Σε νέα φάση όξυνσης εισέρχεται με πολλούς τρόπους η ιμπεριαλιστική σύγκρουση ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στην Ουκρανία. Στο προσκήνιο αυτής της όξυνσης έρχεται η αντιπαράθεση γύρω από τον αποκλεισμό των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας, όπως και το παζάρι γύρω από την επισιτιστική κρίση που απειλεί τον κόσμο.

Η Ρωσία έχει αναπτύξει στόλο στα ανοιχτά της Οδησσού και σε άλλα λιμάνια, ενώ τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία έχουν ναρκοθετήσει τη Μαύρη Θάλασσα.

Η Μόσχα δήλωσε έτοιμη να ανοίξει «ανθρωπιστικό διάδρομο» για να αναχωρήσουν από την Ουκρανία πλοία που μεταφέρουν τρόφιμα, ανέφερε ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών Α. Ρουντένκο, υπό την προϋπόθεση ότι το Κίεβο θα αποναρκοθετήσει τα λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα.

Παράλληλα η Μόσχα αξιοποιεί το ζήτημα για να ζητήσει ως αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων σε βάρος της. «Η επίλυση του επισιτιστικού προβλήματος περνάει από μια συλλογική προσέγγιση, που περιλαμβάνει κυρίως την άρση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στις ρωσικές εξαγωγές και στις οικονομικές συναλλαγές», υπογράμμισε ο Ρουντένκο.

Απαντώντας δε στα σχετικά σενάρια που μετέδωσαν βρετανικά ΜΜΕ, ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών προειδοποίησε ότι τυχόν αποστολή πολεμικών πλοίων της Δύσης στη Μαύρη Θάλασσα, για τη συνοδεία εμπορικών πλοίων που είναι φορτωμένα με σιτηρά και άλλα τρόφιμα, «μπορεί να επιδεινώσει σοβαρά την κατάσταση στην περιοχή».

Υπενθύμισε πάντως ότι η βρετανική κυβέρνηση δήλωσε πως δεν σκοπεύει να στείλει πολεμικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα.

Στο μεταξύ η Ρωσία βρίσκεται σε διαβουλεύσεις με τον ΟΗΕ σχετικά με το πώς ο Οργανισμός μπορεί να βοηθήσει στην απεμπλοκή των προμηθειών σιτηρών στα ουκρανικά λιμάνια, ένα θέμα που συζητήθηκε λεπτομερώς κατά την επίσκεψη του γγ του ΟΗΕ Αντ. Γκουτέρες στη Μόσχα και τη συνάντησή του με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλ. Πούτιν. Σύμφωνα πάντως με τον Ρουντένκο, η Μόσχα «δεν αποκλείει το ενδεχόμενο συνολικών συνομιλιών για το άνοιγμα των λιμανιών της Ουκρανίας».

Σύμφωνα με την πρέσβη των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Λίντα Τόμας - Γκρίνφιλντ, το θέμα της αποναρκοθέτησης στη Μαύρη Θάλασσα, προκειμένου να δημιουργηθούν ασφαλείς δίοδοι για τα πλοία, συζητήθηκε από τον Γκουτέρες στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του για την επιστροφή ουκρανικών σιτηρών και ρωσικών λιπασμάτων στις παγκόσμιες αγορές.

Η Κίνα εμφανίστηκε έτοιμη να συμμετάσχει σε διαβουλεύσεις για το θέμα, με τον Κινέζο ΥΠΕΞ Γουάνγκ Γι να προτάσσει την ανάγκη δημιουργίας ενός «πράσινου διαδρόμου» για τις εξαγωγές σιτηρών. «Στην παρούσα κατάσταση, η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να βοηθήσει για μια κατάπαυση του πυρός το συντομότερο δυνατόν, να συμβάλει στη δημιουργία ενός "πράσινου διαδρόμου" για τις εξαγωγές σιτηρών από τη Ρωσία και την Ουκρανία», είπε σε χτεσινή βιντεοδιάσκεψη που είχε με την Γερμανίδα ομόλογό του Αναλένα Μπέρμποκ.

Στο μεταξύ ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός προειδοποίησε για ελεύθερες πλωτές νάρκες που παρασύρονται στη Μαύρη Θάλασσα και φτάνουν ακόμα και στις ακτές της Ρουμανίας και της Τουρκίας, δημιουργώντας σοβαρή απειλή για τα πλοία και τα πληρώματα. Αντίστοιχες ανακοινώσεις είχε κάνει το προηγούμενο διάστημα και η Αγκυρα. Η Ρωσία τόνισε πως και η Ουκρανία έχει ναρκοθετήσει τα δικά της λιμάνια, ενώ οι επιχειρήσεις ναρκοθέτησης ήταν χαοτικές και δεν υπάρχουν διαθέσιμοι χάρτες με τη θέση των ναρκών.

Από την πλευρά του το υπουργείο Αμυνας της Ρωσίας ανακοίνωσε χτες ότι στην Αζοφική Θάλασσα το λιμάνι της Μαριούπολης λειτουργεί κανονικά, αφού οι ρωσικές δυνάμεις, που το κατέλαβαν αφαίρεσαν πλήρως τις νάρκες απ' αυτό.

Με φόντο τον σκληρό οικονομικό και ενεργειακό πόλεμο που εξελίσσεται παράλληλα με τη σύγκρουση στην Ουκρανία, η Γερμανίδα ΥΠΕΞ προειδοποίησε για τον κίνδυνο «κόπωσης» των δυτικών χωρών από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

«Φτάσαμε σε ένα σημείο κόπωσης», δήλωσε η Μπέρμποκ από την υπουργική συνάντηση του Συμβουλίου των Χωρών της Βαλτικής Θάλασσας στη Νορβηγία. Η συμμετοχή της Ρωσίας στο Συμβούλιο έχει ανασταλεί από τις αρχές Μάρτη και πρόσφατα η Μόσχα ανακοίνωσε την πλήρη αποχώρησή της.

Η Μπέρμποκ τόνισε ότι ο σκεπτικισμός στη Δύση εντείνεται και από τις αυξήσεις στις τιμές της Ενέργειας και των τροφίμων. «Αυτή ακριβώς όμως είναι η τακτική του Ρώσου Προέδρου, γι' αυτό και είναι τόσο σημαντικό να συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την Ουκρανία» και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας να παραμείνουν σε ισχύ, συμπλήρωσε.

Στην «έλλειψη ενότητας» μεταξύ των δυτικών χωρών σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία και απέναντι στη Ρωσία αναφέρθηκε χτες ο Ουκρανός Πρόεδρος, Β. Ζελένσκι, μιλώντας στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός μέσω τηλεδιάσκεψης. Για να έχει «το πλεονέκτημα έναντι της Ρωσίας» η Ουκρανία χρειάζεται τη «στήριξη μιας ενωμένης Ευρώπης», πρόσθεσε, ενώ υπογράμμισε ότι ούτε στο ΝΑΤΟ υπάρχει ενότητα στο θέμα της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας.

Ο Ζελένσκι επανέλαβε ότι είναι «ευγνώμων» προς τον Αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν για τη νέα οικονομική βοήθεια 40 δισ. δολαρίων, ενώ επέκρινε τη θέση του Ούγγρου πρωθυπουργού Β. Ορμπάν, ο οποίος είναι απρόθυμος να στηρίξει ένα ευρωπαϊκό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. «Κάτι δεν πάει καλά με την Ουγγαρία!», σχολίασε ο Ζελένσκι, καθώς η ουγγρική κυβέρνηση δεν προμηθεύει με όπλα την Ουκρανία, ούτε επιτρέπει να περνούν όπλα από το έδαφός της.

Από την άλλη, δήλωσε ικανοποιημένος με τη στάση της Κίνας, η οποία «επέλεξε την πολιτική της αποστασιοποίησης», κάτι που σίγουρα «είναι καλύτερο από τη βοήθεια στη Ρωσία». Πριν τον πόλεμο η Κίνα ήταν ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ουκρανίας, υπενθύμισε ο Ζελένσκι, και τώρα «δεν παρατηρούνται κινήσεις της Κίνας κατά της Ουκρανίας». Υπάρχει μια αρκετά καλή και μακρά ιστορία μεταξύ Ουκρανίας και Κίνας και «θα ήθελα να έχω ένα πλεονέκτημα σε αυτές τις σχέσεις σε σύγκριση με τη Ρωσία», ανέφερε.

Αντιθέσεις εκφράζονται και για το ζήτημα της ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ. Ο Πολωνός Πρόεδρος Α. Ντούντα και η Σλοβάκα ομόλογός του, Ζ. Καπουτόβα, ανακοίνωσαν πριν λίγες μέρες ότι θα επισκεφτούν μαζί ηγέτες της Δυτικής Ευρώπης «που έχουν συγκρατημένη θέση» αναφορικά με την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ. Γαλλία και Γερμανία θεωρούν ότι δεν μπορεί να υπάρξει σύντομη διαδικασία ένταξης και έχουν προτείνει μια «ευρωπαϊκή πολιτική διαδικασία» που θα φέρει πιο κοντά στην ΕΕ την Ουκρανία, τη Μολδαβία, τη Μ. Βρετανία κ.ά.

Η Μολδαβία έχει μια «ιστορική» ευκαιρία να ενταχθεί στην ΕΕ και τα όποια σχέδια φέρνουν τη χώρα πιο κοντά στο ευρωπαϊκό μπλοκ δεν πρέπει να αντικαταστήσουν την πορεία προς την ένταξη, δήλωσε από το Νταβός η πρωθυπουργός της χώρας Ν. Γκαβριλίτσα.

Οι εσωτερικές αντιθέσεις και η ιμπεριαλιστική αντιπαράθεση για την πορεία της Μολδαβίας έχουν ενταθεί μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, και αξιωματούχοι δυτικών κρατών - Βρετανίας, ΗΠΑ κ.ά. - δηλώνουν την επιθυμία τους να της αποστείλουν όπλα ΝΑΤΟικών προδιαγραφών.

Αντιθέσεις μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα - ανάλογα και με τα ιδιαίτερα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα - εκφράζονται και σχετικά με τη διάρκεια και την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία, την άρση των κυρώσεων κ.λπ.

Ενδεικτικά, η Ιταλία προέτρεψε την ΕΕ να απευθύνει ξεκάθαρη έκκληση για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία και για ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία, την ώρα που άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ εμφανίζονται αποφασισμένα να υιοθετήσουν «σκληρή γραμμή» απέναντι στη Μόσχα ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 30 και 31 Μάη.

Σε προσχέδιο συμπερασμάτων για τη Σύνοδο Κορυφής το οποίο επικαλείται το πρακτορείο «Reuters», η ΕΕ «παραμένει δεσμευμένη στην υποστήριξη της ικανότητας της Ουκρανίας να υπερασπιστεί την εδαφική της ακεραιότητα και κυριαρχία» απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα.

Ο Ιταλός πρέσβης στην ΕΕ φέρεται να πρότεινε αλλαγές στο κείμενο, ώστε να αναφέρεται σε ειρηνευτικές συνομιλίες και να ορίζει μια άμεση κατάπαυση του πυρός ως έναν από τους πρώτους στόχους της ΕΕ.

Η πρόταση αυτή υποστηρίχθηκε από την Ουγγαρία και την Κύπρο, οι οποίες είναι από τις χώρες με τις πιο ισχυρές αντιρρήσεις σε μια νέα δέσμη κυρώσεων της ΕΕ σε βάρος της Ρωσίας - για πετρέλαιο και απαγόρευση πωλήσεων ιδιοκτησιών σε Ρώσους - που έχει μπλοκαριστεί εδώ και βδομάδες λόγω εσωτερικών διαφωνιών.

Την ίδια ώρα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε χαρακτηριστικά προχτές στο Νταβός ότι «η Ουκρανία πρέπει να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο, και η επιθετικότητα του Πούτιν πρέπει να αποτελέσει μια στρατηγική αποτυχία».

Οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία είναι ανάμεσα στους πιο ισχυρούς υποστηρικτές μιας «σκληρής» γραμμής, ενώ η Λετονία έχει ζητήσει ακόμα πιο σαφή διατύπωση για αυξημένη στρατιωτική υποστήριξη, δήλωσαν διπλωμάτες.

«Εάν αποτύχει η Ουκρανία, η Σλοβακία είναι η επόμενη. Οι Ουκρανοί πρέπει να κερδίσουν», ισχυρίστηκε ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Εντ. Χέγκερ, μιλώντας σε Ευρωπαίους αξιωματούχους και επιχειρηματίες στο Νταβός. Επέκρινε τα μέλη της ΕΕ ότι βασίζονται πολύ στη ρωσική Ενέργεια και προέτρεψε τους ηγέτες να «σταματήσουν να συμβιβάζουν» τις αρχές τους όταν έχουν να κάνουν με τη Ρωσία.

Πάντως ο Ντμ. Μεντβέντεφ, πρώην Πρόεδρος της Ρωσίας και αναπληρωτής πρόεδρος του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, απέρριψε το σχέδιο της Ιταλίας, λέγοντας ότι «είναι αποκομμένο από την πραγματικότητα» και ότι όποιος το συνέταξε «μοιάζει να βασίστηκε σε δημοσιεύματα επαρχιακού Τύπου και στα ψεύδη της Ουκρανίας». Τόνισε δε ότι «η προτεινόμενη πλήρης αυτονομία της Κριμαίας από την Ουκρανία θα ήταν σίγουρα αιτία πολέμου» (με την έννοια ότι για τη Μόσχα αποτελεί έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, άρα δεν τίθεται θέμα «αυτονομίας» μέσα στην Ουκρανία).

Η Ιταλία πρότεινε την περασμένη βδομάδα ένα ειρηνευτικό σχέδιο που θα περιλάμβανε τον ΟΗΕ, την ΕΕ και τον ΟΑΣΕ σε μεσολαβητικό ρόλο για να οργανώσουν αρχικά τοπικές εκεχειρίες, εξήγησε ο Ιταλός ΥΠΕΞ Λουίτζι ντι Μάγιο. Το σχέδιο έχει δοθεί και σε ανώτερους αξιωματούχους των χωρών του G7 και περιλαμβάνει καθεστώς ουδετερότητας της Ουκρανίας - με ένταξη στην ΕΕ και εγγυήσεις ασφαλείας - αλλά και καθεστώς αυτονομίας σε Ντονμπάς και Κριμαία.

Οπως μετέδωσε το γερμανικό περιοδικό «Spiegel», ο Γερμανός καγκελάριος Ολ. Σολτς φέρεται να δήλωσε χτες ότι «η νίκη για την Ουκρανία δεν φαίνεται να αποτελεί επιλογή». «Η στρατηγική θα μπορούσε να ονομαστεί ενεργή αναμονή», αναφέρεται. Το Βερολίνο «προμηθεύει προσεκτικά όπλα, συμμετέχει σε εμπάργκο και περιμένει τον Πούτιν να πει ότι οι πολεμικοί του στόχοι έχουν επιτευχθεί».

Νέες επικρίσεις προς τη Γερμανία για το θέμα της αποστολής βαρέων όπλων εξαπέλυσε η Ουκρανή βουλευτής Αν. Ραντίνα, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Νταβός. «Εχουμε μόνο μία επιλογή, και αυτή είναι να λάβουμε σύγχρονα όπλα τύπου ΝΑΤΟ», είπε, προσθέτοντας πως οι Ρώσοι «περιμένουν να μας τελειώσουν τα όπλα, ή η Δύση να είναι λιγότερο ενωμένη και να ασχολείται περισσότερο με τα δικά της προβλήματα».

Η Ουκρανία χρειάζεται όπλα μεγαλύτερης εμβέλειας, αφού έλαβε κυρίως αντιαεροπορικά και αντιαρματικά όπλα στην αρχή του πολέμου, συνέχισε και συμπλήρωσε ότι το Κίεβο ζήτησε επίσης επίγεια συστήματα αεράμυνας για την προστασία των ουκρανικών πόλεων από επιθέσεις.

Η γερμανική κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να στείλει στην Ουκρανία ένα αμυντικό σύστημα εδάφους - αέρος που κατασκευάστηκε από την «Diehl», σύστημα που θα μπορούσε να προστατεύσει πόλεις όπως το Χάρκοβο, η Ζαπορίζια, το Μικολάιβ και η Οδησσός.

Είπε ακόμα η Ραντίνα ότι η γερμανική κυβέρνηση πρέπει να καταλάβει πως για την Ουκρανία τελειώνει ο χρόνος: «Η συζήτηση για τα τανκς είναι απλώς εξευτελιστική. Αυτό εγείρει το ερώτημα με ποιον πραγματικά τάσσεται η Γερμανία», την οποία κάλεσε να σταματήσει να προμηθεύει τη Ρωσία «με χρήματα με τα οποία αγοράζει όπλα και σκοτώνει Ουκρανούς αμάχους» και να βοηθήσει την Ουκρανία με τους κατάλληλους εξοπλισμούς.

Η Λιθουανία θα παραδώσει 20 θωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού M113 στην Ουκρανία, καθώς και στρατιωτικά φορτηγά και οχήματα αποναρκοθέτησης, αξίας 15,5 εκατ. ευρώ. Συνολικά έχει χορηγήσει στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία ύψος 100 εκατ. ευρώ.

Ο Καναδάς στέλνει άλλες 20.000 οβίδες πυροβολικού στην Ουκρανία, στρατιωτική βοήθεια «ζωτικής σημασίας στον αγώνα για να υπερασπιστεί τα ανατολικά εδάφη της». Η καναδική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι θα συνεχίσει να παρέχει στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία όσο διαρκεί η εισβολή της Ρωσίας.