Το 21ο Συνέδριο διεξάγεται σε πρωτόγνωρες συνθήκες, καθώς η πανδημία έχει αφήσει το αποτύπωμά της σε όλες τις πτυχές της ζωής μας. Οι Θέσεις, ως προτάσεις για τον απολογισμό της δράσης του Κόμματος αλλά και τον σχεδιασμό μας έως το επόμενο συνέδριο, θεωρώ ότι πρέπει να αποτελέσουν αφορμή ώστε να ανοίξει ένας ευρύτερος προβληματισμός σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα και τις πάμπολλες προεκτάσεις του, με τις οποίες βρισκόμαστε όλοι καθημερινά αντιμέτωποι στη δουλειά μας με τις μάζες. Σε αυτήν την παρέμβαση παραθέτω κάποια σημαντικά, κατά τη γνώμη μου, ζητήματα που χρήζουν προσοχής.

1. Πανδημία και ιδεολογικά αντανακλαστικά

Από την πρώτη στιγμή τοποθετηθήκαμε σωστά ως προς το κεντρικό ιδεολογικό ζήτημα σχετικά με τον χαρακτήρα της κρίσης, ότι δηλαδή η κρίση είναι καπιταλιστική και όχι κρίση πανδημίας. Σωστά προσπαθήσαμε εξαρχής να ξεσκεπάσουμε το αφήγημα της ατομικής ευθύνης, ενώ παράλληλα καυτηριάσαμε αντιεπιστημονικές - οπισθοδρομικές απόψεις αρνητών, αντιεμβολιαστών και λοιπών συνωμοσιολόγων, τις οποίες τροφοδοτούσε και η κυβέρνηση με τις παλινωδίες και τους χειρισμούς της. Σημαντικές οι επεξεργασίες μας για την επίταξη του ιδιωτικού τομέα Υγείας (Θέση 9 - 1ο κείμενο), όπως και η ανάδειξη των εμποδίων που βάζει ο καπιταλισμός στην έρευνα, παραγωγή και διανομή εμβολίων, φαρμάκων κ.λπ.

Ωστόσο η κατάσταση ήταν πρωτόγνωρη, οι εξελίξεις καταιγιστικές, τα επιμέρους ιδεολογήματα του αντιπάλου με το τσουβάλι. Αντιμετωπίσαμε την αυθεντία των «ειδικών» της Επιτροπής, οι οποίοι αποτέλεσαν το βασικό όχημα του συστήματος για να χειραγωγηθεί η κοινή γνώμη (θυμόμαστε όλοι τα λιβανίσματα Τσιόδρα σε όλα τα ΜΜΕ). Αντιμετωπίσαμε καταστάσεις τεράστιας ιδεολογικής πίεσης από τον αντίπαλο, φόβου που έσπειρε, επιχειρηματολογία που ενορχηστρωμένα έπαιζαν τα ΜΜΕ, προπαγάνδα ότι η κυβέρνηση «πέτυχε αφού τα πήγαμε καλύτερα από άλλες χώρες», ότι «έδειξε μεγαλύτερη ευαισθησία και σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή από κυβερνήσεις άλλων χωρών», ότι «έβαλε σε προτεραιότητα την ανθρώπινη ζωή και όχι την οικονομία».

Τα παραπάνω ιδεολογήματα απαντήθηκαν από το Κόμμα, πλην όμως σε ορισμένες περιπτώσεις όχι εγκαίρως και όχι με την απαιτούμενη επιμονή, με αποτέλεσμα, στην πρώτη φάση της πανδημίας, η διάχυτη αντίληψη ότι «η κυβέρνηση τα πάει καλά» να επιδρά και στις γραμμές μας.

Πιο δυναμικά και πιο έγκαιρα θα μπορούσαμε να αποκαλύψουμε ότι τα εκάστοτε προτεινόμενα μέτρα φιλτράρονται σε όλες τις χώρες με οικονομικά, πολιτικά και λοιπά κριτήρια, ότι οι επιστήμονες δεν είναι πολιτικά ουδέτεροι, ότι στις εισηγήσεις των «ειδικών» δεν βρέθηκε ποτέ η ανάγκη ενίσχυσης του δημόσιου συστήματος Υγείας, να αποκαλύψουμε ακόμα και τις σχέσεις τους με επιχειρηματικούς ομίλους που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Υγείας. Θα μπορούσαμε να αντιπαρατεθούμε πιο θαρρετά για προκλητικές εισηγήσεις στις οποίες κυριαρχούσε η πολιτική - οικονομική χροιά ή για εξόφθαλμες παλινωδίες και ανορθολογισμούς. Και, κυρίως, να αφομοιωθούν αυτά τα ζητήματα εγκαίρως στις γραμμές μας.

Σημαντικό είναι ότι σήμερα, έναν χρόνο μετά την έναρξη της πανδημίας, έχουμε τοποθετηθεί απέναντι σε όλα τα ιδεολογήματα, όμως εξίσου σημαντικά (και προς κατάκτηση) θεωρώ: α) την καλλιέργεια αυξημένων αντανακλαστικών ώστε κάθε φορά η απάντησή μας να μην έρχεται με μεγάλη καθυστέρηση και β) οι αναλύσεις μας αυτές να αφομοιώνονται έγκαιρα από τις Οργανώσεις.

2. Κριτική στην Εκκλησία

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας φάνηκε ξεκάθαρα για ακόμα μια φορά ο αντιδραστικός ρόλος της Εκκλησίας, η δύναμή της ως βασικός πυλώνας του εποικοδομήματος, η ικανότητά της να ενσωματώνει κόσμο και πλατιά να διακινεί αναχρονιστικές και αντιεπιστημονικές αντιλήψεις. Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να ασκήσουμε πολύ περισσότερη κριτική τόσο στην Εκκλησία για τη στάση της, όσο και στην κυβέρνηση για την «ανοχή» της. Τούτο διότι όχι μόνο είναι απαραίτητο - ως επαναστατικό κόμμα - να αποκαλύπτεις σε κάθε ευκαιρία πτυχές από τη σαπίλα του συστήματος, όχι μόνο διότι εν προκειμένω η στάση Εκκλησίας - κυβέρνησης είχε τεράστιο κόστος και σε ανθρώπινες ζωές, αλλά επειδή τέτοιες περιστάσεις αποτελούν ευκαιρία να προσεγγίζεις και να συσπειρώνεις κόσμο που επίσης αγανακτεί με τέτοια φαινόμενα.

3. Το ζήτημα των απαγορεύσεων κυκλοφορίας σε σχέση με την εντεινόμενη καταστολή (Θέση 40 - 2ο κείμενο)

Διαχρονικά οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας (μερικές ή ολικές) αποτελούσαν ένα ισχυρό όπλο της ανθρωπότητας σε εποχές πανδημιών. Με αυτόν τον τρόπο το ατομικό δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία υποχωρούσε προκειμένου η κοινωνία συλλογικά να προστατεύσει τα μέλη της. Στις μέρες μας, με δεδομένες τις τεράστιες δυνατότητες της επιστήμης και της τεχνολογίας, πρωταρχικό ρόλο παίζει η ενίσχυση του συστήματος Υγείας καθώς και οι μηχανισμοί πρόληψης, μέχρι να έρθει το εμβόλιο και να επιτευχθεί η απαραίτητη ανοσία. Οπως το Κόμμα έχει επανειλημμένως τονίσει, από μόνη της η απαγόρευση κυκλοφορίας, παρότι μπορεί να αποτελέσει εργαλείο ειδικά στην αρχή μιας πανδημίας, δεν είναι δυνατόν να υποκαταστήσει τα παραπάνω πρωταρχικής σημασίας μέτρα.

Στη χώρα μας ελάχιστα ενισχύθηκε το δημόσιο σύστημα Υγείας, την ίδια στιγμή που ο ιδιωτικός τομέας θησαύριζε. Ουδεμία πρόληψη υπήρξε για τους πραγματικούς χώρους μετάδοσης (χώροι δουλειάς, ΜΜΜ, ακόμα και νοσοκομεία), ενώ κανένας προγραμματισμός δεν υπήρξε για την προστασία των ευπαθών ομάδων. Με λίγα λόγια το αστικό κράτος, με το γνωστό αφήγημα της ατομικής ευθύνης, μετακύλησε με τον εγκλεισμό όλη την ευθύνη στον λαό, ενώ ταυτόχρονα η κυβερνητική προπαγάνδα στοχοποιούσε ανύπαρκτους εχθρούς (διαδηλώσεις, νεολαία κ.λπ.) προκειμένου να αποποιηθεί τις δικές της ευθύνες.

Σε αυτές τις συνθήκες λοιπόν, με το διαλυμένο σύστημα Υγείας, με την περιφρόνηση οποιασδήποτε μορφής πρόληψης, με τις παλινωδίες και τα αλαλούμ των αλλεπάλληλων «άνοιξε - κλείσε», θεωρώ ότι η απαγόρευση κυκλοφορίας - ως η βασική συνταγή για την αντιμετώπιση της πανδημίας - χάνει την υγειονομική της υπόσταση και, σε συνδυασμό με τα τσουχτερά πρόστιμα που συνοδεύουν την παραβίασή της, μετατρέπεται περισσότερο σε μια ακόμα έκφραση αυταρχισμού και καταστολής του αστικού κράτους. Δεδομένου δε ότι γενικά η αστική τάξη κάνει πρόβες για μελλοντικούς της σχεδιασμούς και επιθυμεί να νομιμοποιηθεί στη συνείδηση του κόσμου πως, όταν καταστάσεις βαφτίζονται «έκτακτες» από το σύστημα, ο λαός θα πρέπει να υπαναχωρεί από βασικά κεκτημένα αιώνων, ελλοχεύει ο κίνδυνος τέτοια μέτρα να προστεθούν στο οπλοστάσιό της και να αξιοποιηθούν και για άλλους σκοπούς.

Με βάση όλα τα παραπάνω, θεωρώ ότι θα πρέπει: α) αυτόν τον υπαρκτό κίνδυνο ανοιχτά να τον ζυμώνουμε στην παρέμβασή μας, β) να είμαστε προετοιμασμένοι ώστε, εάν χρειαστεί, να εντάξουμε και τέτοια ζητήματα στην πάλη για την υπεράσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων ενάντια στην κρατική καταστολή, άρα και στην προμετωπίδα της πάλης του εργατικού κινήματος.