Η Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας αποτέλεσε μια ακόμα αφορμή για την ΕΕ, τις κυβερνήσεις και τα αστικά κυβερνητικά κόμματα στην Ελλάδα, για να επισημάνουν... την «οικονομική πτυχή της ισότητας των φύλων». Ο άξονας πάνω στον οποίο κινήθηκαν οι παρεμβάσεις τους, ήταν η «θετική επίδραση» των «ίσων ευκαιριών» στην οικονομική δραστηριότητα και ανάπτυξη, οι προτροπές για την «αξιοποίηση» των δυνατοτήτων των γυναικών.

Διαχρονικά η ΕΕ και αστικά κυβερνητικά κόμματα - ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ - στο όνομα των «ίσων ευκαιριών» και της «ισοκατανομής» των οικογενειακών ευθυνών μεταξύ των δύο φύλων, κατάργησαν δικαιώματα, όπως την 5ετή διαφορά στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης γυναικών και ανδρών, την απαγόρευση της νυχτερινής εργασίας στη βιομηχανία.

Στις σύγχρονες συνθήκες, με επίκεντρο τα σχέδια για τη στήριξη της καπιταλιστικής οικονομίας και τους στόχους για την «ανάκαμψή» της από τη νέα καπιταλιστική οικονομική κρίση, η «ισότητα των φύλων» σηματοδοτεί την πιο αποφασιστική προώθηση μέτρων και ρυθμίσεων που «ενισχύουν» τις «ίσες ευκαιρίες» ανδρών και γυναικών στην εργασιακή ζούγκλα, στην οικονομική ανασφάλεια, στην ανεργία, στις πετσοκομμένες συντάξεις.

Η χαμηλή συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας δημιουργεί προβληματισμό στα αστικά επιτελεία στην Ελλάδα και στην ΕΕ για τις απώλειες που συνεπάγεται για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Σε αυτό το έδαφος, η διαμόρφωση μιας ακόμα πιο «ευέλικτης» αγοράς εργασίας, με μεγαλύτερα ποσοστά γυναικείας απασχόλησης, μεταφράζεται σε δυνατότητες ενίσχυσης της κερδοφορίας των καπιταλιστικών επιχειρήσεων.

Με κοινό τους άρθρο, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εννέα πρωθυπουργοί, μεταξύ των οποίων και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έδωσαν συνέχεια σε αυτούς τους «προβληματισμούς». «Οι κοινωνίες ισότητας των φύλων είναι πλουσιότερες κοινωνίες, με όλη τη σημασία της λέξης. Οι οικονομίες στις οποίες υπάρχει ισότητα των φύλων αποδίδουν καλύτερα, σύμφωνα με όλες τις έρευνες», σημειώνουν.

Στο ίδιο μήκος κύματος, στελέχη της κυβέρνησης αρθρογραφούσαν όλο το προηγούμενο διάστημα για την ανάγκη η «συμπεριληπτικότητα» να γίνει «αναπτυξιακό εργαλείο» για τη χώρα, ενώ επικαλούνταν μελέτες σύμφωνα με τις οποίες «το ΑΕΠ της Ελλάδας θα αυξανόταν κατά ένα τέταρτο αν υπήρχε πλήρης ισοτιμία στην απασχόληση ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες» και ξεκαθάριζαν πως προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για «οικονομική ανάπτυξη 4% το έτος, οι πολιτικές μας πρέπει να στοχεύουν και στο να διευρύνουμε το ενεργό εργατικό δυναμικό».

Το συμπέρασμα που βγάζουν είναι ότι «οι διακρίσεις πέρα από το σημαντικό κόστος που έχουν πάνω σε αυτούς που τις βιώνουν, έχουν και ένα ευρύτερο οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα», ενώ η εξάλειψή τους μπορεί να φέρει «προστιθέμενη αξία στην οικονομία και τη διεθνή εικόνα της χώρας». Η σημερινή κυβέρνηση, κάνοντας copy paste τις κατευθύνσεις των ευρωπαϊκών επιτελείων, υπολογίζει το «κόστος» που έχουν οι κοινωνικές διακρίσεις σε βάρος των γυναικών για το κράτος και τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Το «Σχέδιο Ανάπτυξης» της κυβέρνησης ΝΔ και της επιτροπής Πισσαρίδη, παίρνοντας τη σκυτάλη από τις θέσεις και προτάσεις της προηγούμενης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, δίνει σάρκα και οστά στις αντεργατικές κατευθύνσεις με στόχο την ένταση της εκμετάλλευσης των γυναικών. Το υπουργείο Εργασίας αναδεικνύεται στον πιο... επιμελή μαθητή όσον αφορά την προώθησή τους.

«Θέλουμε να γίνουμε το υπουργείο της Ισότητας», διαμήνυσε ο υπουργός Εργασίας, Κ. Χατζηδάκης. Με βάση τα μέτρα που παρουσίασε σε διαδικτυακή εκδήλωση, το υπουργείο διεκδικεί με αξιώσεις όχι τον τίτλο της ισότητας, αλλά αυτόν της ευελιξίας, της εκμετάλλευσης, της δουλειάς και της ζωής - λάστιχο για τις εργαζόμενες γυναίκες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στον κατάλογο των σχετικών δράσεων φιγουράρει το νομοσχέδιο - κόλαφος για τα εργασιακά δικαιώματα που η κυβέρνηση έχει έτοιμο στο συρτάρι. Το υπουργείο αξιοποιεί τις ρυθμίσεις για την «ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής» ως περιτύλιγμα των ανατροπών που ετοιμάζεται να φέρει: Της επίθεσης στο 8ωρο και της επιβολής 10ωρης εργασίας μέσα από τη διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου, του χτυπήματος στην κυριακάτικη αργία, της παγίωσης της τηλεργασίας, των νέων περιορισμών και εμποδίων στη συλλογική οργάνωση και τη συνδικαλιστική δράση.

«Στόχος μας είναι οι γυναίκες να μην μπαίνουν στο δίλημμα "εργασία ή οικογενειακή ζωή", αλλά να μπορούν να τα συνδυάσουν», ισχυρίστηκε ο υπουργός. Η αλήθεια είναι ότι η πολιτική διαχρονικά των κυβερνήσεων έχει οδηγήσει στην αποδιοργάνωση της κοινωνικής ζωής της γυναίκας και όχι στη λεγόμενη «συμφιλίωση».

Αυτό επιβεβαιώνει η εκρηκτική κατάσταση που ζουν οι γυναίκες υγειονομικοί, που στις συνθήκες της πανδημίας δεν μπορούν να πάρουν άδεια ειδικού σκοπού λόγω άρνησης των διοικητών με την αιτιολογία ότι δεν υπάρχει προσωπικό. Η ζωή των μητέρων που εργάζονται με τηλεργασία ναρκοθετείται στο έδαφος της εργασιακής ζούγκλας που διαμορφώνει ο περιβόητος «ψηφιακός μετασχηματισμός» της οικονομίας. Ετσι, χάνεται κάθε διάκριση ανάμεσα στον εργάσιμο χρόνο και τον ελεύθερο χρόνο των γυναικών, το ωράριο εργασίας ξεχειλώνεται, με βάση τις απαιτήσεις της καπιταλιστικής εργοδοσίας.

Οι δηλώσεις του υπουργού Εργασίας, για την «ισότητα των φύλων» ως «ένα φίλτρο στον τρόπο άσκησης της πολιτικής», δεν πρέπει να παραπλανήσουν και να εφησυχάσουν τις εργαζόμενες, τις αυτοαπασχολούμενες, τις αγρότισσες, τις άνεργες γυναίκες. Αντίθετα, επιβεβαιώνουν τον ταξικό και αντιλαϊκό προσανατολισμό της αστικής στρατηγικής και των αντίστοιχων πολιτικών πρακτικών. Οι ανάγκες και τα δικαιώματα των εργαζομένων δεν μπορούν να «συμφιλιωθούν» με την κερδοφορία των επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα να θυσιάζονται διαρκώς στο βωμό της.

Τα κυβερνητικά μέτρα για την «ισότητα των φύλων» δεν εξανθρωπίζουν τη δουλειά και το ωράριο - λάστιχο για τις γυναίκες. Δεν αμβλύνουν το πρόβλημα της έλλειψης κρατικών μέτρων προστασίας της μητρότητας και στήριξης της οικογένειας (άδειες μητρότητας για όλες, μέτρα υγείας και ασφάλειας στους χώρους δουλειάς, δομές φροντίδας ηλικιωμένων, Προσχολική και Ειδική Αγωγή, δημιουργική απασχόληση παιδιών). Εξάλλου, η προστασία της οικογένειας και η ικανοποίηση των εργατικών - λαϊκών αναγκών λογαριάζονται ως «κόστος» για το κράτος και πεδίο κερδοφορίας για τους επιχειρηματικούς κολοσσούς.

Στα «μεγαλεπήβολα» σχέδια κυβέρνησης και υπουργείου περιλαμβάνεται επίσης η υλοποίηση της «προγραμματικής δέσμευσης» για το πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς». Το πρόγραμμα θα χορηγεί οικονομική ενίσχυση σε εργαζόμενους γονείς για τη φύλαξη των παιδιών τους από «παιδαγωγό - φύλακα», είτε στο σπίτι της οικογένειας είτε στο χώρο της «νταντάς», με στόχο τη στήριξη της γυναικείας εργασίας.

Με τον παραπάνω τρόπο, η κυβέρνηση προσθέτει μια ακόμα μορφή υποβαθμισμένης υπηρεσίας «φύλαξης» βρεφών και νηπίων, υποκαθιστώντας την επιστημονικά οργανωμένη κοινωνική δομή της Προσχολικής Φροντίδας και Αγωγής με τις «πιστοποιημένες δεξιότητες» μιας άνεργης γυναίκας ή μιας συνταξιούχου που προσπαθεί να συμπληρώσει την πετσοκομμένη της σύνταξη. Πρόκειται για πρόγραμμα που στερεί από τα παιδιά το κοινωνικό δικαίωμα σε σύγχρονες, δημόσιες και δωρεάν δομές Προσχολικής και Ειδικής Αγωγής, δημιουργικής απασχόλησης παιδιών.

«Το βάρος της φροντίδας των παιδιών και του σπιτιού που πέφτει σε δυσανάλογο βαθμό στους ώμους» των γυναικών αποτελεί, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του υπουργού Εργασίας, μια «από τις λιγότερο "ορατές" διακρίσεις» σε βάρος τους σήμερα. «Είμαστε αποφασισμένοι να εργαστούμε για να τις περιορίσουμε», διαμήνυσε.

Οι κυβερνητικοί προβληματισμοί δεν συνοδεύονται από προτάσεις για θεσμοθέτηση αδειών μεγαλύτερης διάρκειας, για διεύρυνση των εργαζομένων που τις δικαιούνται, ιδιαίτερα εργαζόμενων μητέρων, για την αύξηση της προβλεπόμενης αποζημίωσης κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας. Εξάλλου, διαχρονικά οι κυβερνήσεις διατηρούν τις νομοθετικές ρυθμίσεις, που αποκλείουν από το επίδομα άδειας τοκετού - λοχείας - μητρότητας όσες εργαζόμενες δεν έχουν συγκεντρώσει 200 ένσημα τα τελευταία 2 χρόνια.

Με αυτήν την πραγματικότητα έρχονται αντιμέτωπες οι εποχιακές εργαζόμενες στον Τουρισμό λίγο πριν τον τοκετό, ιδιαίτερα στις συνθήκες της πανδημίας. Στην ίδια κατεύθυνση, οι αστικές κυβερνήσεις αρνούνται το αίτημα των ενώσεων αυτοαπασχολουμένων και αγροτικών συλλόγων για επίδομα άδειας μητρότητας στο ύψος του βασικού μισθού σε αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες, δύο μήνες πριν τον τοκετό και έξι μήνες μετά.

Αντί για τα παραπάνω, στην ημερήσια διάταξη βρίσκεται το «ψαλίδισμα» στις άδειες που ισχύουν σήμερα και η παραπέρα προσαρμογή τους στις ανάγκες της εργοδοσίας. Στην κατεύθυνση αυτή κινείται το πόρισμα της επιτροπής Πισσαρίδη. Σε αυτό, οι ισχύουσες άδειες μητρότητας (τοκετού και λοχείας, φροντίδας παιδιού, εξάμηνη άδεια προστασίας της μητρότητας) στοχοποιούνται ως ...«αντικίνητρο» που εμποδίζει τις επιχειρήσεις να προσλάβουν γυναίκες.

Ετσι, στο όνομα της «διευκόλυνσης» της πληρέστερης ένταξης των γυναικών και της αντιμετώπισης των «θεσμικών ακαμψιών» που τους στερούν τις «ίσες ευκαιρίες» στην αγορά εργασίας, δρομολογείται η αναθεώρηση των σχετικών νόμων, ανοίγοντας το δρόμο για νέες περικοπές και εξαιρέσεις.

Ανάμεσα σε άλλα, η κυβέρνηση και η επιτροπή έχουν βάλει στο τραπέζι την επέκταση της «ευελιξίας» στη χρήση της άδειας τοκετού. Συγκεκριμένα, η συζήτηση που έχει ξεκινήσει αφορά τη «δυνατότητα» να «επιλέγουν» οι ίδιες οι μητέρες το χρόνο κατά τον οποίο θα λάβουν την εν λόγω άδεια, «χωρίς συγκεκριμένους περιορισμούς από το κράτος», ανοίγοντας το δρόμο για την προσαρμογή της άδειας στις ανάγκες της εργοδοσίας, που θα έχει το «ελεύθερο» να απασχολεί την εργαζόμενη μέχρι να γεννήσει ή να της ζητά να επιστρέψει στη θέση της πολύ σύντομα μετά τον τοκετό.

Οι γυναίκες εργατοϋπάλληλοι, οι μισθωτές επιστήμονες, οι αυτοαπασχολούμενες και οι αγρότισσες δεν μπορούν να απαλλαγούν από τα αδιέξοδα της καθημερινότητας στην εργασία, στην οικογένεια, σε κάθε πλευρά της ζωής τους με τις περιβόητες πολιτικές «ισότητας των φύλων». Πραγματική «ανάσα» από τη γενικευμένη ανασφάλεια μπορεί να δώσει η γυναικεία συμμετοχή στο ριζοσπαστικό γυναικείο κίνημα, στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, στο κίνημα των αυτοαπασχολούμενων, όπως και των αγροτών ενάντια στα μονοπώλια και τις κυβερνήσεις τους, στον εργοδοτικό και κυβερνητικό συνδικαλισμό, με πυξίδα τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και τις δυνατότητες του 21ου αιώνα.