Με αφορμή τις μεγάλες καθυστερήσεις στη διανομή των εμβολίων, από διάφορες αστικές δυνάμεις, σοσιαλδημοκρατικές, «νεοφιλελεύθερες» κ.τ.λ., αλλά και από επίσημα όργανα της ΕΕ, εκφράστηκε η θέση ότι η πατέντα στη φαρμακοβιομηχανία είναι αυτή που «υποθάλπει» την «ασυδοσία» των πολυεθνικών και ότι η «άρση» ή η εξαγορά της (έννοιες σχεδόν ταυτόσημες, όπως θα δούμε πιο κάτω) για τα συγκεκριμένα σκευάσματα θα μπορούσε να τα καταστήσει αυτόματα κοινωνικό αγαθό, πολλαπλασιάζοντας τις δυνατότητες παραγωγής και πιο γρήγορης κάλυψης της αγοράς με τα αναγκαία εμβόλια.

Τη θέση αυτή εκφράζει κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, αναπαράγεται όμως και από στελέχη της κυβέρνησης, του ΚΙΝΑΛ και των άλλων αστικών κομμάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι κανείς απ' αυτούς δεν βάζει θέμα κατάργησης του καθεστώτος της πατέντας για τα εμβόλια και συνολικά για τα φάρμακα, αφού ξέρουν καλά ότι τα πνευματικά δικαιώματα είναι ο «θεμέλιος λίθος» της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας των μονοπωλιακών ομίλων του Φαρμάκου και όχι μόνο.

Ζητάνε λοιπόν την άρση και όχι την κατάργηση των πνευματικών δικαιωμάτων για τα συγκεκριμένα εμβόλια, ώστε να επιτραπεί η παραγωγή τους και από άλλες φαρμακοβιομηχανίες, με το αζημίωτο βέβαια για τον σημερινό κάτοχο της πατέντας, αλλά και για όσες βιομηχανίες καταφέρουν να βάλουν το δάκτυλο στο μέλι της συμπαραγωγής εμβολίων για τον κορονοϊό, παίρνοντας ένα κομμάτι από την τεράστια πίτα της εγγυημένης κερδοφορίας, αφού η έρευνα και η παραγωγή των εμβολίων χρηματοδοτούνται αδρά από τα κρατικά ταμεία με επιδοτήσεις και προαγορές.

Αλλωστε, όπως αποδεικνύεται και από τη μελέτη που δημοσιεύει σήμερα ο «Ριζοσπάστης» (βλέπε δίπλα θέμα), η άρση της πατέντας προβλέπεται από το νομικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε γύρω από τα πνευματικά δικαιώματα των φαρμακοβιομηχανιών και σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι όταν αποφασίζεται σε έκτακτες περιπτώσεις, τα συμφέροντα του ιδιοκτήτη της πατέντας παραμένουν κατά κανόνα απείραχτα, καθιστώντας τελικά την άρση της έναν άλλο τρόπο εφαρμογής και θωράκισης του καθεστώτος των πατεντών.

Αυτό επιβεβαιώνει και η αποκαλυπτική δήλωση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στο «Politico», μέσα στη βδομάδα, ο οποίος μίλησε για μια «αμοιβαίως αποδεκτή συμφωνία με τους κατόχους πατεντών, στη βάση της καλής πίστης και στη λογική απόδοσης επένδυσης, οι οποίες αποτέλεσαν ήδη το πλαίσιο στο οποίο κινήθηκαν προηγούμενες διαπραγματεύσεις της ΕΕ»! Δηλαδή, να μην πειραχτεί ούτε τρίχα από τα μονοπώλια του Φαρμάκου!

Στην πραγματικότητα, τα ευχολόγια περί άρσης ή εξαγοράς της πατέντας δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με το οποίο βρίσκονται σήμερα αντιμέτωπα τα λαϊκά στρώματα. Πολύ περισσότερο, δεν μετατρέπουν το Φάρμακο από κερδοφόρο εμπόρευμα σε κοινωνικό αγαθό, όπως υποστηρίζουν ο ΣΥΡΙΖΑ και οι άλλοι. Αντίθετα, τέτοιες προτάσεις ανοίγουν έναν νέο φαύλο κύκλο παζαριών και συμφωνιών με τις φαρμακοβιομηχανίες.

Η λύση για τα συμφέροντα των λαών δεν μπορεί να είναι άλλη από την κατάργηση της πατέντας, ως καθεστώς που συνδέεται άμεσα με την καπιταλιστική ιδιοκτησία, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την ανάγκη της κρατικής κοινωνικοποιημένης βιομηχανίας Φαρμάκου, της διεθνούς συνεργασίας για την προαγωγή της έρευνας, της μελέτης, της παραγωγής εμβολίων και φαρμάκων.

Επιβεβαιώνεται ταυτόχρονα η ανάγκη να δυναμώσει η διεκδίκηση για την προμήθεια εμβολίων από οποιαδήποτε εγκεκριμένη πηγή, όπως και όλων των φαρμάκων που μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της νόσου, άμεσα μέτρα για τη θωράκιση του συστήματος Υγείας, να δοθούν στη δημοσιότητα οι συμβάσεις της ΕΕ με τις φαρμακοβιομηχανίες.

Οι εξελίξεις γύρω από τα εμβόλια και η συζήτηση για την άρση της πατέντας φέρνουν για άλλη μια φορά στο προσκήνιο την κραυγαλέα αντίφαση της εποχής μας: Από τη μια μεριά τα τεράστια άλματα και επιτεύγματα της επιστήμης, της τεχνολογίας, της συλλογικής ανθρώπινης εργασίας και, από την άλλη, την ιδιοποίηση αυτών των επιτευγμάτων για να αυξάνονται τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων σε βάρος των λαϊκών αναγκών, ακόμη και για την υγεία και τη ζωή.

Αυτός είναι ο καπιταλισμός, ο ορατός εχθρός που μπαίνει εμπόδιο στην κοινωνική πρόοδο και ευημερία. Μέσα σ' αυτό το σύστημα, όπου τα πάντα παράγονται ως εμπορεύματα και με κριτήριο το κέρδος των ομίλων, Φάρμακο - κοινωνικό αγαθό δεν μπορεί ούτε πρόκειται να υπάρξει, όσες ...«πατέντες» κι αν σκαρφιστούν τα κράτη και οι κυβερνήσεις.