Η όξυνση των ανταγωνισμών στη Βαλκανική, κυρίως ανάμεσα στις ΗΠΑ - ΕΕ από τη μία και τη Ρωσία από την άλλη, αλλά και στο εσωτερικό της ΝΑΤΟικής συμμαχίας, επιβεβαιώθηκε τις τελευταίες μέρες, από τις διαδοχικές συναντήσεις που πραγματοποίησε η ηγεσία Σέρβων και Κοσοβάρων, στις 4 Σεπτέμβρη στην Ουάσιγκτον και στις 7 Σεπτέμβρη στις Βρυξέλλες.

Οι συναντήσεις αυτές εντάσσονταν στο πλαίσιο μίας μακράς διαδικασίας για την «πλήρη ομαλοποίηση» των σχέσεων Βελιγραδίου - Πρίστινας, που παραμένουν σε κρίση, καθώς η Σερβία δεν αναγνωρίζει το ΝΑΤΟικό προτεκτοράτο που αποσπάστηκε βίαια και συνεχίζει να το θεωρεί επαρχία της.

Στη διαδικασία αυτή παρεμβαίνουν τόσο οι ΗΠΑ - ΕΕ, που προωθούν την ευρωατλαντική ενσωμάτωση όλων των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων, όσο και η Ρωσία, που διατηρεί παραδοσιακά ερείσματα στην περιοχή. Αλλά και δυνάμεις όπως η Κίνα, που χαράζει νέους δρόμους για την επέκταση της οικονομικής και γεωπολιτικής της επιρροής στην καρδιά της Ευρώπης.

Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα των ιμπεριαλιστικών σχεδίων και ανταγωνισμών, που αντανακλάται τόσο στις συμφωνίες που υπογράφτηκαν στην Ουάσιγκτον, όσο και στις εξελίξεις που «έτρεξαν» γρήγορα μετά απ' αυτές.

Πιο συγκεκριμένα, παρουσία του Αμερικανού απεσταλμένου για τα Δυτικά Βαλκάνια Ρίτσαρντ Γκρένελ και του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας Ρόμπερτ Ο' Μπράιεν, ο Σέρβος Πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς και ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου Αβντουλάχ Χότι υπέγραψαν στον Λευκό Οίκο δύο ξεχωριστά κείμενα, παρόντος του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

Μεταξύ άλλων, Σερβία και Κόσοβο δεσμεύονται «να αναγορεύσουν τη "Χεζμπολάχ" τρομοκρατική οργάνωση και θα εφαρμόσουν πλήρως μέτρα περιορισμού των επιχειρήσεων της "Χεζμπολάχ" και των οικονομικών δραστηριοτήτων της στις περιοχές υπό τη δικαιοδοσία τους».

Δέχτηκαν επίσης αμφότεροι να προχωρήσουν σε σύσφιξη των σχέσεων με το Ισραήλ. Η Σερβία δέχτηκε να μεταφέρει την πρεσβεία της από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ και το Κοσσυφοπέδιο να προχωρήσει σε αμοιβαία αναγνώριση με το Ισραήλ, παρά τη σαφή αντίθεση στενών συμμάχων του, όπως η Τουρκία.

Αργότερα η Σερβία έδειξε να σκέφτεται το «πάγωμα» της μεταφοράς της πρεσβείας της στην Ιερουσαλήμ, μετά την έντονη αντίδραση της ΕΕ, ενώ έβαλε βέτο στην αμοιβαία «πλήρη αναγνώριση» Τελ Αβίβ - Πρίστινας, δηλώνοντας πως συμφωνεί μόνο με τη σύναψη «διπλωματικών σχέσεων» των δύο πλευρών. Σε κάθε περίπτωση, οι συμφωνίες αυτές αθροίζονται σε άλλες που αναβαθμίζουν το ρόλο του Ισραήλ στην περιοχή, με αμερικανική ομπρέλα, και στρέφονται ανοιχτά ενάντια στο Ιράν και την επιρροή του στη Μέση Ανατολή.

Σερβία και Κοσσυφοπέδιο δέχτηκαν επίσης να αποκλείσουν από την εγκατάσταση τηλεπικοινωνιακών δικτύων πέμπτης γενιάς (5G) «μη έντιμους πωλητές», φωτογραφίζοντας την Κίνα, με την οποία η Σερβία διατηρεί πολύ στενές επαφές και σχέσεις σε ζητήματα τηλεπικοινωνιών και τεχνολογίας. Κατά τ' άλλα, οι δύο πλευρές διαβεβαίωσαν πως για ένα χρόνο προχωρούν σε «μορατόριουμ», προκειμένου το Βελιγράδι να μην ασκήσει πιέσεις σε ξένες χώρες να άρουν την αναγνώριση στο Κοσσυφοπέδιο και η Πρίστινα να μην επιχειρήσει ένταξη σε διεθνείς οργανισμούς.

Ενα ακόμα σοβαρό σημείο των συμφωνιών είναι αυτό που αφορά τη συνεργασία τους με το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας και άλλες αμερικανικές κυβερνητικές υπηρεσίες για την «ενεργειακή διαφοροποίηση», που στρέφεται ενάντια στα συμφέροντα της Ρωσίας, ενώ συμφώνησαν να ανοίξουν το μεθοριακό πέρασμα στο Μέρνταρε και να συμμετάσχουν στη λεγόμενη «μίνι ζώνη Σένγκεν», που ανακοίνωσαν τον Οκτώβρη του 2019 Σερβία, Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία.

Τα όσα υπέγραψαν στην Ουάσιγκτον, προκάλεσαν αντιδράσεις από το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, με την εκπρόσωπο Τύπου Μαρία Ζαχάροβα να αναρτά με νόημα μια φωτογραφία του Σέρβου Προέδρου σε στάση απολογίας, μπροστά στο Οβάλ Γραφείο. Ρώσοι αρθρογράφοι προέβλεψαν «σοβαρές γεωπολιτικές επιπτώσεις» που ίσως επηρεάσουν και τον ανεφοδιασμό της σερβικής αγοράς Ενέργειας από το ρωσικό αέριο.

Αυτές ακριβώς τις ανησυχίες επιχείρησε να καθησυχάσει την Πέμπτη ο Βούτσιτς, ενημερώνοντας τηλεφωνικά τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για όσα έκανε σε Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες. Σε ανακοίνωση της σερβικής προεδρίας τονίζεται πως οι δύο ηγέτες επιβεβαίωσαν πως Ρωσία και Σερβία «είναι ειλικρινείς φίλοι με συνεργασία στη βάση αμοιβαίας εμπιστοσύνης».

Ειδικότερα ο Πρόεδρος Βούτσιτς τόνισε πως η Σερβία είναι «στρατιωτικά ουδέτερη χώρα» και πως ο Ρώσος ομόλογός του χαιρέτισε τη σταθερή «δέσμευση» του Βελιγραδίου. «Ανεξάρτητα από το βάρος και τον σύνθετο χαρακτήρα γεωπολιτικής, στρατιωτικής, οικονομικής θέσης, η Σερβία θα προστατεύσει τις αρχές της στρατιωτικής ουδετερότητας παραμένοντας αληθινός και σωστός εταίρος στη Ρωσική Ομοσπονδία», ανέφερε η ανακοίνωση.

Ωστόσο «πριν αλέκτορα φωνήσαι, τρις...» η Σερβία ακύρωσε τη συμμετοχή της σε στρατιωτικά γυμνάσια με τη Λευκορωσία και τη Ρωσία, που είχαν προγραμματιστεί για τα μέσα της βδομάδας, υποχωρώντας σε πιέσεις της ΕΕ.

Τρεις μέρες μετά τις υπογραφές στην Ουάσιγκτον, ακολούθησε συνάντηση των Βούτσιτς και Χότι με τον επικεφαλής της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ. Αυτήν τη φορά δεν υπήρξαν υπογραφές θεαματικών συμφωνιών, παρά μόνο μία λιτή διακήρυξη που ανέφερε πως παραμένουν προσκολλημένοι στην «ύψιστη προτεραιότητα ευρωενωσιακής ολοκλήρωσης», συνεχίζοντας τον μεταξύ τους «διάλογο» υπό τη μεσολάβηση της ΕΕ σαν «στοιχείο - κλειδί στο μονοπάτι ένταξής τους στην ΕΕ».

Αναφερόμενοι στη συμφωνία που υπέγραψαν στην Ουάσιγκτον υποστήριξαν πως «μπορεί να αποτελέσουν χρήσιμη συμβολή για την επίτευξη μιας ολοκληρωμένης, νομικά δεσμευτικής συμφωνίας για την εξομάλυνση των σχέσεων» και επιβεβαίωσαν την επόμενη συνάντησή τους με τον Μπορέλ στις 28 Σεπτέμβρη.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως ενώ ο Σέρβος Πρόεδρος επέστρεψε άμεσα στο Βελιγράδι, ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός παρέμενε στις Βρυξέλλες τουλάχιστον έως το βράδυ της Πέμπτης και αξιοποίησε την αφορμή για συναντήσεις με αξιωματούχους του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και του Ευρωκοινοβουλίου...