Από τις κινητοποιήσεις των ηθοποιών την περίοδο της πανδημίας

Η θέση - πρόταση της «Δημοκρατικής Ενότητας Ηθοποιών», στο ΔΣ του ΣΕΗ, με την οποία ζήτησε άμεση σύγκληση Γενικής Συνέλευσης του Σωματείου, έχει ως εξής:

«Ηδη από την προηγούμενη βδομάδα (22.1.2021) καταθέσαμε ψήφισμα στήριξης στην Σοφία Μπεκατώρου προς το ΔΣ, με αφορμή τις καταγγελίες που ήρθαν στο φως. Η υπόθεση είναι τόσο σοβαρή, που θεωρούμε ότι δεν ήταν επιτρεπτό από το ΔΣ να μη συζητηθεί και να ακουστούν όλες οι απόψεις. Αντ' αυτού η διοίκηση, μιλώντας εξ ονόματος του ΔΣ, έβγαλε μια ανακοίνωση που υποβάθμιζε το περιστατικό. Δεν το έβαλε στη συζήτηση, για να τοποθετηθούμε όλοι με γνώμη και ψήφο.

Με αφορμή το συγκεκριμένο θέμα βγαίνουν στο φως, και καλώς βγαίνουν, υποθέσεις και καταγγελίες, επώνυμες και ανώνυμες και στο χώρο του αθλητισμού και στον δικό μας χώρο, που πολύ σωστά πήραν και παίρνουν το δρόμο της Δικαιοσύνης. Μακάρι η συγκυρία να αποτελέσει έναυσμα, ώστε και άλλοι άνθρωποι να μιλάνε, σε όποιο χώρο και αν βρίσκονται, κυρίως αυτοί που δεν τους δίνεται εύκολα το μικρόφωνο.

Εμείς από τη μεριά μας καλούμε όλους τους εργαζόμενους, όλους τους ηθοποιούς - όπως άλλωστε το κάναμε πάντα - να καταγγέλλουν σταθερά κάθε παραβίαση των δικαιωμάτων τους που στους χώρους εργασίας είναι καθημερινές από την εργοδοσία και διαφόρους που διατηρούν θέσεις εξουσίας.

Εχει σημασία να υπάρχει μόνιμα αυτός ο προσανατολισμός στο σωματείο μας. Η καταγγελία και η αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων δεν μπορούν να αποτελούν μόνο ατομική υπόθεση, ατομική ευθύνη του κάθε εργαζόμενου. Κανείς δεν πρέπει να είναι μόνος του σε τέτοιες περιπτώσεις απέναντι στο φόβο που πηγάζει από την εργασιακή και οικονομική ανασφάλεια, από την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, από τον μεγάλο ανταγωνισμό που καλλιεργείται ανάμεσα στους εργαζόμενους, ιδιαίτερα στους χώρους των τεχνών, αλλά και του αθλητισμού. Το περιβάλλον εργασιακής ανασφάλειας και αστάθειας, η ανεργία, είναι βασική αιτία και μοχλός πίεσης ειδικά για τους πιο "αδύναμους" συναδέλφους. Αλλωστε, όλα αυτά, η εμπορευματοποίηση του πολιτισμού, η εμπορευματοποίηση της σεξουαλικότητας, τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, η εξάρτηση από αυτά στο όνομα της καριέρας, η ανασφάλεια, η ανεργία, ο αποκλεισμός, η έλλειψη εργασιακών δικαιωμάτων, με λίγα λόγια ένα τοπίο "ο θάνατός σου η ζωή μου", αποτελούν και την ίδια την αιτία του φαινομένου.

Από όσα μέχρι τώρα παρακολουθούμε στα media, είναι ορατός ο κίνδυνος να συνδεθεί, να συσχετιστεί, να ταυτιστεί η σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση με περιστατικά έντασης ή διαξιφισμών, κακής συμπεριφοράς, αντισυναδελφικής στάσης στο χώρο δουλειάς. Φυσικά και για αυτά άνοιξε ο δρόμος σε μία γόνιμη μεταξύ μας συζήτηση για την αντιμετώπισή τους, καθώς πολλές φορές θεωρούνταν δεδομένα στο χώρο. Βέβαια, ειδικά το θέατρο δεν μπορεί να "αποστειρωθεί", καθώς απαιτεί την ένταση όλων των ανθρώπινων σωματικών, ψυχικών και διανοητικών δυνατοτήτων. Ομως - επιμένουμε - σε καμία περίπτωση δεν ταυτίζονται με τη σεξουαλική κακοποίηση και παρενόχληση. Ισα ίσα η ταύτισή τους, η εξομοίωσή τους υποβαθμίζει τη σοβαρότητα της σεξουαλικής κακοποίησης και παρενόχλησης και στρέφει τη συζήτηση μακριά από το γεγονός αλλά και τις αιτίες που την προκαλούν.

Από χτες, η κυβέρνηση έκανε παρέμβαση προκειμένου να εμφανίζεται ως σωτήρας για το συγκεκριμένο πρόβλημα. Πρόκειται για την κυβέρνηση που διατηρεί το νόμο που έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ (άρθρο 337 στον Ποινικό Κώδικα) ο οποίος προβλέπει μειωμένες ποινές για τη σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους δουλειάς, ενώ εμφανίζει ως λύση αποκλειστικά και μόνο την επικύρωση της Διεθνούς Σύμβασης 190. Μιλάμε για την κυβέρνηση που μας έχει καταδικάσει στην πιο μεγάλη βία, αυτή της πείνας, μια κυβέρνηση που - στο πλευρό της εργοδοσίας - έχει κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να μας πάει πολλές δεκαετίες πίσω, χωρίς συμβάσεις ούτε καν στα κρατικά θέατρα, με τη δηλωμένη πρόθεση να καταργήσει το 8ωρο, με κλειστές σχολές, ενώ τα δίδακτρα και τα ενοίκια τρέχουν, με το πτυχίο σε αναμονή και ταυτόχρονη ένταση της καταστολής με αύρες, συλλήψεις, δακρυγόνα, παρεμποδίζοντας το δικαίωμά μας στη διαμαρτυρία, στην κινητοποίηση, ιδρύοντας ακόμα και πανεπιστημιακή αστυνομία. Τώρα αυτοί εμφανίζονται ως εγγυητές της ελευθερίας και της εργασιακής ασφάλειάς μας.

Είναι το λιγότερο κοροϊδία το υπουργείο Πολιτισμού, η κυβέρνηση, να λένε ότι το πρόβλημα θα λυθεί με την εισαγωγή κώδικα δεοντολογίας στο θέατρο, που θα αποφασιστεί από κοινού με τους εργοδότες, αφού πάρουν το άλλοθι από το ΣΕΗ. Δηλαδή την ίδια στιγμή που μας ρίχνει στο λάκκο των άθλιων εργασιακών σχέσεων και της εργοδοτικής ασυδοσίας, κόπτεται τάχα για τον σεβασμό και την προστασία της προσωπικότητάς μας. Την ίδια στιγμή που επιτίθεται στα συλλογικά μας δικαιώματα, θα ελέγχει - με τι κριτήρια άραγε - ατομικές συμπεριφορές. Είναι προφανές ότι ο σκοπός της είναι να στρέψει αλλού τους προβολείς, να αποπροσανατολίσει. Αν την ενδιαφέρει τόσο πολύ η πραγματική κατάσταση στα θέατρα, γιατί η Επιθεώρηση Εργασίας είναι - με ευθύνη όλων των τελευταίων κυβερνήσεων - σχεδόν ανύπαρκτη και άγνωστη λέξη για τους συναδέλφους; Αναρωτιόμαστε μήπως στο Hollywood, στην Αγγλία και αλλού που υπάρχουν τέτοιοι κώδικες, η κατάσταση έχει αντιμετωπιστεί στην ουσία της;

Αν η κυβέρνηση - όπως λέει - θέλει να λύσει το πρόβλημα, να επαναφέρει τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, να στελεχώσει το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, να αναγκάσει τους εργοδότες να τηρούν μέτρα υγιεινής και ασφάλειας. Οι ηθοποιοί μπορούμε μεταξύ μας να συζητήσουμε και με γόνιμο τρόπο να δούμε τρόπους ώστε οι συμβάσεις να συμπεριλαμβάνουν πιο ιδιαίτερες πλευρές, που αφορούν το επάγγελμά μας. Ομως δεν θα δεχτούμε τις κανονιστικές ρυθμίσεις, μια απαίτηση που η εργοδοσία στο θέατρο την έχει χρόνια και τα υπουργεία Πολιτισμού και Εργασίας προωθούσαν ήδη από το 2018.

Ερχόμαστε τώρα στο ζήτημα παραπομπής στο πειθαρχικό, όπως προτάθηκε. Οι υποθέσεις έχουν πάρει τη δικαστική οδό. Οπότε και σε ένα βάθος χρόνου θα υπάρξει απόφαση. Και τότε, όπως και τώρα, θα είμαστε εδώ για να τοποθετηθούμε, όπως και για όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις που προκύπτουν ή θα προκύψουν.

Είναι πολύ σημαντικό να καταγράψουμε περιστατικά βίας, να τα συζητήσουμε συλλογικά, να διαπαιδαγωγούνται όλοι οι συνάδελφοι να τα καταγγέλλουν στο σωματείο, να τα παλέψουμε.

Επειδή προσπαθούμε να μη βλέπουμε τα πράγματα μονοσήμαντα, αλλά σε όλη την έκταση και το βάθος τους, θέτουμε ταυτόχρονα προβληματισμό για την ενεργοποίηση του πειθαρχικού, δεδομένου ότι την προηγούμενη βδομάδα ο πρόεδρος του Σωματείου απείλησε να περάσει εμάς από το πειθαρχικό, γιατί - όπως λέει - πήγαμε περιοδεία στο Εθνικό Θέατρο χωρίς την άδειά του. Επικοινώνησε μάλιστα με τη Διοίκηση του Θεάτρου για να μη μας επιτραπεί η είσοδος.

Δεν θα ξαναπούμε τη γνώμη μας για τον κώδικα δεοντολογίας της κυβέρνησης, για τον οποίο μάλιστα ενημερωθήκαμε από κυβερνητικά μέσα και όχι από την ίδια τη Διοίκηση του Σωματείου, η οποία βρισκόταν σε επαφή με τον κ. Γιατρομανωλάκη. Για τα υπόλοιπα που προτάθηκαν στο ΔΣ:

1. Ως προς τη δημιουργία παρατηρητηρίου - ομάδας εργασίας - από το σωματείο που θα καταγράφει τις καταγγελίες με υπεύθυνο έναν, δύο ή τρεις από το ΔΣ. Θεωρούμε ότι αυτό είναι δουλειά όλου του ΔΣ, εφόσον κάποιος, πολύ σωστά, επιλέγει να καταγγείλει περιστατικό στο Σωματείο. Δεν μπορεί να είναι υπόθεση ατομική ενός ή κάποιων προσώπων. Μόνο η συλλογική λειτουργία μπορεί να εξασφαλίσει ότι κανένας δεν θα είναι ευάλωτος στο να παραβλέπει, να αποκρύπτει, να εκβιάζει, να εκβιάζεται κ.λπ.

2. Ως προς την πρόθεση για τη συμμετοχή μας στην Καμπάνια "Break the circle", που εκπορεύεται από την uni global union, την οποία - για άλλη μια φορά - πληροφορηθήκαμε από τρίτους, έχουμε να πούμε τα εξής: Ακόμα και με μια γρήγορη ματιά στους στόχους αυτής της καμπάνιας και του ίδιου του uni, μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι ο πρωταρχικός στόχος της είναι η εξυγίανση των επιχειρήσεων μέσα από τη θέσπιση κοινών στόχων μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών, δηλαδή ο κοινωνικός εταιρισμός, κάτι που άλλωστε προτάσσεται και από την ΕΕ, προβλεπόταν στα μνημόνια, υιοθετεί κάθε κυβέρνηση και κάθε κράτος.

3. Στην πρόταση να προβλεφθούν στις Συλλογικές Συμβάσεις και το καταστατικό του Σωματείου διατάξεις για την προστασία των εργαζομένων από σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση, συμφωνούμε αναντίρρητα.

Τέλος, πιστεύουμε ότι το Σωματείο πρέπει πιο αγωνιστικά να διεκδικήσει:

Χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό για τη λειτουργία των κρατικών κοινωνικών υπηρεσιών και υποδομών για την πρόληψη του φαινομένου της βίας κατά των γυναικών και για τη στήριξη των κακοποιημένων γυναικών (ξενώνες, τηλεφωνικές γραμμές, ψυχολόγοι και άλλα ζητήματα που χρειάζονται επιστημονική προσέγγιση για να αντιμετωπιστούν), με την άμεση και πλήρη στελέχωσή τους από εξειδικευμένο προσωπικό με μόνιμη και σταθερή εργασία χωρίς καμία εμπλοκή ΜΚΟ και ΚΟΙΝΣΕΠ. Ενημερωτικά προγράμματα, ημερίδες, συζητήσεις, διαλέξεις, για τα παραπάνω προβλήματα σε όλες τις δραματικές σχολές από επιστημονικούς κρατικούς φορείς, με ευθύνη του υπουργείου Πολιτισμού.

Ενα είναι σίγουρο. Αν το Σωματείο πρωτοστατεί στη δράση και τη συνεχή οργάνωση για την υπεράσπιση των συλλογικών δικαιωμάτων των μελών του, ο κλάδος μας, οι ηθοποιοί θα γίνουμε ακόμα πιο ισχυροί συλλογικά, απέναντι σε αυθαιρεσίες, σε ανάρμοστες συμπεριφορές και πράξεις και σε ατομικό επίπεδο, θα δυναμώνει η ασπίδα προστασίας για όλους τους ηθοποιούς. Αυτός είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου.

Προτείναμε στο Διοικητικό Συμβούλιο να συγκαλέσει άμεσα Γενική Συνέλευση. Τα κρίσιμα θέματα που μας απασχολούν δεν πρέπει να μείνουν μόνο στο ΔΣ, χρειάζεται η συμβολή όλων των συναδέλφων και η γνώμη τους, χρειάζεται να απασχολήσουν όλο τον κλάδο. Ως ένα Σωματείο που βρίσκεται σε αγωνιστική κινητοποίηση και αντιμετωπίζει τόσο σοβαρά ζητήματα όπως οι πρόσφατες καταγγελίες, μπορούμε και επιβάλλεται - επιλέγοντας κατάλληλο χώρο και παίρνοντας όλα τα απαραίτητα υγειονομικά μέτρα - να προχωρήσουμε σε Γενική Συνέλευση».