Πριν από λίγες μέρες, πάνω από 50 εργαζόμενοι στη Λέσχη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), μέσα από το κλαδικό τους Συνδικάτο (ΣΕΤΕΠΕ), έδωσαν έναν ακόμη δίκαιο αγώνα κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, με σκοπό να προστατέψουν και να διατηρήσουν τις δουλειές τους, να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη, ποιοτική και ασφαλή σίτιση για όλους τους φοιτητές.

Αναμετρήθηκαν με μια ισχυρή κοινοπραξία εργολάβων («Γευσήνους», «TopCraft», «Χούτος», «Αμβροσία») και την πρυτανεία του ΑΠΘ που, βασιζόμενοι στην πολιτική της σημερινής αλλά και των προηγούμενων κυβερνήσεων, επιδιώκουν να μετατρέψουν τα δικαιώματα των εργαζομένων και τη σίτιση χιλιάδων φοιτητών σε θύματα των επιχειρηματικών κερδών.

Πάλεψαν και κατάφεραν, για δεύτερη συνεχόμενη φορά, την επαναπρόσληψη όλων των εργαζομένων με σύμβαση ορισμένου χρόνου, κόντρα στα σχέδια των εργολάβων να τους πετάξουν στο δρόμο και συνεχίζουν τον αγώνα για το δικαίωμα στη μόνιμη και σταθερή δουλειά, για να φύγουν οι εργολάβοι από τα πανεπιστήμια.

Οι περισσότεροι εργαζόμενοι απασχολούνται στη Λέσχη για ολόκληρες δεκαετίες, αποκομίζοντας με αυτόν τον τρόπο τεράστια εμπειρία και εξειδίκευση στο αντικείμενο της εργασίας τους. Τα σοβαρά προβλήματα ξεκίνησαν περίπου 10 χρόνια πριν, όταν η πρυτανεία, συντασσόμενη πλήρως με τα σχέδια των κυβερνήσεων που διαδοχικά άλλαζαν, «παρέδωσε» τη σίτιση των φοιτητών σε ιδιώτες. Η εγγύηση των κερδών λόγω της «σίγουρης πελατείας» είναι τέτοια που μέχρι πρότινος οι συμπράττοντες εργολάβοι «χτυπιούνταν» δικαστικά μεταξύ τους για την εξασφάλιση του έργου. Η σύμπραξη ήρθε ως μια μορφή ανακωχής μεταξύ τους μιας και αποδείχτηκε ότι τα κέρδη είναι αρκετά για όλους.

Οι εργολάβοι, με πρόσχημα την πανδημία, επιχείρησαν τον περασμένο Αύγουστο να ξεμπερδεύουν με τους περισσότερους εργαζόμενους, επιλέγοντας να μην ανανεώσουν τις συμβάσεις τους που είχαν λήξει. Με τη συμβολή του ΣΕΤΕΠΕ, οι εργαζόμενοι πραγματοποίησαν αγωνιστικές κινητοποιήσεις το Σεπτέμβρη και κατάφεραν να μη χάσει κανένας τη δουλειά του.

Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε και μετά τα Χριστούγεννα, καθώς οι συμβάσεις των εργαζομένων είχαν λήξει και πάλι. Οι εργαζόμενοι απάντησαν αγωνιστικά και αποφασιστικά με 5ήμερο επαναλαμβανόμενων 4ωρων στάσεων εργασίας, που ήρθαν ως συνέχεια όλης της προηγούμενης δράσης τους.

Το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από το Σεπτέμβρη οι επιχειρηματίες προετοιμάστηκαν. Διατηρώντας το καθεστώς των συμβάσεων ορισμένου χρόνου και «ντύνοντας» την επιθετικότητά τους με την απαραίτητη νομιμοφάνεια λειτούργησαν βάσει σχεδίου. Επιλέγοντας την κατάλληλη χρονική στιγμή και τον τρόπο για να δρομολογήσουν τις απολύσεις, επιδίωξαν να διασπάσουν τους εργαζόμενους, να στρέψουν τον έναν κατά του άλλου.

Με τον καιρό άφηναν το «καρότο» και υιοθετούσαν περισσότερο το «μαστίγιο». Η στάση τους γινόταν όλο και πιο αδιάλλακτη προσπαθώντας να λυγίσουν τους εργαζόμενους. Ξεγυμνώθηκε η λογική που καλλιεργούνταν μέχρι τότε ότι «όλοι είμαστε μια οικογένεια».

Ταυτόχρονα οι πιέσεις προς τους εργαζόμενους προκειμένου «να επιλέξουν πλευρά» στους ανταγωνισμούς δεν σταμάτησαν. Είτε από την πλευρά του Πανεπιστημίου, στη λογική σύναψης πιο συμφέρουσας σύμβασης (ορισμένοι καχύποπτοι δεν θα απέκλειαν το ενδεχόμενο το ΔΣ των κοσμητόρων να θέλει να αναθέσει το έργο σε δικούς του «εκλεκτούς») είτε από την πλευρά της κοινοπραξίας.

Και οι μεν και οι δε όμως πίεζαν στη λογική «κόστους - οφέλους», που σε καμία των περιπτώσεων δεν εξασφαλίζει την ποιοτική σίτιση των φοιτητών, πόσο μάλλον τη σταθερή και με ολοκληρωμένα δικαιώματα εργασία. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πιέσεις αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια παράτασης του έργου και εν αναμονή της εκ νέου δημοπράτησής του.

Ενώ τα προβλήματα αυτά δεν είναι σημερινά, οι εργαζόμενοι τα προηγούμενα χρόνια δεν είχαν συγκεκριμένη μορφή συλλογικής δράσης, με αποτέλεσμα να καταλήγουν στη λογική της ατομικής λύσης και του μικρότερου κακού. Μεγάλο ποσοστό τους είναι γυναίκες που στο εκμεταλλευτικό σύστημα που ζούμε είναι ακόμη πιο ευάλωτες, ενώ ορισμένοι είναι κοντά στη συνταξιοδότηση. Υπάρχουν περιπτώσεις συναδέλφων που υποκύπτοντας στο φόβο κατέληξαν στην τακτική του προσωπικού «βολέματος», φτάνοντας στο σημείο να αναγκάζονται να νιώθουν και υπόχρεοι για την εκμετάλλευση την οποία υφίστανται.

Η ίδια η ζωή ανέδειξε τα αδιέξοδα τέτοιων συμβιβασμών και ότι ο μόνος εγγυητής των δικαιωμάτων μας είναι ο οργανωμένος αγώνας.

Είναι σημαντικό βήμα η συγκρότηση επιχειρησιακού σωματείου στον συγκεκριμένο χώρο.

Να σημειωθεί ότι τα προηγούμενα χρόνια το Συνδικάτο μας παρενέβαινε σταθερά (με περιοδείες, εξορμήσεις κ.λπ.) στη Λέσχη του ΑΠΘ, καλώντας τους εργολαβικούς εργαζόμενους να οργανωθούν, να παλέψουμε από κοινού. Για πολλούς λόγους, οι περισσότεροι συνάδελφοι δεν έκαναν το βήμα όταν ακόμα δεν είχε φτάσει «ο κόμπος στο χτένι», ωστόσο όλη η προηγούμενη δράση μας ήταν αυτή που βοήθησε να μας εμπιστευτούν οι εργαζόμενοι την κατάλληλη στιγμή. Αυτή η εξέλιξη επιβεβαιώνει ότι ακόμη και αν η οργανωμένη παρέμβαση σε κάποιον χώρο δεν φέρνει άμεσα αποτελέσματα, δεν σημαίνει ότι δεν αφήνει «σπορά».

Ηταν θετικό ότι υιοθετήθηκαν οι προτάσεις του Συνδικάτου μας σχετικά με το πλαίσιο, αλλά και τις μορφές πάλης στις συγκεκριμένες κινητοποιήσεις. Ενα πλαίσιο το οποίο απέκτησε ξεκάθαρα πολιτικά χαρακτηριστικά και φυσικά όχι «κομματική ταύτιση», όπως ουκ ολίγοι «καλοπροαίρετοι» προσπάθησαν να προβάλουν.

Οι εργαζόμενοι, παλεύοντας για τη δουλειά τους, μέτρησαν βήματα και στη συνειδητοποίηση της σύνδεσης ανάμεσα στον αγώνα τους για μόνιμη και σταθερή δουλειά και την ανάγκη για δωρεάν ποιοτική σίτιση όλων των φοιτητών, την ανάγκη για απομάκρυνση των επιχειρηματικών συμφερόντων από τα πανεπιστήμια. Με αυτόν τον τρόπο έγινε και συνεχίζει να γίνεται πιο ξεκάθαρο ποια είναι η κατεύθυνση στην οποία βρίσκεται η πραγματική λύση, ενώ η πίεση προς την άλλη πλευρά αυξήθηκε και η όλη προσπάθεια αγκαλιάστηκε από ακόμη περισσότερους.

Χαρακτηριστικό είναι και το ότι οι εργαζόμενοι της Λέσχης συμπορεύτηκαν και πήραν μέρος σε κινητοποιήσεις και πρωτοβουλίες που οργανώθηκαν ενάντια στα νέα μέτρα της κυβέρνησης για τα πανεπιστήμια.

Να σημειωθεί ότι στο συγκεκριμένο χώρο δραστηριοποιείται και ένα σωματείο εργολαβικών που «δημιούργησαν» και ελέγχουν οι δυνάμεις της ΠΑΣΚΕ, το οποίο «αγνόησε» επιδεικτικά τις κινητοποιήσεις. Μάλιστα, συνδικαλιστικό στέλεχος του συγκεκριμένου σωματείου, εργαζόμενος και ο ίδιος στη Λέσχη, όχι μόνο δεν στήριξε και δεν συμμετείχε στη δράση αλλά απεναντίας επιδίωξε να διασπάσει τον αγώνα λειτουργώντας και συμμετέχοντας στον απεργοσπαστικό μηχανισμό της εργοδοσίας.

Φυσικά, οι πλειοψηφίες στις διοικήσεις του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης και στην Ομοσπονδία του κλάδου («κοινοπραξία» ΠΑΣΚΕ - ΔΑΚΕ) απλά «κατάπιαν» και αυτόν τον αγώνα. Αυτές οι εξελίξεις συμβάλλουν για την εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων ακόμη και για εργαζόμενους που μέχρι πρότινος συμπορεύονταν με αυτές τις δυνάμεις.

Το «παρών» έδωσαν όμως και γνωστοί «γυρολόγοι» του κινήματος. Ιδιαίτερα στο ξεκίνημα των κινητοποιήσεων έδωσαν τα ρέστα τους προκειμένου να πείσουν για την «επαναστατικότητά» τους και να παρασύρουν τους εργαζόμενους σε αδιέξοδα. Ορισμένοι καλούσαν είτε σε μια επιφανειακή πάλη απέναντι μόνο στους εργολάβους είτε απέναντι μόνο στην πρυτανεία. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί η στάση της ΟΚΔΕ. Ο ποτισμένος με χυδαίο αντικομμουνισμό και μένος απέναντι στο ταξικό κίνημα προβοκατόρικος ρόλος της οδηγήθηκε στο περιθώριο από τους ίδιους τους εργαζόμενους. Γι' αυτό και στο δεύτερο γύρο κινητοποιήσεων πέρναγαν μόνο ως «περαστικοί» και αυτό απλά για να έχουν εικόνα της κατάστασης από πρώτο χέρι. Οι εργαζόμενοι βγάζουν τα συμπεράσματά τους.

Καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του αγώνα έπαιξε η αλληλεγγύη που εκφράστηκε από μια σειρά εργατικών σωματείων, φοιτητικών συλλόγων, φορέων του κινήματος όπως Σύλλογοι Γυναικών που συσπειρώνονται στην ΟΓΕ. Η ποικιλότροπη συμβολή τους έδωσε δύναμη και κουράγιο στους συναδέλφους και φυσικά ανέβασε σε άλλο «επίπεδο» τον αγώνα τους.

Αυτή η εξέλιξη έβαλε ένα ακόμη, μικρό αλλά σημαντικό λιθαράκι στην προοπτική της αναγκαίας ανασύνταξης του κινήματος, της ισχυροποίησής του μέσα από τη συμβολή φορέων και κάθε καλοπροαίρετου αγωνιστή που χωρίς «ταμπέλες» θα βαδίζει με άξονα τα αντικειμενικά συμφέροντα της τάξης του.

Με τις κινητοποιήσεις στη Λέσχη έγιναν σημαντικά βήματα. Η υιοθέτηση σωστού και ολοκληρωμένου πλαισίου, η αναμέτρηση με λογικές όπως του μικρότερου κακού ή της ατομικής λύσης, το ότι οι εργαζόμενοι γύρισαν την πλάτη στις «κακόβουλες» παρεμβάσεις έπιασαν τόπο πάνω στη γονιμότητα των συλλογικών διαδικασιών. Μέσα από αυτές άρχισε να γίνεται πιο ξεκάθαρο το πού πρέπει να βαδίσουν και πήραν την υπόθεση στα χέρια τους.

Απέδειξαν ότι όταν οι εργάτες εμπιστεύονται και αφουγκράζονται ο ένας τον άλλο, όταν υιοθετούν από κοινού έναν στόχο έχουν τη δύναμη να τον επιβάλλουν.

Κερδήθηκε μια μάχη, όμως ο πόλεμος δεν τελείωσε. Τα επιχειρηματικά συμφέροντα παραμένουν στα πανεπιστήμια και στη Λέσχη. Η στάση της κυβέρνησης, των άλλων αστικών κομμάτων, των ίδιων των πρυτανικών αρχών εγγυάται ότι όσο περνάει από το χέρι τους αυτά τα συμφέροντα όχι μόνο θα παραμείνουν αλλά θα καθορίζουν εντονότερα τις δουλειές και τις ζωές των εργαζομένων σε αυτά, θα επιδρούν ακόμη περισσότερο σε βάρος των σπουδών και της ζωής των φοιτητών.

Επομένως ο αγώνας συνεχίζεται, για πλήρη και σταθερή εργασία για όλους, για ολοκληρωμένες σπουδές των φοιτητών, για πανεπιστήμια που θα παίζουν το ρόλο τους και δεν θα αποτελούν αστυνομοκρατούμενα «παραμάγαζα» των επιχειρηματικών ομίλων.

Ενα μικρό βήμα, σε έναν ακόμη χώρο δουλειάς έγινε. Στο χέρι μας είναι να μη μείνει μετέωρο και να πατήσει γερά στο δρόμο που οι ίδιες οι συνθήκες επιτάσσουν. Αυτός ο δρόμος οδηγεί στην αναμέτρηση με τους εκμεταλλευτές μας και το ίδιο τους το σύστημα, διεκδικώντας όχι μόνο τα «επιμέρους» αλλά αυτά που πραγματικά δικαιούμαστε.