Σάββατο 2 Απρίλη 2022 - Κυριακή 3 Απρίλη 2022
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 48
ΔΙΕΘΝΗ
ΒΑΛΚΑΝΙΑ
Επιτάχυνση ευρωατλαντικών διεργασιών ενάντια στην «επιρροή» Ρωσίας - Κίνας

Ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, Λ. Οστιν, μιλά σε Αμερικανούς στρατιώτες στη Βουλγαρία στα μέσα Μάρτη
Ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, Λ. Οστιν, μιλά σε Αμερικανούς στρατιώτες στη Βουλγαρία στα μέσα Μάρτη
Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία λειτουργεί ως καταλύτης που οξύνει την ιμπεριαλιστική αντιπαράθεση σε όλα τα επίπεδα, φουντώνουν διεργασίες και ανταγωνιστικές παρεμβάσεις και στα Βαλκάνια.

Σε αυτό το πλαίσιο εντείνονται επισημάνσεις για την ανάγκη να επιταχυνθεί η «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» προκειμένου να ανακοπεί η ρωσική και κινεζική διείσδυση στα Βαλκάνια, μια περιοχή κρίσιμης γεωστρατηγικής σημασίας.

Την Τετάρτη, το αμερικανικό περιοδικό εξωτερικής πολιτικής «Foreign Policy» σημείωνε ότι «μια προσεκτικότερη ματιά στον χάρτη των κρατών - μελών του ΝΑΤΟ δείχνει ότι Βοσνία, Σερβία και Κόσοβο είναι τα μοναδικά βαλκανικά κράτη που ακόμα δεν εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ» και υπογράμμιζε: «Καθώς το ΝΑΤΟ δυναμώνει την ανατολική του πτέρυγα και ενισχύει συμμάχους, πρέπει να παρακολουθεί στενά τα Βαλκάνια, όπου βρίσκεται το μαλακό του υπογάστριο».

Ανοιχτά σημείωνε δε ότι το ΝΑΤΟ «χρειάζεται να ενισχύσει τη στρατιωτική του παρουσία στη Βοσνία, για την οποία αντλεί την ειρηνευτική της νομιμοποίηση απευθείας από τη συμφωνία ειρήνης του Ντέιτον και να επενδύσει περισσότερους πόρους για να διασφαλίσει τα πιο εκτεθειμένα κράτη - εταίρους του, τη Βοσνία και το Κόσοβο, ενάντια στη σερβική και τη ρωσική επιρροή».

Με φόντο και τη συνεχιζόμενη όξυνση των αντιθέσεων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (Β-Ε) - όπου η ηγεσία των Σερβοβόσνιων προωθεί κινήσεις ακόμα μεγαλύτερης «αυτονόμησης» από την κεντρική κυβέρνηση, ενώ αντίστοιχα σχέδια προτάσσουν πλέον και οι Κροατοβόσνιοι - το «Foreign Policy» εφιστούσε την προσοχή για άμεση λήψη «μέτρων» διασφάλισης NATOικών «ισορροπιών»: «Μια πιο ορατή και ισχυρή στρατιωτική παρουσία του ΝΑΤΟ θα στείλει το σωστό μήνυμα στους συμμάχους του Πούτιν. Αν οι Σερβοβόσνιοι κηρύξουν ανεξαρτησία, στα σύνορα δύο μελών του ΝΑΤΟ, Κροατίας και Μαυροβουνίου, θα εγκατασταθεί μια ρωσική μαριονέτα τύπου Αμπχαζίας. Τότε δεν θα πρόκειται πλέον μόνο για ένα πρόβλημα της Βοσνίας αλλά για έναν τεράστιο πονοκέφαλο για το ΝΑΤΟ».

Σχέδια που συσσωρεύουν περισσότερο «μπαρούτι»

Τα παραπάνω σχέδια, βέβαια, για ισχυρή ΝΑΤΟική στρατιωτική παρουσία σε χώρες και προτεκτοράτα που αποτελούν ανοιχτές πληγές στην περιοχή, είναι προφανές ότι συσσωρεύουν ακόμα περισσότερο «μπαρούτι» στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.

Τα σχέδια για συνοριακές αλλαγές στα Βαλκάνια που την τελευταία διετία κυκλοφορούν, είτε επίσημα (βλέπε δηλώσεις για «Μεγάλη Αλβανία» ή για «Σερβία») είτε ως «non paper» που συζητιούνται σε Βρυξέλλες, Ουάσιγκτον και αλλού, είναι ενδεικτικά.

Σε αυτό το πλαίσιο αναθερμαίνεται και η συζήτηση για τις σχέσεις Σερβίας - Κοσόβου, με ευρωατλαντικό ζητούμενο την επίσημη πια «νομιμοποίηση» του προτεκτοράτου.

Παράλληλα, εντείνονται παζάρια και διεργασίες για τους όρους «συνεργασίας» με τα κράτη της Βαλκανικής και τις σχέσεις μεταξύ τους, για ανταλλάγματα με στόχο συμβιβασμούς που κρίνονται απαραίτητοι για την ευρωατλαντική ενσωμάτωση της περιοχής. Στην κατεύθυνση αυτή «τρέχουν» μεταξύ άλλων και οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας, για την επίλυση διμερών διαφορών που θα ξεμπλοκάρουν το βέτο της Σόφιας απέναντι στην είσοδο των Σκοπίων στην ΕΕ (διαδικασία με την οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη και η ενταξιακή πορεία της Αλβανίας).

Χαρακτηριστικές είναι οι διεργασίες στη Βουλγαρία, με την κυβέρνηση συνασπισμού να δηλώνει χαρακτηριστικά πως «η χώρα μας έχει γίνει ένας πολύ προβλέψιμος και ισχυρός υποστηρικτής» στις αποφάσεις ΝΑΤΟ και ΕΕ και «η Βουλγαρία δεν είναι πια μια "ήπια χώρα" που επιλέγει ενέργειες μόνο εξισορροπητικές». Πρόσφατα αντικαταστάθηκε και ο υπουργός Αμυνας που... δεν συντονιζόταν 100% απέναντι στη Μόσχα.

Ο Βούλγαρος πρωθυπουργός, Κ. Πέτκοφ, παρευρισκόμενος στις αρχές της βδομάδας σε συνεδρίαση διμερούς επιτροπής Σόφιας - Σκοπίων για την εξέταση ιστορικών ζητημάτων, δήλωσε ότι «η κυβέρνησή μας είναι δεσμευμένη να πετύχει αυτό το αποτέλεσμα (σ.σ. της "επίλυσης" των διαφορών) με κάθε δυνατό τρόπο (...) Οι δύο πλευρές έχουμε έναν κοινό στόχο και αναλογιζόμενοι τη σημερινή κρίση στην Ουκρανία, τα Δυτικά Βαλκάνια πρέπει να είναι όσο πιο σταθερά γίνεται. Ενα μεγάλο μέρος αυτής της σταθερότητας συνδέεται με την ένταξη Βόρειας Μακεδονίας και Αλβανίας στην ΕΕ».

Τα παραπάνω βέβαια δεν προχωρούν χωρίς «σύννεφα» και αντιθέσεις. Ετσι, η Βουλγαρία αμφισβήτησε τα αποτελέσματα της απογραφής στη Βόρεια Μακεδονία, σύμφωνα με τα οποία μόλις 3.504 πολίτες (το 0,19% του συνόλου των πολιτών της χώρας) αυτοπροσδιορίστηκαν ως Βούλγαροι. Το ΥΠΕΞ της Βουλγαρίας επισήμανε τη «δραματική απόκλιση» μεταξύ αυτού του στοιχείου και «των άνω των 100.000 πολιτών της Βόρειας Μακεδονίας οι οποίοι έχουν προσωπικώς καταθέσει έγγραφα που αποδεικνύουν βουλγαρική καταγωγή και συνείδηση με σκοπό να αποκτήσουν βουλγαρική υπηκοότητα». Η πλευρά των Σκοπίων ωστόσο σημειώνει - ανεπίσημα - ότι στην πραγματικότητα μεγάλος αριθμός πολιτών της Βόρειας Μακεδονίας επιδιώκουν να λάβουν βουλγαρικό διαβατήριο προκειμένου να μπορούν να εργάζονται σε χώρες της ΕΕ.

«Ανησυχία» του Βερολίνου για τα «ευάλωτα» Βαλκάνια

Στις αρχές της βδομάδας, ο Γερμανός καγκελάριος, Ολαφ Σολτς, τόνισε ότι «οι επίσημες διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας στην ΕΕ πρέπει να ξεκινήσουν το συντομότερο δυνατόν. Κάθε αναβολή της διαδικασίας θα καταστήσει τα Δυτικά Βαλκάνια ευάλωτα και εκτός επιρροής (μας)».

Είχαν προηγηθεί οι απανωτές Σύνοδοι Κορυφής ΕΕ - ΝΑΤΟ - ΗΠΑ στις Βρυξέλλες, όπου μεταξύ άλλων εξετάστηκε πρόταση για τη δημιουργία «κοινής πλατφόρμας αγορών» στον τομέα της Ενέργειας, με τη συμμετοχή και χωρών από τα Δυτικά Βαλκάνια, στο όνομα της συμβολής στην «ενεργειακή απεξάρτηση».

Στο μεταξύ, τη Δευτέρα συναντήθηκαν στη Σόφια οι πρωθυπουργοί Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Βόρειας Μακεδονίας και Μαυροβουνίου (χωρών - μελών του ΝΑΤΟ), εκφράζοντας από τη μια πλευρά ετοιμότητα να στηρίξουν τους σχεδιασμούς της βορειοατλαντικής λυκοσυμμαχίας έναντι της Ρωσίας, αφετέρου όμως και ένα είδος σαφούς «απογοήτευσης» για την καθυστέρηση με την οποία προχωρά η διεύρυνση της ΕΕ στην περιοχή.

Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας (που δεν είναι ακόμα στην ΕΕ), Ντ. Κοβατσέφκσι, είπε ότι «η απουσία μιας αξιόπιστης ευρωπαϊκής και ευρωατλαντικής προοπτικής για τα Δυτικά Βαλκάνια έχει πολλαπλασιάσει τις αρνητικές τάσεις για κακόβουλη επιρροή τρίτων πλευρών, εγείροντας αβεβαιότητες στην περιοχή και καχυποψία που εκφράζεται σε μείωση της εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στην ΕΕ».

Από τη μεριά του, ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, Κ. Πέτκοφ, μίλησε για «στρατηγική προτεραιότητα» που αποκτούν πλέον έργα ενοποίησης των δικτύων μεταφορών και Ενέργειας στην περιοχή, η οποία πρέπει να έχει μια «γρήγορη απάντηση και στρατηγική» για την αντιμετώπιση καταστάσεων όπως αυτή που έχει διαμορφωθεί στην προμήθεια Ενέργειας.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, «τρέχουν» και ενδοαστικές διεργασίες στο εσωτερικό των βαλκανικών κρατών που επίσης επιδρούν.

Στο Μαυροβούνιο, μετά την πρόταση μομφής, η οποία εγκρίθηκε, κατά της κυβέρνησης Κριβόκαπιτς, καθήκοντα υπηρεσιακού πρωθυπουργού ανέλαβε ο 37χρονος (αλβανικής καταγωγής) Ντριτάν Αμπάζοβιτς, που δηλώνει έτοιμος να επιδιώξει συγκρότηση κυβέρνησης μειοψηφίας με τη συμμετοχή κομμάτων που συνδέονται και με την αλβανική και βοσνιακή μειονότητα.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Αμπάζοβιτς είπε ότι «πρέπει να καταλάβουμε τώρα περισσότερο από ποτέ γιατί χρειαζόμαστε την ολοκλήρωση της ΕΕ και επίσης αυτό το μήνυμα πρέπει να το καταλάβει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Γιατί αν αφήσει τον χώρο των Δυτικών Βαλκανίων σε διαφορετικού είδους επιρροή, ίσως όχι αυτήν τη φορά, αλλά κάποια στιγμή στο μέλλον, μπορεί να έρθουμε σε πολύ προβληματική κατάσταση».

Ταυτόχρονα, απαντώντας σε ερώτηση για τις μεγάλες επενδύσεις κινεζικών κεφαλαίων στη χώρα του και τους δεσμούς που αυτές δημιουργούν, μίλησε για «απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης», που πρέπει να ακολουθούν και οι επόμενες. Συνέστησε προσοχή στην αντιμετώπιση αυτών των δεσμών, αλλά πρόσθεσε πως «δεν θέλουμε να κλείσουμε την πόρτα στους Κινέζους ή στους Ρώσους ή σε κάποιον άλλον, όχι. Θέλουμε να έχουμε καλές σχέσεις με όλους, αυτός είναι ο στρατηγικός μας στόχος, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε ένα πράγμα: Δεν μπορούμε να καθόμαστε σε δύο ή τρεις καρέκλες (...) Να είμαστε καλά με όλους, αλλά να γνωρίζουμε ακριβώς ότι είμαστε μέρος του δυτικού πολιτισμού και η πολιτική μας πρέπει να δημιουργηθεί με αυτόν τον τρόπο ώστε να δίνει όλο και περισσότερες ευκαιρίες για την επίδραση των δυτικών αξιών στην κοινωνία μας».

Εκλογές στη Σερβία την Κυριακή

Τον δικό τους ρόλο στο παζλ των ανταγωνισμών αναμένεται να παίξουν τα αποτελέσματα των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών που διεξάγονται στη Σερβία την Κυριακή.

Οι δημοσκοπήσεις φέρουν τον σημερινό Πρόεδρο, Αλ. Βούτσιτς, να επικρατεί πιθανώς κι από τον α' κιόλας γύρο. Οι εκλογές γίνονται ενώ η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αύξησε την προσπάθεια ΕΕ - ΝΑΤΟ να «κερδίσουν» πόντους στις σχέσεις με τη σερβική αστική τάξη, η οποία εξακολουθεί να διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Ρωσία.

Ετσι, την ίδια ώρα που το Βελιγράδι δηλώνει ότι αντιστέκεται στις πιέσεις να επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας, στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις αρχές Μάρτη η Σερβία υπερψήφισε το ψήφισμα καταδίκης της ρωσικής εισβολής.

Ακόμα, χαρακτηριστική ήταν η «απογοήτευση» που εξέφρασαν ΕΕ - ΗΠΑ για την απόφαση των αρχών του Κοσόβου να μην επιτρέψουν το άνοιγμα εκλογικών κέντρων (όπως γινόταν παλιότερα) για να ψηφίσουν Σέρβοι από κοσοβάρικες περιοχές στις εκλογές της 3ης Απρίλη. Σε ανακοίνωσή τους οι «5» (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, που συγκροτούν τους «Quint») αναγνώρισαν μεν «το προνόμιο της κυβέρνησης του Κοσόβου να αποφασίζει αν θα επιτρέψει ή όχι τη διευκόλυνση της διεξαγωγής των εκλογών άλλων χωρών», αλλά εξέφρασαν «μεγάλη απογοήτευση» για το ότι το Κόσοβο απέρριψε «εποικοδομητική πρόταση» που υπέβαλαν για την εξεύρεση λύσης, σε αντίθεση με τη «διάθεση που έδειξε η Σερβία», για την οποία εκφράζουν «εκτίμηση». Ζήτησαν δε από την Πρίστινα «να εργαστεί για να μειώσει τις εντάσεις και να εμπλακεί εποικοδομητικά στον διάλογο που διευκολύνει η ΕΕ για την εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σερβία».

Ο ίδιος ο Βούτσιτς διατήρησε τους τελευταίους μήνες «χαμηλούς» τόνους, επαναλαμβάνοντας συχνά τα περί προσπαθειών «ουδέτερης» και «ανεξάρτητης» εξωτερικής πολιτικής. Βέβαια, η χώρα παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς ρωσικών οπλικών συστημάτων, ενώ και το φθινόπωρο η επίσκεψη Βούτσιτς στη Μόσχα «σφραγίστηκε» από συμφωνίες σε μια σειρά από τομείς.

Επίσης, ενδεικτικές ήταν οι δηλώσεις που έκανε ο επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος Σερβίας (SPS, το βασικότερο κόμμα της αντιπολίτευσης), Ιβιτσα Ντάσιτς: «Πρέπει να αποφύγουμε να συμπεριφερθούμε παράλογα και συναισθηματικά. Αν είμαστε έτοιμοι να εγκαταλείψουμε το Κόσοβο, τότε μπορούμε να επιβάλουμε κι εμείς κυρώσεις στη Ρωσία. Αλλά αν δεν είμαστε έτοιμοι, τότε δεν μπορούμε. Πώς θα υπερασπιστούμε το Κόσοβο χωρίς έναν σύμμαχο; (...) Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα βλάψουν τη Σερβία, όχι τη Ρωσία».


Α. Μ.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ