Σάββατο 16 Φλεβάρη 2002
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 29
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Περί αδύνατου κρίκου

Να, λοιπόν, που μια φράση του Λένιν για ένα σπουδαίο θεμελιακό ζήτημα για τη στρατηγική του επαναστατικού κινήματος στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού έγινε τίτλος τηλεοπτικής εκπομπής, πιο σωστά τηλεοπτικού παιχνιδιού και μάλιστα τζογαδόρικης μορφής. Δεν είμαστε σίγουροι αν οι συντελεστές του έργου γνωρίζουν τη θεωρία του Λένιν για τον αδύνατο κρίκο και τη συμβολή της στην τεκμηρίωση της υπόθεσης για τη δυνατότητα νίκης της σοσιαλιστικής επανάστασης σε μια χώρα ή ομάδα χωρών. Αλλωστε αυτό ουδόλως θα τους ενδιέφερε ακόμη και εγκυκλοπαιδικά να το μάθουν, αν κρίνουμε από το περιεχόμενο και τους σκοπούς του συγκεκριμένου ξενόφερτου τηλεπαιχνιδιού. Δε φαίνονται να ενδιαφέρονται για απόκτηση γνώσεων αδυνατίσματος του καπιταλισμού και τελικά για την ανατροπή και την εξάλειψή του. Ισα - ίσα για το αντίθετο πασχίζουν, αφού το ίδιο το εγχείρημά τους καλλιεργεί μεθοδικά στη συνείδηση των απλών ανθρώπων την αναγκαιότητα όχι μόνο ύπαρξής του, αλλά και ενδυνάμωσής του. Αλλωστε το τελικό αποτέλεσμα - στόχος είναι να κερδίσει όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα ο ένας, ο νικητής, χρησιμοποιώντας τους υπόλοιπους συμμετέχοντες σ' αυτό, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στον εκτοπισμό τους από την ομάδα με θεμιτά ή αθέμιτα μέσα. Και αυτό βεβαίως μέσω ενός από τα πλέον χρήσιμα για την αναπαραγωγή της αστικής ιδεολογίας και πολιτικής Μέσου Μαζικής Ενημέρωσης.

Τι ακριβώς συντελείται στο συγκεκριμένο «κόλπο»; Σ' αυτό συμμετέχουν εννέα άνθρωποι, «κυνηγοί» ενός ποσού, το ύψος του οποίου εξαρτάται από την ικανότητά τους να απαντούν σωστά σε ελαχιστότατο χρόνο στις ερωτήσεις που πέφτουν εν ριπή πολυβόλου από την ξανθιά μαυροντυμένη και με ύφος διοικητή, χωρίς μαστίγιο, τηλεπαρουσιάστρια, σε καθέναν με τη σειρά, και ταυτόχρονα να θυμούνται μέσα σ' αυτή τη γοργή διαδικασία να κατοχυρώνουν τα χρήματα που πρέπει να καταχωρούνται στην «μπάνκα» με τις σωστές απαντήσεις. Μπανκ είναι και η λέξη που φωνάζουν για να κατοχυρώσουν τα λεφτά. Και «μπανκ» στην αγγλική γλώσσα σημαίνει Τράπεζα. Η όλη διαδικασία διεξάγεται σε γύρους χρονικά προκαθορισμένους και με επιδίωξη να γίνονται όσο το δυνατόν πιο πολλές ερωτήσεις και να δίνονται πιο πολλές σωστές απαντήσεις για να μεγαλώνει το χρηματικό ποσό που καθορίζεται σε κάθε γύρο απ' αυτό και από το αν το κατοχύρωσαν ολόκληρο. Οι παίχτες λοιπόν λειτουργούν ως ομάδα που θα συγκεντρώσει τα χρήματα. Και καθένας πρέπει να συμβάλει σ' αυτό, έτσι που γι' αυτό το σκοπό του παιχνιδιού αλληλοεξαρτώνται. Οι λαθεμένες απαντήσεις στερούν την «μπάνκα» από χρήμα. Σε κάθε γύρο βεβαίως οι ίδιοι οι παίχτες - κυνηγοί των χρημάτων αποφασίζουν να πετάξουν έξω έναν από τους συμμετέχοντες, ψηφίζοντας υποτίθεται αυτόν που έδωσε τις λιγότερες σωστές απαντήσεις. Και αυτό βεβαίως ως ποινή, γιατί συνέβαλε αρνητικά στην υπόθεση συγκέντρωσης χρημάτων και ζημιώνει τους υπόλοιπους, από τους οποίους καθένας σκέφτεται, υπολογίζει και ενεργεί με τη συνείδηση αυτού που με κάθε μέσο πρέπει να πάρει το χρήμα. Δηλαδή, στο τέλος, τον εξής έναν που τα παίρνει όλα! Στην υπόθεση αποβολής έχει σημαντική συμβολή η μαυροντυμένη ξανθιά τηλεπαρουσιάστρια, που, ως διευθύνουσα το «κόλπο», δείχνει ενδιαφέρον για το μέγιστο κέρδος αυτού που θα κερδίσει στο τέλος. Και με όλο το ύφος του εξουσιαστή δίνει εντολή στην ομάδα να «βγάλει από τη μέση» αυτόν που μειώνει σε κάθε γύρο τα κέρδη, διώχνοντάς τον από το «παιχνίδι». Αυτός είναι ο αδύνατος κρίκος. Και η ομάδα αποφασίζει.

Ετσι φαίνεται ότι η «ομάδα» αποφασίζει «δημοκρατικά». Τόσο δημοκρατικά που ο υποκειμενισμός εκφράζεται με την προσπάθεια έκλυσης μιας δύναμης εξοντωτικής από τον καθένα ξεχωριστά. Γιατί η συνύπαρξη των παιχτών στην ομάδα, προϋποθέτει τον ανταγωνισμό, ο οποίος, ακόμη και αν δεν προϋπάρχει ως σύμφυτος κάποιου παίχτη, καλλιεργείται από όλο το στήσιμο του «κόλπου». Καθένας μπαίνει στο κλίμα τού «να τη φέρει στους άλλους», για να πάρει το χρήμα. Πώς «να τη φέρει»; Μα, με την ψηφοφορία. Και η κατάληξη είναι η εξόντωση του δυνατού κρίκου. Γιατί ο δυνατός κρίκος είναι ο εν δυνάμει νικητής, αυτός που θα πάρει το χρήμα. Αρα οι αδύνατοι, που επίσης επιδιώκουν να πάρουν το χρήμα, για να το καταφέρουν, πρέπει να πετάξουν έξω από το παιχνίδι το δυνατό.

Ετσι ο «άσχετος» σε ένα γύρο, δηλαδή αυτός που δίνει τις λιγότερες απαντήσεις σκέφτεται και ενεργεί με την επιδίωξη της συντριβής του δυνατού αντίπαλου. Βγάζοντάς τον από τη μέση, ο «άσχετος» γίνεται προσωρινά κερδισμένος και εν δυνάμει κατακτητής του χρήματος.

Υπερβολές θα πει κανείς. Αλλά δε θα τον προτρέψουμε να δει ένα επεισόδιο από το στόρι. Μπορεί βεβαίως και να το δει, αλλά να 'ναι έτοιμος να κρίνει. Φτάνει μόνο να σκεφτεί πως σε τούτο τον κόσμο νόμος είναι το κίνητρο του κέρδους. Και τα υπόλοιπα, περί του «ικανού που μπορεί να προκόψει», είναι παραμύθια -φούμαρα. Το παν είναι η δύναμη επιβολής του ατόμου. Και αυτό προϋποθέτει και ατομική κατοχή χρήματος για εκμετάλλευση των άλλων. Αυτό μαθαίνεις απ' αυτή την κοινωνία από τα γεννοφάσκια σου. Αλλιώς αυτή η κοινωνία δεν μπορεί να προκόψει. Και εθίζεσαι σ' αυτό τόσο που ξέρεις πως ο ανταγωνισμός πάει παρέα με το «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Και ο σκοπός είναι «ο εαυτός σου πάνω απ' όλα», αν είναι ακόμη και να «πατάς επί πτωμάτων». `Η δεν μπορείς να προκόψεις, αν δεν «πατάς επί πτωμάτων». Αυτή είναι η κυρίαρχη κοινωνική συνείδηση, αυτή την ψυχολογία επιβάλλει.

Αλλά ας δούμε πώς ενεργεί το «κόλπο», που υποτίθεται είναι ένα παιχνίδι γνώσεων. Ποιο είναι το κίνητρο που σε τελευταία ανάλυση, μέσω της ψυχολογίας που δημιουργεί, πρέπει να γίνεται υπόθεση κυρίως αυτών που παρακολουθούν; Να βγάλω όσο γίνεται πιο πολύ χρήμα. Σκοπός της ζωής είναι το χρήμα. Πώς μπορώ να το αποκτήσω; Η ομάδα είναι μικρογραφία της κοινωνίας. Μα το στήσιμο του παιχνιδιού επιβάλλει τη συνεργασία με σκοπό να επιβληθεί καθένας στους υπόλοιπους, στους συνεργάτες, να τους εκμεταλλευτεί, να τους «ρίξει», αν χρειαστεί ακόμη και να τους εξοντώσει, προκειμένου να επιβιώσει.

Αρα η εκμετάλλευση της συλλογικής δράσης για το ατομικό συμφέρον. Ο θάνατός σου η ζωή μου. Και ενώ φαίνεται να λειτουργεί μια ομάδα, η αξία της ατομικής συμβολής στην υπόθεση του συλλογικού οφέλους, η ατομική δράση για το συλλογικό όφελος σαν αξία τσακίζεται ή πιο σωστά χρησιμοποιείται φαινομενικά η συλλογικότητα, «όλοι μαζί πρέπει να συμβάλουν για να συγκεντρωθεί το χρήμα», ακριβώς για να υποταχτεί η συλλογικότητα, ως μέρος και μάλιστα σημαντικό της ομαδικής, της κοινωνικής κατ' επέκταση, ζωής και δράσης, στο ατομικό συμφέρον. Το συγκεκριμένο παιχνίδι στήθηκε για να επιβάλει ακριβώς αυτή την ψυχολογία, αυτή τη συνείδηση. Και μάλιστα με τον πιο ακραία αντιδραστικό τρόπο. Να πετάς έξω από την ομάδα, να εξοντώνεις τα μέλη της ομάδας. Είναι η υποταγή του συλλογικού στο ατομικό, με τη χυδαία μέθοδο της εξαφάνισης όποιου εμποδίζει το ατομικό συμφέρον. Μα αυτό είναι το θεμέλιο του καπιταλισμού, της αστικής κοινωνίας: Η ατομική ιδιοκτησία, η εκμετάλλευση της συντριπτικής πλειοψηφίας από μια ισχνή μειοψηφία, που απομυζά τον πλούτο που παράγει η πλειοψηφία, και γι' αυτό καλλιεργεί την ψυχολογία του δυνατού που επιβάλλεται με κάθε μέσο, ενώ όταν η κοινωνική πλειοψηφία οργανώνεται ενάντια στο ατομικό συμφέρον των ατομικών ιδιοκτητών του πλούτου την τσακίζουν με κάθε μέσο ως την εξόντωσή της.

Και σ' όλη αυτή τη διαδικασία, η εξουσία της ξανθιάς μαυροντυμένης, χωρίς μαστίγιο, τηλεπαρουσιάστριας, για την επιβολή της ιδέας, αλλά και την υλοποίησή της στην πράξη, ότι κάποιον πρέπει να εξοντώσει η ομάδα, επιδιώκει την εξοικείωση με τη συνήθεια της ανεκτικότητας του ανθρώπου σε τέτοιο βαθμό που να μπορεί να υποστεί ο ίδιος τον πιο ανελέητο εξευτελισμό της προσωπικότητάς του προκειμένου επιτύχει το συγκεκριμένο σκοπό (χρήμα), χτυπώντας όμως τους ευρισκόμενους στην ίδια με αυτόν κατάσταση (τα μέλη της ίδιας ομάδας), ενώ μαθαίνει να είναι εξαρτημένος, για τον ατομικό σκοπό του, από τον πραγματικό αντίπαλό του. Μόνο που δεν τον συνειδητοποιεί και συνηθίζει να μην τον συνειδητοποιεί.

Αλλά ο κανόνας του συγκεκριμένου τηλεπαιχνιδιού, να αποφασίζει η ίδια η ομάδα να «πετά έξω» απ' αυτήν ένα μέλος της, πολύ περισσότερο τον πιο ικανό, έχει ένα επικίνδυνο στόχο, με την επιβολή της ψυχολογίας του ατομικού πάνω στο συλλογικό, με την εκμετάλλευση του συλλογικού ανάμεσα στα ίδια μέλη με τα ίδια δικαιώματα. Σε προέκτασή του, η ταξική αλληλεγγύη, η συλλογική λαϊκή δράση να υπονομεύεται από τον ατομικισμό με τη δύναμη της επιβολής. Και, βεβαίως, ως ψυχολογία οδηγεί στην υποταγή στους ατομικούς ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής, τους καπιταλιστές, όσους νομίζουν ότι μπορούν να «την κάνουν ατομικά» και να ξεφύγουν τζογάροντας ή ακόμη εξοντώνοντας τα ταξικά τους αδέρφια.

Χτυπώ, αλλά αυτόν που με κάνουν να νομίζω αντίπαλο. Αυτός βρίσκεται μέσα στην ίδια ομάδα, που είναι ίδιος με εμένα και όχι τον πραγματικό αντίπαλο, που μας χτυπά όλους με το διαίρει και βασίλευε.

Τα φαινομενικά κοινά συμφέροντα, όταν εξατομικευτούν, γίνονται ανταγωνιστικά, συγκαλύπτοντας τα κοινά που είναι και τα πραγματικά, αλλά και το δρόμο κατάκτησής τους.

Και, βεβαίως, σ' αυτή την υπόθεση μπορεί να αναδεικνύεται νικητής και ο πλέον ανίκανος. Δηλαδή οι φελλοί επιπλέουν.


Σ. Κ.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Κάτω τα χέρια απ' τις συντάξεις(2013-09-07 00:00:00.0)
Μαρτυρίες για τη δολοφονική επίθεση(2011-10-21 00:00:00.0)
Πάνω από 760.000 οι εγγεγραμμένοι άνεργοι τον Αύγουστο(2011-09-14 00:00:00.0)
Η διαφάνεια σε ένα κόμμα είναι πρώτα απ' όλα η διαφάνεια της πολιτικής του(2010-07-16 00:00:00.0)
Ληστεύουν το λαό...(2010-04-14 00:00:00.0)
«Προσκύνημα» στη Γυάρο(2005-09-09 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ