Χαλκίδης με τους συναγωνιστές του Π. Χατζηγιάννη και Γ. Πανδή [Παντή].

Οι τρεις αγωνιστές μόλις αντιλήφθηκαν το μπλόκο προσπάθησαν να ξεφύγουν από το παράθυρο του φωταγωγού. Πηδώντας όμως στην αυλή της πολυκατοικίας έγιναν αντιληπτοί από τα όργανα της χούντας που άρχισαν να πυροβολούν. Ετσι τραυμάτισαν τον Χατζηγιάννη και συνέλαβαν τον Πανδή [Παντή].

Ο Χαλκίδης τραυματισμένος στο πόδι κατόρθωσε να συρθεί μέχρι την οδό Κωνσταντινουπόλεως. Εκεί οι ασφαλίτες που παραμόνευαν τον πυροβόλησαν εξ επαφής δολοφονώντας τον εν ψυχρώ.

Λίγες μέρες αργότερα οι δολοφόνοι του Γ. Χαλκίδη παρασημοφορούνταν με μετάλλια ανδρείας.

Οι δολοφόνοι του νεολαίου αγωνιστή, όπως αναφέρεται στη μήνυση που κατέθεσε στον εισαγγελέα Θεσσαλονίκης ο πατέρας του, είναι:

Ο τότε διοικητής της εθνικής ασφάλειας Θεσσαλονίκης Δ. Σταματόπουλος, οι υπομοίραρχοι Τετραδάκος, Δίπλας, Σταμπουλής και Σελίμης, οι ανθυπασπιστές Καραμήτσου και Μητρομάρας, ο ενωματάρχης Σταματελόπουλος, οι χωροφύλακες Οικονόμου, Τσιραμπής, Ζαχαρής και Λεπενιώτης και ο ταγματάρχης της ΚΥΠ Κουρκουλάκος.

Στις 7 Σεπτέμβρη 1975, η ΚΟ Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ και ο λαός της πόλης μπόρεσε για πρώτη φορά να τιμήσει τη θυσία του Γιάννη Χαλκίδη.

Ο 27χρονος κομμουνιστής που δολοφονήθηκε απ' τα όργανα της Χούντας ήταν ανάμεσα σ' εκείνους και εκείνες που ανέλαβαν το δύσκολο έργο της ανασυγκρότησης των Κομματικών Οργανώσεων του ΚΚΕ στην Ελλάδα.

Στα τέλη Ιούνη - αρχές Ιούλη 1967 ανασυγκροτήθηκε το Γραφείο της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, ενώ λίγο νωρίτερα είχε συγκροτηθεί της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας.

Ο Γιάννης Χαλκίδης ήταν ένα από τα πρώτα μέλη του ΚΚΕ μετά την 11η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (η οποία και πήρε απόφαση για την ανασυγκρότηση των παράνομων Κομματικών Οργανώσεων που είχαν διαλυθεί απ' την 8η Ολομέλεια), ενώ έγινε μέλος του Γραφείου της ΚΟ Νέων Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ.

Παρότι η ανασυγκρότηση των Κομματικών Οργανώσεων του ΚΚΕ αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση (με σταθμό σ' αυτήν την πορεία τη διεξαγωγή της 12ης Πλατιάς Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ), οι πρώτες αντιδικτατορικές ενέργειες δεν άργησαν να οργανωθούν.

Στις 26 Ιούνη 1967, στη μάντρα του Αρχηγείου του Γ' Σώματος Στρατού στη Θεσσαλονίκη, ομάδα νεολαίων έγραψε με κόκκινη μπογιά «Κάτω η Χούντα» ενώ στον τοίχο δέσποζαν και τα «τρία κόκκινα γράμματα: ΚΚΕ».

Στις 2 Σεπτέμβρη 1967 μια ομάδα κομμουνιστών (στην οποία συμμετείχε και ο Γιάννης Χαλκίδης) ανατίναξαν έναν στύλο της ΔΕΗ προκαλώντας διακοπή της ηλεκτροδότησης για λίγη ώρα και χάλασαν τη χουντική φιέστα για τα εγκαίνια της ΔΕΘ.

Τα ξημερώματα της 5ηςΣεπτέμβρη, τα όργανα της Χούντας εντόπισαν τον νεαρό κομμουνιστή μαζί με τους συντρόφους του. Ο «Ριζοσπάστης», στις 15.7.1976, κατέγραψε ως εξής το χρονικό της δολοφονίας:

«Κάπου 100 άντρες της Ασφάλειας μπλόκαραν τα χαράματα την πολυκατοικία. Κατά τις 4 το πρωί, δεν είχε ακόμα ξημερώσει, ο Γιάννης άκουσε σαματά έξω στις σκάλες και πόρτες ν' ανοιγοκλείνουν. Σηκώθηκε να δει τι συμβαίνει, άνοιξε την πόρτα και την έκλεισε αμέσως:

- Ηρθε η αστυνομία, είπε στους άλλους δυο ψιθυριστά. Σηκωθείτε!...

Ετρεξαν προς το παράθυρο για να πηδήξουν έξω. Τους υποδέχτηκε όμως ένα χαλάζι από σφαίρες. Ο Γιάννης, που δεν είχε προλάβει καν να φανεί στο παράθυρο, χτυπήθηκε και διπλώθηκε στα δυο... Τους πυροβολούσαν οι χωροφύλακες από το φωταγωγό.

Το μπαλκόνι της κουζίνας έβγαζε σε μιαν αυλή. Σοβαρά τραυματισμένος και βαδίζοντας σκυφτός, πήδηξε πρώτος το μπαλκόνι, μετά το φράχτη της αυλής κι άρχισε να τρέχει βαστώντας το τραύμα του. (...)

Την ώρα που κόντευε τρέχοντας ο Γιάννης να βγει στην πλατεία, πετάχτηκε ένας με πολιτικά και από απόσταση 4 μέτρων άρχισε να τον πυροβολεί απανωτά... Ο Γιάννης παραπάτησε λίγο και σωριάστηκε στο δρόμο, χτυπημένος πισώπλατα...».

Βλ. περισσότερα:

Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ (Επιμ), Δικτατορία 1967-1974, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2017.