Πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία παρουσιάστηκαν στη διάρκεια της διαδικτυακής ημερίδας που οργάνωσε το Σάββατο 12/12 το Κέντρο Ερευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγεία, την Πολιτική Υγείας και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΚΕΠΥ) με τίτλο «Πανδημία COVID-19: Οι σύγχρονες απειλές δημόσιας υγείας και οι κοινωνικοοικονομικές τους προεκτάσεις».

Στις θεματικές της ημερίδας έγιναν περιγραφή και ανάλυση της πανδημίας, των πολιτικών «απάντησης» στην πανδημία, αλλά και των επιπτώσεών της σε όλα τα επίπεδα.

Μεταξύ άλλων αναδείχθηκαν προβλήματα όπως η υποκαταγραφή των κρουσμάτων, η ουσιαστικά ανύπαρκτη ιχνηλάτηση ως προς την πηγή της μετάδοσης και τη διασπορά, αλλά και οι συνέπειες της πολιτικής υποχρηματοδότησης του ΕΣΥ και των υπηρεσιών επιδημιολογικής επιτήρησης, καθώς, όπως σημειώθηκε, η σωστή καταγραφή και ανάλυση των στοιχείων αποτελεί προϋπόθεση προκειμένου να σχεδιάζονται αποτελεσματικές πολιτικές αντιμετώπισης.

Στην ημερίδα συμμετείχαν πανεπιστημιακοί καθηγητές πολλών επιστημονικών κλάδων, από την Ελλάδα και άλλες χώρες, ερευνητές, υγειονομικοί κ.ά.

Από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από τον Αλέξη Μπένο, ομότιμο καθηγητή Υγιεινής, Κοινωνικής Ιατρικής & Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας ΑΠΘ, αναδείχθηκε ότι η κοινωνικοοικονομική θέση και το επάγγελμα αποτελούν βασικούς προσδιοριστές της επιδημίας, αποτελούν το υπόστρωμα για τις ανισότητες στην κατανομή των νοσημάτων.

Ανέφερε ότι ο κορονοϊός έρχεται και επιδρά σε ένα πεδίο όπου ήδη υπάρχουν σοβαρές κοινωνικές ανισότητες, τόσο στην έκθεση σε παράγοντες κινδύνου οι οποίοι ευνοούν τη μόλυνση, όσο και στην πρόσβαση σε υπηρεσίες Υγείας, φάρμακα, τεστ, κ.λπ. Εκανε λόγο για τις ανισότητες στις συνθήκες εργασίας, στο ωράριο, στην εργασιακή ανασφάλεια και στην επικινδυνότητα της εργασίας. Ετσι π.χ. έχουν περισσότερες πιθανότητες έκθεσης στον ιό οι εργαζόμενοι που αναγκάζονται να χρησιμοποιούν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, ή συνωστίζονται σε μεγάλους εργασιακούς χώρους, με πολλούς εργαζόμενους.

Παρά την παραπάνω συνθήκη, ωστόσο, στην Ελλάδα έχουμε πλήρη απουσία καταγραφής στοιχείων για το τι συμβαίνει στους εργασιακούς χώρους και κλάδους. Τα όποια στοιχεία υπάρχουν για συρροές κρουσμάτων σε χώρους εργασίας αφορούν σε δημοσιεύματα στα ΜΜΕ, σύμφωνα με την επεξεργασία των οποίων συρροές εντοπίζονται κυρίως στις βιομηχανίες κρεάτων - τροφίμων και σε εργάτες γης.

Σύμφωνα με τον Αλ. Μπένο, δεν καταγράφονται ενώ θα έπρεπε: Ο αριθμός των ατόμων που εξετάστηκαν ανά επάγγελμα και κοινωνική θέση. Ο αριθμός των νοσηλευόμενων επαγγελματιών Υγείας και κοινωνικής φροντίδας. Ο αριθμός νοσηλευόμενων από δομές εγκλεισμού, των νοσηλευόμενων από ευάλωτους πληθυσμούς όπως οι Ρομά, οι άστεγοι κ.λπ. Ο αριθμός των συρροών κρουσμάτων ανά εργασιακό χώρο κ.ά.

Αναφέρθηκε επίσης στις φυλετικές ανισότητες, που συνδέονται με τις κοινωνικές ανισότητες και ειδικότερα στους πρόσφυγες που, όπως τόνισε, είναι ευάλωτοι λόγω των απαράδεκτων συνθηκών διαβίωσης (συνθήκες διατροφής, υγιεινής, κ.λπ.) στα ΚΥΤ και τις άλλες κλειστές δομές όπου διαβιούν. Οπως χαρακτηριστικά είπε, «οι έγκλειστοι πρόσφυγες σε ΚΥΤ και άλλες δομές έχουν 3,5 - 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν από κορονοϊό σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό».

Τόνισε πως η επιστημονική κοινότητα δεν έχει στοιχεία για την εξέλιξη της πανδημίας στους πρόσφυγες και ό,τι στοιχεία κατάφεραν να συλλέξουν σχετίζονται με το πόσες φορές ενεργοποιήθηκε το σχέδιο έκτακτης ανάγκης «Αγνοδίκη» για τον περιορισμό διασποράς του κορονοϊού. Ετσι εκτιμούν ότι στο πρώτο κύμα υπήρξαν τρεις συρροές και στο δεύτερο κύμα 20 συρροές.

Ο Ηλίας Κονδύλης, αναπληρωτής καθηγητής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας / Πολιτικής Υγείας, μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στις επιπτώσεις στον πληθυσμό από την πολιτική μετατροπής των νοσοκομείων σε μιας νόσου.

Μίλησε για σημαντική αύξηση, «πάνω από τα ανώτατα όρια, της λεγόμενης πλεονάζουσας θνησιμότητας» (οι παραπάνω θάνατοι σε σχέση με τη φυσιολογική διακύμανση των προηγούμενων ετών), αναφέροντας ότι εμφανίζεται πιο έντονη στις πληθυσμιακές ομάδες 45 - 69 και 65 - 74 χρόνων. Σχολίασε ότι μπορεί να οφείλεται κατά βάση στον Covid ή και σε θνησιμότητα σχετιζόμενη με άλλα νοσήματα, λόγω της υποθεραπείας.

Αναφέρθηκε σε στοιχεία του υπουργείου Υγείας με βάση τα οποία την περίοδο Γενάρη - Οκτώβρη 2020 παρατηρήθηκαν μείωση των επισκέψεων στα ΤΕΠ κατά 30% και 31% λιγότερες επισκέψεις στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων. Οπως είπε, υπολογίζεται ότι συνολικά στο 10μηνο «χάθηκαν» πάνω από 3,4 εκατ. επισκέψεις σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2017 - 2019.

Αντίστοιχα τα χειρουργεία μειώθηκαν κατά 21%, ενώ οι νοσηλείες κατά 16%. «Χάθηκαν» δηλαδή στο 10μηνο πάνω από 90.000 χειρουργεία στο ΕΣΥ, σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο των ετών 2017 - 2019.

Ανέφερε επίσης ότι οι απώλειες αυτές δεν φαίνεται να «εξισορροπήθηκαν» από αντίστοιχη αύξηση των επισκέψεων στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Αφού και στα Κέντρα Υγείας μειώθηκαν κατά 25% οι επισκέψεις, δηλαδή «χάθηκαν» πάνω από 2,5 εκατομμύρια επισκέψεις.

Οπως επισήμανε, το επιχείρημα του υπουργείου Υγείας ότι οι μειώσεις αυτές σχετίζονται ως ένα βαθμό με το φόβο, αλλά κυρίως με το γεγονός ότι «ο κόσμος δεν τις είχε ανάγκη», δεν αντέχει σε κριτική. Γεγονός που αποδεικνύεται από τα στοιχεία των ογκολογικών νοσοκομείων, όπου οι επισκέψεις των ασθενών έχουν χαρακτήρα ανελαστικό και αναγκαίο. Οι επισκέψεις στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία αυτών των νοσοκομείων μειώθηκαν κατά 35%, οι δε νοσηλείες κατά 9%. «Χάθηκαν» δηλαδή πάνω από 120.000 επισκέψεις ογκολογικών ασθενών!