Μετά από μήνες ενδοαστικών παζαριών στις ΗΠΑ γύρω από τα νέα μεγάλα πακέτα στήριξης της καπιταλιστικής οικονομίας και τη μοιρασιά τους, στα μέσα Νοέμβρη υπογράφτηκε από τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν ο διακομματικός νόμος «Επενδύσεις στις Υποδομές και σε θέσεις εργασίας» (Infrastructure Investment and Jobs Act).

Σε συνδυασμό με το άλλο μεγάλο πακέτο - συμπλήρωμά του, που βρίσκεται ακόμα στα παζάρια (το λεγόμενο «κοινωνικό» νομοσχέδιο «Build Back Better Act»), ο νόμος που συνδιαμόρφωσαν Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι εστιάζει στον εκσυγχρονισμό των υποδομών με «πυξίδα» την κερδοφορία των μονοπωλίων, τη διέξοδο για λιμνάζοντα κεφάλαιά τους και την απόκτηση προβαδίσματος σε στρατηγικούς τομείς, στον εντεινόμενο ανταγωνισμό με την Κίνα.

Καθόλου τυχαία, σε διαγγέλματα και αλλεπάλληλες δηλώσεις του για τα δύο νομοσχέδια, ο Μπάιντεν επαναλαμβάνει ότι στόχος τους είναι «να οικοδομήσουμε μια Αμερική που θα ξεπερνά στον ανταγωνισμό τον υπόλοιπο κόσμο».

Με προϋπολογισμό 1,72 τρισ. δολαρίων, ο νόμος που εγκρίθηκε από το Κογκρέσο προβλέπει τον εκσυγχρονισμό υποδομών στις Μεταφορές, όπως λιμάνια, αεροδρόμια, γέφυρες, οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα, επέκταση στα δίκτυα τηλεπικοινωνιών 5G, εκσυγχρονισμό στα δίκτυα ύδρευσης και ηλεκτρικής ενέργειας, προώθηση των «πράσινων» μπίζνες της ηλεκτροκίνησης και ανάληψη από το κράτος του κόστους δημιουργίας του εθνικού δικτύου σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, προώθηση της ψηφιοποίησης κ.ά.

Τα παραπάνω προβάλλονται προπαγανδιστικά ως έργα που θα βελτιώσουν τη ζωή των εργαζομένων και του λαού. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, ο λαός θα τα πληρώσει διπλά και τρίδιπλα, μέσα από τη φορολογία και με πανάκριβες υπηρεσίες, την ίδια ώρα που τα μεγάλα μονοπώλια θα ωφεληθούν τόσο με διάφορα τεράστια πακέτα στη φάση της κατασκευής και ανάπτυξης αυτών των υποδομών, όσο και στη συνέχεια, μέσα από την επίδραση που θα έχουν αυτές οι υποδομές στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους, στην απαλλαγή τους από διάφορα «κόστη» εκσυγχρονισμού που θα έπρεπε να αναλάβουν στο πλαίσιο του εντεινόμενου διεθνούς ανταγωνισμού.

Χαρακτηριστικά, σε σχετικές ανακοινώσεις του Λευκού Οίκου επισημαίνεται ότι 1 στα 5 χιλιόμετρα οδικού δικτύου στις ΗΠΑ είναι σε άσχημη κατάσταση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται συνολικότερα για την ανταγωνιστικότητα της αμερικανικής καπιταλιστικής οικονομίας.

Μεταξύ άλλων, ο νόμος προβλέπει 550 δισ. δολάρια κρατικού χρήματος για υποδομές σε μεταφορές, συγκοινωνίες, ευρυζωνικά δίκτυα τηλεπικοινωνιών και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.

Αναλυτικότερα, μέσα στην επόμενη πενταετία, ανάμεσα σε άλλα, προβλέπεται να δαπανηθούν:

-- 110 δισ. δολάρια για εκσυγχρονισμό ή ανακατασκευή δρόμων, γεφυρών και άλλων μεγάλων δημόσιων έργων.

-- 66 δισ. δολάρια σε επιβατικά και εμπορικά τρένα και λεωφορεία της εταιρείας AMTRAK, καθώς εκτιμάται πως χρειάζονται αντικατάσταση 24.000 λεωφορεία, 5.000 βαγόνια και 200 επιβατικοί σταθμοί, αλλά και φανάρια σηματοδότησης σε πολυπληθή αστικά κέντρα.

-- 39 δισ. δολάρια σε δημόσιες συγκοινωνίες.

-- 17 δισ. δολάρια για εκσυγχρονισμό λιμανιών και πλατφορμών πλωτών μέσων.

-- 25 δισ. δολάρια σε αεροδρόμια

-- 65 δισ. δολάρια σε ευρυζωνικά δίκτυα, σε συνθήκες που αυτές οι προηγμένες τηλεπικοινωνίες είναι απαραίτητες σε όλο και μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας, με την επέκταση της τηλεργασίας να είναι μόνο μία πλευρά του ζητήματος.

-- 55 δισ. δολάρια για τη βελτίωση πεπαλαιωμένων δικτύων ύδρευσης και αντικατάσταση βλαβερών σωληνώσεων μολύβδου.

-- 7,5 δισ. δολάρια για τη δημιουργία εθνικού δικτύου επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, με περίπου 500.000 σταθμούς, βοηθώντας τις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες να αυξήσουν τις πωλήσεις τους χωρίς να αναλάβουν ένα τέτοιο κόστος.

-- 65 δισ. δολάρια για εκσυγχρονισμό του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο χάνονται λόγω παλαιότητας περίπου 70 δισ. δολάρια.

Ο ανταγωνισμός με την Κίνα και άλλες ισχυρές καπιταλιστικές οικονομίες διαπερνά όλο το παραπάνω σχέδιο.

Χαρακτηριστικά, σε ό,τι αφορά τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρομικών δικτύων, ο Λευκός Οίκος επισημαίνει πως η χώρα υστερεί σε δίκτυα υπερταχείας σιδηροδρομικής συγκοινωνίας, σε μία περίοδο που η Κίνα «έχει ήδη 35.400 χλμ. σιδηροδρομικών γραμμών υπερταχείας αμαξοστοιχίας που σχεδιάζεται να διπλασιαστούν έως το 2035».

Αντίστοιχα, στη σχετική ανακοίνωση του Λευκού Οίκου για τον νόμο - πολυεργαλείο καταγράφεται η διαπίστωση πως οι ΗΠΑ μεταξύ των 35 χωρών του ΟΟΣΑ είναι η δεύτερη πιο ακριβή χώρα σε ευρυζωνικά δίκτυα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται με βάση τον ρόλο που διαδραματίζει σήμερα στην παραγωγή και την οικονομία το γρήγορο ίντερνετ.

Αντίστοιχα, τα σχεδιαζόμενα έργα στις μεταφορές, στα λιμάνια, στα αεροδρόμια και το οδικό δίκτυο επηρεάζουν άμεσα τη διακίνηση εμπορευμάτων, άρα και την κερδοφορία μεγάλων αμερικανικών μονοπωλίων και τη δυνατότητά τους να ανταγωνιστούν μονοπώλια άλλων μεγάλων καπιταλιστικών κέντρων.

Το πάρτι των κρατικών επιδοτήσεων και κονδυλίων από την πίτα των 1,72 τρισ. δολαρίων αφορά, λοιπόν, πρώτα και κύρια τις ανάγκες των αμερικανικών μονοπωλίων. Ταυτόχρονα, στοχεύει σε μια ορισμένη διαχείριση των εντεινόμενων ταξικών ανισοτήτων, καθώς στη σημερινή φάση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, η διασφάλιση της περιβόητης «κοινωνικής συνοχής» κρίνεται απαραίτητη από το κεφάλαιο και τις κυβερνήσεις του, στο πλαίσιο της «μεγάλης εικόνας», της μάχης για τη διατήρηση της διεθνούς πρωτοκαθεδρίας των ΗΠΑ έναντι της Κίνας.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Μπάιντεν ισχυρίζεται διαρκώς ότι οι «καλές θέσεις εργασίας» προβλέπεται να αυξηθούν, λόγω του νέου νόμου, κατά 1,5 εκατομμύριο τον χρόνο έως το 2031, ενώ συνοδεύει αυτές τις εκτιμήσεις με συχνές αναφορές στην εξασφάλιση του «δικαιώματος στον συνδικαλισμό».

Στην πραγματικότητα, βέβαια, διατηρείται και στις ΗΠΑ άθικτο το τεράστιο αντεργατικό οπλοστάσιο της μεγαλοεργοδοσίας για τη συμπίεση του εισοδήματος και των δικαιωμάτων των εργαζομένων, για την παραπέρα γενίκευση της «ευελιξίας».

Τα παραμύθια της κυβέρνησης Μπάιντεν περί «καλών θέσεων εργασίας» ξεθώριασαν νωρίς νωρίς, ελάχιστους μήνες μετά την εκλογή της, όταν έγιναν «αέρας κοπανιστός» ακόμα και οι υποσχέσεις της για ελάχιστο ωρομίσθιο 15 δολαρίων, για ένα ωρομίσθιο δηλαδή που στις περισσότερες πολιτείες των ΗΠΑ δεν εξασφαλίζει τα στοιχειώδη ούτε και για εργαζόμενους που δουλεύουν με πλήρες ωράριο.

Οι δε αναφορές στο «δικαίωμα στον συνδικαλισμό» εντάσσονται στην πραγματικότητα σε μια προσπάθεια «αναβάπτισης» του χρεοκοπημένου εργοδοτικού - κυβερνητικού συνδικαλισμού στις ΗΠΑ, ο οποίος έχει πέσει σε πλήρη ανυποληψία εξαιτίας της πολύχρονης συμβολής του στην κλιμάκωση της αντεργατικής επίθεσης από όλες τις κυβερνήσεις. Στόχος των τωρινών παρεμβάσεων είναι να αναζωογονηθεί η δυνατότητα εργοδοτικών συνδικάτων να ενσωματώνουν εργαζόμενους στους στόχους του μεγάλου κεφαλαίου και στην αντιπαράθεσή του με ανταγωνιστές.

Ολα αυτά την ώρα που ανοίγει συνεχώς η ψαλίδα μεταξύ πάμπλουτων δισεκατομμυριούχων - που είδαν τα κέρδη τους να εκτοξεύονται στον ουρανό και μέσα στην πανδημία! - και εκατοντάδων εκατομμυρίων νοικοκυριών που αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα, σε μία χώρα με μισθούς πείνας που δεν αρκούν για να εξασφαλίσουν τα βασικά, όπως το δικαίωμα στη στέγη, στην Υγεία, στην Παιδεία. Είναι χαρακτηριστικό πως εδώ και πολλά χρόνια ανάμεσα σε εκατομμύρια αστέγους υπάρχουν χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι που αδυνατούν να εξασφαλίσουν ακόμη και μία θέση στα τροχόσπιτα που ενοικιάζονται στο «περιθώριο» αστικών και επαρχιακών κέντρων.

Ο διακομματικός νόμος για τις υποδομές θα «κουμπώσει» και με μια σειρά από άλλα μεγάλα πακέτα στήριξης των αμερικανικών μονοπωλίων, αρκετά από τα οποία βρίσκονται ακόμα στη φάση των ενδοαστικών παζαριών, μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων, αλλά και στο εσωτερικό των Δημοκρατικών.

Αναφέρθηκε ήδη το προωθούμενο νομοσχέδιο «Build Back Better», με δαπάνες ύψους 1,75 τρισ. δολαρίων, οι οποίες παρουσιάζονται ως «κοινωνικής πολιτικής» και «προστασίας του περιβάλλοντος». Στο επίκεντρο του εν λόγω νομοσχεδίου βρίσκονται ένας νέος πακτωλός κρατικού χρήματος για τις «πράσινες» μπίζνες (περίπου 555 δισ. δολάρια), μέτρα για επανακατάρτιση εργαζομένων με βάση τις τρέχουσες ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων, καθώς και ορισμένα μέτρα για τη σημερινή ανύπαρκτη Προσχολική Αγωγή, με στόχο τη διασφάλιση περισσότερων εργατικών χεριών.

Ενα άλλο κομμάτι στο οποίο συνεχίζονται έντονα ενδοαστικά παζάρια αφορά σε κρίσιμες τεχνολογικές και βιομηχανικές υποδομές σε τομείς της οικονομίας, όπου τα συμφέροντα αμερικανικών μονοπωλίων διαπλέκονται στενά με εκείνα μονοπωλίων από την Κίνα, άλλες ασιατικές χώρες ή και την Ευρώπη. Ενα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί ο τομέας της παραγωγής ημιαγωγών (τσιπς), με τις μεγάλες ελλείψεις να προκαλούν αλυσιδωτά προβλήματα σε πολλούς τομείς της καπιταλιστικής οικονομίας.

Αυτά τα ζητήματα επιχειρεί να διαχειριστεί ένα άλλο νομοσχέδιο που αρχικά κυκλοφόρησε με την ονομασία «Endless Frontiers» και στη συνέχεια «βαφτίστηκε» USICA (United States Innovation and Competition Act), με στόχο να κατευθυνθούν 190 δισ. δολάρια σε αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας και έρευνας, καθώς και 54 δισ. δολάρια σε αμερικανικές εταιρείες παραγωγής και έρευνας ημιαγωγών και τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού.

Το επίσης διακομματικό νομοσχέδιο, με εισηγητές τον Δημοκρατικό γερουσιαστή Τσακ Σούμερ και τον Ρεπουμπλικάνο Τ. Γιανγκ, προβλέπει επενδύσεις σε βασική και καινοτόμα τεχνολογική και επιστημονική έρευνα, την εμπορευματοποίησή της, την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης και της κατάρτισης εργαζομένων που χρειάζονται τα μονοπώλια σε αυτούς τους «ευαίσθητους» τομείς, με πρώτους εκείνους της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), της ψηφιοποίησης της οικονομίας και της βιοτεχνολογίας.

Το εν λόγω νομοσχέδιο, με τίτλο «Καινοτομία και Ανταγωνισμός», ψηφίστηκε από τις 8 Ιούνη στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ωστόσο από τότε έχει κολλήσει στα παζάρια στη Γερουσία, λόγω του σφοδρού ανταγωνισμού μεταξύ διαφορετικών τμημάτων του κεφαλαίου, της διαφορετικής σχέσης τους με κινεζικά μονοπώλια κ.ο.κ.

Σε αυτό το πλαίσιο, το νομοσχέδιο από τον Ιούνη έως σήμερα δεν έχει καν τεθεί προς ψήφιση στη Γερουσία, ενώ τμήμα του κεφαλαίου που έχει άμεσο συμφέρον από την έγκρισή του και το πολιτικό προσωπικό που το εκπροσωπεί επιχειρούν να ενσωματώσουν ένα τμήμα του σε άλλα νομοσχέδια. Οπως π.χ. το επικείμενο νομοσχέδιο που αφορά τις ετήσιες δαπάνες του υπουργείου Αμυνας (γνωστό ως NDAA) και το νομοσχέδιο Εξασφάλισης της Αμερικανικής Διεθνούς Ηγεσίας (Ensuring American Global Leadership and Engagement, γνωστό και ως ΕAGLE).

Χαρακτηριστικά, στο φόντο αυτού του σφοδρού ανταγωνισμού, η κινεζική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον - σύμφωνα με ρεπορτάζ του πρακτορείου «Ρόιτερς» στα μέσα Νοέμβρη - ζήτησε από τους διευθύνοντες συμβούλους αμερικανικών εταιρειών που κάνουν μπίζνες στην Κίνα να εμποδίσουν την ψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου, γιατί αλλιώς θα χάσουν σημαντικό κομμάτι από τις κινεζικές αγορές...