Ο Υμηττός είναι δασικός ορεινός όγκος ζωτικής σημασίας για το λαό της Αττικής και είναι κρίσιμο να προστατευτεί και να μη θυσιαστεί προς όφελος των επιχειρηματικών ομίλων. Δεν είναι ούτε «Περιφερειακό Πάρκο» ούτε «αστικό πράσινο» με πολυποίκιλες χρήσεις, όπως το εννοεί η αστική νομοθεσία.

Η κυβέρνηση ΝΔ, συνεχίζοντας στον ίδιο δρόμο με τις προηγούμενες κυβερνήσεις, ετοιμάζει Προεδρικό Διάταγμα με χρήσεις γης και ζώνες προστασίας κομμένες και ραμμένες στις επενδύσεις που σχεδιάζονται στην ευρύτερη περιοχή του Λεκανοπεδίου, με ναυαρχίδα αυτή στο Ελληνικό.

Οι προωθούμενες αλλαγές αποτυπώνονται αναλυτικά στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), η διαβούλευση της οποίας έληξε εσπευσμένα καταμεσής του καλοκαιριού. Χαρακτηριστικό των προθέσεων είναι ότι στην επιτροπή σύνταξης δεν συμμετείχε δασολόγος (!).

Υποτίθεται ότι στόχος της ΣΜΠΕ είναι να καθορίσει το «πλαίσιο προστασίας, ανάδειξης και αξιοποίησης του Υμηττού» για την ήπια αναψυχή των κατοίκων του Λεκανοπεδίου. Ισχυρίζονται, στην κυβέρνηση, ότι έτσι μπορούν να βελτιώσουν την εφαρμοστικότητα των νέων διατάξεων που θα θεσμοθετηθούν με τη μορφή ΠΔ καθορίζοντας τις νέες χρήσεις γης στους δήμους που περικλείουν τον ορεινό όγκο της Αττικής.

Στην πραγματικότητα, υπό τον μανδύα της προστασίας του περιβάλλοντος και στο όνομα του «εκσυγχρονισμού» και «εξορθολογισμού», νομιμοποιούν τελεσίδικα τις μεγάλες αλλοιώσεις που έχει υποστεί το βουνό (πυρκαγιές, καταπατήσεις κ.λπ.), προχωρώντας στη μείωση της έκτασης προστασίας του και στον ορισμό νέων, δυσμενέστερων χρήσεων γης.

Για το επιχειρούμενο περιβαλλοντικό έγκλημα είναι μεγάλες και διαχρονικές οι ευθύνες των κυβερνήσεων. Οι δημοτικές αρχές που δεν αντέδρασαν ούτε αντιδρούν σε αυτήν την πολιτική έχουν επίσης σοβαρές ευθύνες. Το γεγονός αυτό καταδεικνύεται και από την υποβάθμιση των υποδομών πυρόσβεσης, την απουσία κρατικής πολιτικής για την αποφυγή ή άμβλυνση, έστω, πλημμυρικών φαινομένων, την αποκατάσταση των σοβαρών διαβρώσεων και την απουσία φύλαξης του δασικού οικοσυστήματος.

Σήμερα, το πλαίσιο προστασίας του Υμηττού διέπεται από το καθεστώς που θεσπίστηκε το 1978 και τροποποιήθηκε το 1981, καθώς το ΠΔ προστασίας του 2011 ακυρώθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2017. Παράλληλα, έχει ψηφιστεί ο αντιπεριβαλλοντικός νόμος, που θυσιάζει το περιβάλλον για τις επενδύσεις ακόμα και σε περιοχές NATURA, παραμένει ανοιχτό το ζήτημα κύρωσης των δασικών χαρτών και εκκρεμεί η καταγραφή των αυθαίρετων κατοικιών σε δασικούς χώρους (οι λεγόμενες «οικιστικές πυκνώσεις»).

Η ΣΜΠΕ, για τον Υμηττό, ακολουθεί τις κατευθύνσεις του Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας (ΡΣΑ) που ψηφίστηκε το 2014, διατηρήθηκε και εφαρμόστηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Στο ΡΣΑ ο Υμηττός χαρακτηρίζεται Περιφερειακό Πάρκο «που επεκτείνεται προς νότο μέχρι τη θάλασσα και διαμορφώνεται σε ένα ενιαίο πάρκο κυρίως αναψυχής, θέας και πεζοπορίας». Και μόνο ο χαρακτηρισμός «Περιφερειακό Πάρκο» που υποδέχεται δραστηριότητες αναψυχής αποτελεί την ταφόπλακα της προστασίας του δασικού χαρακτήρα του Υμηττού.

Η «Α' ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης και των μνημείων» μετονομάζεται σε «Ζώνη υψηλής προστασίας της φύσης και των μνημείων» και διαιρείται σε δύο υποζώνες: Την Α1, που επιτρέπει πυροφυλάκια και μελισσοκομεία, και την Α2, στα Ανατολικά, όπου υπάρχει τη δυνατότητα ανάπτυξης γεωργικών δραστηριοτήτων. Με αυτήν την αλλαγή:

-- Χαλαρώνει το πλαίσιο προστασίας (από «απόλυτη» υποβαθμίζεται σε «υψηλή»).

-- Μειώνεται η έκταση προστασίας στην Ανατολική Αττική ανοίγοντας το δρόμο στην οικοπεδοποίηση των αγρών και στη δημιουργία νέων αυθαίρετων οικισμών, καθώς εγκαθίστανται «γεωργικές δραστηριότητες» σε μια περιοχή που συνορεύει με την πεδιάδα των Μεσογείων, όπου δεν υπάρχει έλλειψη γεωργικής γης και ήδη σημαντικές εκτάσεις παραμένουν ακαλλιέργητες.

-- Ανοίγει ο δρόμος για «φυτείες» φωτοβολταϊκών πάρκων αφού επιτρέπεται η εγκατάστασή τους σε γεωργική γη. Αλλωστε, οι ανατολικές πλαγιές βουνών αποτελούν περιοχές - «φιλέτο» για τέτοιες περιπτώσεις.

Αφήνουν εκτός προστασίας το μισό βουνό (ανατολική πλευρά - Μεσόγεια) δίνοντας τη δυνατότητα για μελλοντικές αλλαγές χρήσεων γης εις βάρος του δασικού χαρακτήρα του Υμηττού.

Η διαχρονική πολιτική, που για δεκαετίες αποτελούσε τη συνηθέστερη πρακτική καταπάτησης με τη μετατροπή δασικής γης σε γεωργική, που στη συνέχεια χτίζεται, συνεχίζεται και σήμερα, στο όνομα του «εξορθολογισμού» και βαφτίζεται «πλαίσιο προστασίας».

Με τις νέες ζώνες που δημιουργούνται στα Ανατολικά και τις ειδικές ζώνες που αντικαθιστούν τη Β΄ ζώνη προστασίας στα Δυτικά, νομιμοποιούνται οι καταπατήσεις και οι αυθαίρετες αλλαγές χρήσεων που έγιναν με εκατοντάδες χιλιάδες πλαστά συμβόλαια από τους εμπόρους κρατικής και κυρίως δασικής γης. Παράλληλα, προωθούνται οι αλλαγές χρήσεων γης που εξυπηρετούν κατασκευαστικά, τουριστικά και λοιπά επιχειρηματικά συμφέροντα.

Με τη νέα Ζώνη Ε4 νομιμοποιούνται οι αυθαίρετες εγκαταστάσεις και η λειτουργία του Κέντρου Υψηλής Τάσης στην Ηλιούπολη με το πρόσχημα ότι βάσει τεχνικών μελετών και συστάσεων του ΑΔΜΗΕ δεν μπορούν να χωροθετηθούν αλλού. Παράλληλα, σχεδιάζεται η παραπέρα αναβάθμισή του σε «υπερύψηλης τάσης», τη στιγμή που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από σπίτια και σχολεία.

Αυτή η εξέλιξη συνδέεται άρρηκτα με την επένδυση στο Ελληνικό καθώς οι εν λόγω εγκαταστάσεις θα τροφοδοτούν ενεργειακά την επένδυση.

Αλλωστε, η δυνατότητα εγκατάστασης χρήσεων εντός των ορεινών όγκων για ενεργειακές υποδομές προβλέπεται από τον αντιπεριβαλλοντικό νόμο του 2020. Αυτήν την πρόβλεψη εκμεταλλεύεται η Ελληνική Επιστημονική Ενωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) που, στο πλαίσιο διαβούλευσης της ΣΜΠΕ, ζήτησε από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας την εγκατάσταση τριών «μικρών» αιολικών πάρκων στην Πάρνηθα, στην Πεντέλη και τον Υμηττό για να εξοικειώνονται οι κάτοικοι με αυτά...!

Στη νέα Ζώνη Ε5, σε συνέχεια του αντιπεριβαλλοντικού νόμου, προβλέπεται η «προσωρινή» νομιμοποίηση της αυθαίρετης δημιουργίας 6 Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) για 3 έτη («ουδέν μονιμότερον του προσωρινού»), ώστε να δοθεί χρόνος οι δήμοι να τους χωροθετήσουν αλλού. Πρακτικά, σήμερα, μετά τη νέα χωματερή στη Φυλή που αποφασίστηκε από την περιφερειακή αρχή του ΣΥΡΙΖΑ, τον Αύγουστο του 2019, προβλέπεται με ΣΜΠΕ χωροθέτηση ΣΜΑ και στον Υμηττό.

Η χωροθέτηση εγκαταστάσεων και ειδικότερα πρόχειρων, τοπικών ΣΜΑ στα βουνά και στις παρυφές τους αποτέλεσε διαχρονικά μια συγκριτικά βολικότερη και «φθηνότερη λύση» για τους δήμους, που τώρα πλέον παγιώνεται. Ετσι, ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια υποδομές που θα μπορούσαν να εγκατασταθούν μέσα στον ιστό της πόλης, όπως γήπεδα, σχολεία, γυμναστήρια, κολυμβητήρια κ.ά. αλλά ταυτόχρονα και εστιατόρια με θέα, βίλες και πολυτελείς κατοικίες.

Ο Σύνδεσμος Προστασίας και Ανάπτυξης Υμηττού (ΣΠΑΥ), που ιδρύθηκε το 1992 με σκοπό «την προστασία του οικοσυστήματος του Υμηττού και την ανάπτυξή του ως πνεύμονα πρασίνου», και απαρτίζεται από 11 όμορους δήμους, είναι συνένοχος στο έγκλημα του Υμηττού. Οχι μόνο δεν υπηρετεί τον ιδρυτικό του σκοπό αλλά ουσιαστικά στηρίζει την αντιπεριβαλλοντική πολιτική, που προωθούν οι κυβερνήσεις διαχρονικά μετατρέποντας τον Υμηττό στο «διαθέσιμο» απόθεμα γης της Αττικής όπου «ανθούν» ποικιλώνυμα επιχειρηματικά συμφέροντα.

Εκφραση αυτής της κατεύθυνσης αποτελεί το μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ υπουργείου Περιβάλλοντος, ΣΠΑΥ, «Περιπατητικής ομάδας Υμηττού», ΚΟΙΝΣΕΠ «Μαίναλον» και Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων του ΕΜΠ, για την «οργάνωση του Υμηττού με δημιουργία μονοπατιών περιπάτου με πύλες εισόδου». Η εξέλιξη αυτή εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους καθώς σκόπιμα δεν διασαφηνίζεται αν η «οργάνωση του Υμηττού» θα περιλαμβάνει νέες «ήπιες» δήθεν κατασκευές επιχειρηματικής εκμετάλλευσης, όπως π.χ. τις θέσεις «υπαίθριας αναψυχής».

Στην πράξη, διασπάται όποιο πλαίσιο προστασίας του Υμηττού έχει απομείνει. Μπαίνουν οι βάσεις για την τουριστική «αξιοποίησή» του στο άμεσο μέλλον, σε συνδυασμό με την επένδυση στο χώρο του Ελληνικού. Ο Υμηττός σχεδιάζεται να λειτουργήσει και ως «ορεινός τουριστικός περίπατος» της επένδυσης στο Ελληνικό και της «Αθηναϊκής Ριβιέρας» με τις ευλογίες και τις πρωτοβουλίες του ΣΠΑΥ και των δημάρχων της περιοχής.

Κριτήριο του υπό έκδοση ΠΔ για τον Υμηττό όπως και της ΣΜΠΕ που προηγήθηκε είναι τα κέρδη των επενδυτών. Στον αντίποδα βρίσκονται οι λαϊκές ανάγκες που υπηρετούνται με την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση του δασικού οικοσυστήματος του Υμηττού και των υπόλοιπων βουνών του Λεκανοπεδίου της Αττικής.

Τα δασικά οικοσυστήματα δεν μπορεί να είναι χώροι υποδοχής κάθε ρυπογόνας χρήσης και επέκτασης των όποιων χρήσεων απαιτούν οι επιχειρηματικοί όμιλοι. Η κυβέρνηση της ΝΔ και η προηγούμενη του ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζουν το χωροταξικό σχεδιασμό ως «εργαλείο» κερδοφορίας για το μεγάλο κεφάλαιο και οι παρεμβάσεις τους είναι πλήρως ευθυγραμμισμένες στις ανάγκες κερδοφορίας του, επιφυλάσσοντας για το λαό ένα υποβαθμισμένο περιβάλλον. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι πώς θα τακτοποιήσουν τις συχνά ανταγωνιστικές, μεταξύ τους, επενδυτικές δραστηριότητες, αναλαμβάνοντας το ρόλο του «ρυθμιστή» ανάμεσα στα διάφορα επιχειρηματικά σχέδια.

Οσοι μιλούν για την «ατομική ευθύνη» των λαϊκών στρωμάτων που με την «αυθαίρετη» δόμηση έλυσαν το στεγαστικό ζήτημα της οικογένειάς τους θέλουν να αθωώσουν τους καταπατητές μεγαλοεργολάβους, τους ιδιοκτήτες των επαύλεων «με θέα» και το αστικό κράτος που με τις ρυθμίσεις του νομιμοποιεί τις καταπατήσεις αλλά δεν κάνει τίποτα για να διασφαλίσει το λαϊκό δικαίωμα στην κατοικία.

Ο χωροταξικός σχεδιασμός προς όφελος του λαού απαιτεί έναν ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης, όπου η γη και τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής θα αποτελούν κοινωνική ιδιοκτησία και στόχος θα είναι η ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών του λαού. Σε αυτό το πλαίσιο θα εκπληρώνονται στόχοι που στον καπιταλισμό παρουσιάζονται ως «αντιφατικοί», όπως, στην περίπτωσή μας, η προστασία του περιβάλλοντος σε συνδυασμό με το λαϊκό δικαίωμα σε φθηνή και ασφαλή κατοικία. Θα υπάρχει ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση στη θάλασσα και στους ορεινούς όγκους για ανάπαυση και αναψυχή.

Οι εργαζόμενοι, τα λαϊκά στρώματα μπορούν και πρέπει να διεκδικήσουν την άμεση κάλυψη των επιτακτικών αναγκών τους που περιλαμβάνουν την προστασία του περιβάλλοντος και να απαιτήσουν:

• Να αποσυρθεί η ΣΜΠΕ του Υμηττού. Δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για την πραγματική προστασία του.
• Καμία επιχειρηματική δραστηριότητα στα δασικά οικοσυστήματα. Οχι στην εμπορευματοποίηση των δασών. Ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων με κριτήριο τις λαϊκές ανάγκες.
• Κατάργηση όλου του δασοκτόνου νομικού πλαισίου που έχει οδηγήσει σε αποχαρακτηρισμούς, καταπατήσεις, εκχερσώσεις και γενικά αλλαγή της χρήσης και του χαρακτήρα των δασικών οικοσυστημάτων.
• Κατάργηση του αντιλαϊκού πλαισίου χρήσεων γης, που την παραδίδει στο μεγάλο κεφάλαιο. Κατάργηση όλων των αντιπεριβαλλοντικών νόμων.
• Ολοκληρωμένη αντιπλημμυρική προστασία.
• Ολοκληρωμένη διαχείριση των λεκανών απορροής με άμεση και ορθολογική οριοθέτηση και διευθέτηση των ρεμάτων με κριτήριο τη συνδυασμένη κάλυψη των λαϊκών αναγκών.
• Στήριξη των μικρών καλλιεργητών της ανατολικής πλευράς του Υμηττού με εγγειοβελτιωτικά και αντιπλημμυρικά έργα. Να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα άρδευσης του κάμπου Μεσογείων.
• Ουσιαστική αύξηση της χρηματοδότησης για την προστασία του περιβάλλοντος με φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου.

Πρέπει να προβάλουν αγωνιστικά αυτό το ριζοσπαστικό διεκδικητικό πλαίσιο, σημαδεύοντας τον πραγματικό αντίπαλο: Τα μονοπώλια, το καπιταλιστικό κέρδος και την κυβερνητική πολιτική. Και με αυτόν τον αγώνα να ανοίξουν μαχητικά το δρόμο για τη διέξοδο της εργατικής εξουσίας, η οποία είναι η μόνη που μπορεί να διασφαλίσει τη συνδυασμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.