Πρωτοσέλιδα του «Νέου Ριζοσπάστη», τις μέρες των γεγονότων στη Θεσσαλονίκη

7 ΕΡΓΑΤΕΣ ΣΚΟΤΩΜΕΝΟΙ, 16 ΒΑΡΕΙΑ ΠΛΗΓΩΜΕΝΟΙ ΚΑΙ 50 ΕΛΑΦΡΑ

ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΤΟΥ ΕΝ. ΚΕΝΤΡΟΥ ΣΥΝΗΦΘΗ ΑΛΗΘΗΣ ΜΑΧΗ ΜΕΤΑΞΥ ΕΡΓΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ - 3000 ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΗΛΩΝΟΥΝ ΜΑΧΗΤΙΚΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 15 Φλεβάρη (Του ανταποκριτού μας). - Η κυβέρνηση του Βενιζέλου παίρνει στην πόλη μας εξαιρετικά τρομοκρατικά μέτρα με σκοπό να παρεμποδίσει την εκλογική πάλη του Ενιαίου Μετώπου.

Υστερα από τις αλλεπάλληλες απαγορεύσεις των συγκεντρώσεων του Ενιαίου Μετώπου, σήμερα το μεσημέρι οι αστυνομικές δυνάμεις έκαναν επιδρομή στο Ενωτικό Εργατικό Κέντρο και κατέστρεψαν τα γραφεία. Κατέσχεσαν επίσης πολλά εκλογικά βιβλιάρια εργατών.

Πεντηκονταμελής επιτροπή πήγε στον εισαγγελέα να διαμαρτυρηθεί και τον ανάγκασε να έλθει στο Ενωτικό Κέντρο. (...)

Το απόγευμα όμως στις 6 μ.μ. κουστωδίες χωροφυλάκων και χαφιέδων έκαναν νέα επίθεση και πολιόρκησαν το Ενωτικό Κέντρο.

Οι εργάτες που εν τω μεταξύ πληροφορήθηκαν τις πρώτες επιδρομές είχαν κατακλύσει τα γραφεία του Ενωτικού Κέντρου και εμπόδισαν τους χαφιέδες να μπουν μέσα. Εν τω μεταξύ έξω από το Ενωτικό Κέντρο συγκεντρώθηκαν περί τους 3000 εργάτες που αποδοκίμαζαν τους χωροφύλακες και τους χαφιέδες. (...) Επηκολούθησαν σοβαρές συγκρούσεις. (...)

Η πολιορκία και οι επιθέσεις της αστυνομίας κατά των αποκλεισμένων στο Ενωτικό Εργατικό Κέντρο εργατών εξακολούθησαν ως τις 10.30 η ώρα. Οι εργάτες που συγκεντρώθηκαν έξω από το Εργατικό Κέντρο (...) έκαναν αλλεπάλληλες επιθέσεις με σκοπό να σπάσουν την πολιορκία και να απελευθερώσουν τους συντρόφους τους.

Η αστυνομία με πρωτοφανή λύσσα προσπαθούσε να τους απωθήσει, πυροβολώντας εναντίον τους. Οι εργάτες ωστόσο, που ξεπερνούσαν τις 3 χιλιάδες, πάλεψαν με ηρωισμό.

Ετσι οι επιθέσεις και η πολιορκία κράτησαν μέχρι τις 10.30 - 11 τη νύχτα. Κείνη την ώρα κατέβηκε ο εισαγγελέας και διέταξε γενική επίθεση.

Το τι επηκολούθησε είνε αδύνατο να περιγραφεί.

Οι έφιππες και πεζές δυνάμεις που επολιορκούν το Εν. Κέντρο διενέργησαν γενική επίθεση. Ρίχτηκαν πάνω από 500 πυροβολισμοί.

Οι ένοπλες ορδές επετέθησαν με πρωτοφανή λύσσα και κατώρθωσαν να παραβιάσουν τις πόρτες του Κέντρου, οι υπερασπιστές του οποίου λύγισαν, πέφτοντας χτυπημένοι από τα δολοφονικά βόλια των καννιβάλων.

Εφτά σκοτωμένοι, 16 βαρειά τραυματισμένοι και 50 ελαφριά.

Αυτός είναι ο απολογισμός της πρωτοφανούς ανθρωποσφαγής της Θεσσαλονίκης.

Η παραπάνω ανταπόκριση γραμμένη στη «φωτιά» της μάχης και της στιγμής δημοσιεύτηκε στον «Νέο Ριζοσπάστη» στις 16-2-1933. Ο «Νέος Ριζοσπάστης» κυκλοφόρησε από τις 31 Αυγούστου 1931 έως και τις 10 Μάρτη 1934, έπειτα από δικαστική απόφαση που καταδίκαζε τον «Ριζοσπάστη» σε στέρηση τίτλου και τον υπεύθυνο Γεράσιμο Μαρμαρέλη σε πολυετή φυλάκιση για την παραβίαση του νόμου περί Τύπου.

Μια μέρα πριν από την παραπάνω δημοσίευση, τα όργανα του αστικού κράτους (με τη συνεργασία φασιστών της ΕΕΕ¹) είχαν αιματοκυλίσει τη Θεσσαλονίκη.

Ο αιματηρός απολογισμός, που την ώρα που γραφόταν η ανταπόκριση δεν είχε εξακριβωθεί, ήταν ο εξής:

Οκτώ ήταν οι νεκροί εργάτες: Οι Πρόδρομος Γούναρης (οικοδόμος, μέλος του ΚΚΕ), Μορδώχ Εσκινάτζη (καπνεργάτης, 16 ετών), Ιωακείμ Ιωακειμίδης (οικοδόμος), Θεόδωρος Μπουρδάς (ανθρακοπώλης), Θεόδωρος Καραμανλής (σιδηρουργός), Χρήστος Παζαλίδης, Αχιλλέας Παζολίδης (υποδηματεργάτης) και Τριζίδης ή Τράτσης (εργάτης, 19 ετών).

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις ο θάνατος των 8 εργατών προήλθε «εξ ασφυγξίας, συνέπεια της συνθλίψεως κατά την έξοδον»! Το μέγεθος της ψευτιάς ήταν τέτοιο που οι αρχές αναγκάστηκαν, κάτω από την πίεση των εργατών, να διατάξουν την εκταφή των θυμάτων και τη διενέργεια νέας νεκροψίας.

Τις επόμενες μέρες ακολούθησαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα, στην Πάτρα, στον Πειραιά κ.α.

• Βλ. περισσότερα:

Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1939, τόμ. Α2, «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2018, σελ. 399- 401 και 409-411.

Σημείωση:

1. «Εθνική Ενωσις Ελλάς (ΕΕΕ)»: Φασιστική οργάνωση που δρούσε στη Θεσσαλονίκη τη δεκαετία του 1930 με έντονα αντισημιτική και αντικομμουνιστική δράση, που καθοδηγούνταν από βενιζελικούς κύκλους, τα στελέχη της στήριξαν το καθεστώς Μεταξά και στην Κατοχή συνεργάστηκαν με τους ναζί. Βλέπε περισσότερα: «Η σύγκρουση φασιστών - κομμουνιστών στο Μεσοπόλεμο», «Ριζοσπάστης» 24/10/2020.