Βήματα προόδου στην ανάπτυξη ενός εμβολίου κατά του νέου κορονοϊού ανακοινώθηκαν την περασμένη βδομάδα από διάφορες ερευνητικές ομάδες, επιταχύνοντας και την «κούρσα» του ανταγωνισμού φαρμακευτικών ομίλων και κρατών για την εξασφάλιση των πρώτων δόσεων ενός πιθανού εμβολίου που θα τους εξασφαλίσει αμύθητα κέρδη, καθώς μιλάμε για μια τεράστια αγορά, με τα κρούσματα σε όλο τον κόσμο να ξεπερνάνε τα 15,6 εκατομμύρια και οι νεκροί τις 637.000.

Τη Δευτέρα το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, που συνεργάζεται με τον βρετανικό φαρμακευτικό κολοσσό «AstraZeneca», χαρακτήρισε «ελπιδοφόρα» τα αποτελέσματα της πρώτης φάσης κλινικών δοκιμών για ένα ενδεχόμενο εμβόλιο, προσθέτοντας πως «χρειάζεται να γίνουν ακόμη πολλά προτού επιβεβαιώσουμε αν το εμβόλιό μας θα βοηθήσει στη διαχείριση της πανδημίας Covid-19».

Μελέτες σε 1.077 άτομα έδειξαν ότι το εμβόλιο εμφανίστηκε ασφαλές, ανεκτό, ανοσογόνο και οδήγησε στην παραγωγή αντισωμάτων και Τ-λεμφοκυττάρων που μπορούν να καταπολεμήσουν τον κορονοϊό. Οι δοκιμές της Φάσης 3 βρίσκονται σε εξέλιξη σε Βραζιλία, Νότια Αφρική, Βρετανία και η αποτελεσματικότητά του θα αξιολογηθεί σε διαφορετικούς πληθυσμούς.

Η «AstraZeneca» - όπως και άλλοι φαρμακευτικοί όμιλοι - έχει ήδη προπουλήσει δεκάδες εκατομμύρια δόσεις σε πολλά κράτη (Βρετανία, ΗΠΑ, Ρωσία, ΕΕ κ.ά.), έχοντας εξασφαλισμένη κερδοφορία ακόμη κι αν το εμβόλιο αποδειχτεί τελικά αναποτελεσματικό και δεν βγει ποτέ στην αγορά.

Μια μέρα μετά, η γερμανική εταιρεία βιοτεχνολογίας «BioNTech» και η αμερικανική φαρμακοβιομηχανία «Pfizer» ανέφεραν πως σε πρώτη φάση το πειραματικό εμβόλιό τους ήταν ασφαλές και επέφερε ανοσοαπόκριση. Η αμερικανική κυβέρνηση έσπευσε να πληρώσει 1,95 δισ. δολάρια στη φαρμακοβιομηχανία «Pfizer» για την παραγωγή και παράδοση στις ΗΠΑ 100 εκατ. δόσεων του πιθανού εμβολίου της, με τη δυνατότητα να αγοράσουν επιπλέον 500 εκατ. δόσεις.

Το εμβόλιο που αναπτύσσεται από την κινεζική «CanSino Biologics» και τη στρατιωτική ερευνητική μονάδα της Κίνας επίσης εμφανίστηκε ασφαλές και προκάλεσε μια ανοσοαπόκριση στους περισσότερους από τους 508 υγιείς εθελοντές. Επίσης, το κινεζικό εργαστήριο «Sinovac Biotech» ανακοίνωσε ότι η Βραζιλία έγινε η πρώτη χώρα στην οποία αρχίζει η τρίτη δοκιμαστική φάση του κινεζικού εμβολίου Coronavac και αναμένεται να παραχθούν 120 εκατ. δόσεις στις αρχές του 2021, εφόσον αποδειχτεί αποτελεσματικό.

Πάντως, σύμφωνα με επιστήμονες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, για την ανάπτυξη και μαζική παραγωγή ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου θα χρειαστούν περίπου 12 μήνες.

Πολλοί φαρμακευτικοί όμιλοι που εμπλέκονται στην ανάπτυξη και μαζική παραγωγή ενός πιθανού εμβολίου έχουν λάβει ήδη δισεκατομμύρια ευρώ ή δολάρια από ισχυρά καπιταλιστικά κράτη, τα οποία ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τις πρώτες δόσεις του αποτελεσματικού εμβολίου που θα συμβάλει στην αντιμετώπιση της πανδημίας και την ανάκαμψη των οικονομιών τους.

Οι φαρμακευτικές εταιρείες όχι μόνο δεν έχουν δαπανήσει κεφάλαια για την έρευνα, η οποία γίνεται κατά κύριο λόγο από κρατικά ή μικρής κλίμακας ερευνητικά εργαστήρια με κρατική χρηματοδότηση, όχι μόνο έχουν εξασφαλίσει τα έξοδα της παραγωγής των εμβολίων από τις τεράστιες επιχορηγήσεις - ακόμη κι αν δεν κυκλοφορήσει ποτέ τελικά το εμβόλιό τους - αλλά επιπλέον θα πουλήσουν και το εμβόλιο αποκομίζοντας νέα κέρδη. Μάλιστα, στις συμφωνίες προπαραγγελιών που έχουν υπογράψει με τις κυβερνήσεις, δεν περιλαμβάνονταν όροι για ανώτατη τιμή του πιθανού εμβολίου τους.

Ετσι, εκ του ασφαλούς, οι εταιρείες «Johnson & Johnson» και «AstraZeneca» έχουν δηλώσει πως όσο διαρκεί η πανδημία τα εμβόλιά τους θα πωλούνται σε «χαμηλές τιμές», χωρίς επιπλέον κέρδος. Μετά την πανδημία δεν δεσμεύονται για την τιμή του. Ενδεικτικά, η «AstraZeneca», που θα καρπωθεί την έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, έχει υπογράψει συμβόλαιο 1,2 δισ. δολαρίων με την αμερικανική κυβέρνηση για 300 εκατομμύρια δόσεις στην αμερικανική αγορά. Παρόμοιο συμβόλαιο υπέγραψε και με την ΕΕ, αλλά και με τη Ρωσία. Η «Johnson & Johnson» χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση των ΗΠΑ με 456 εκατ. δολάρια για προπαραγγελία ενός πιθανού εμβολίου της.

Από την πλευρά τους, οι αμερικανικές εταιρείες «Pfizer», «Merck» και «Moderna» ξεκαθάρισαν πως δεν θα πουλήσουν σε «τιμή κόστους» τα τυχόν εμβόλια που θα παρασκευάσουν. Η «Moderna» έχει λάβει 483 εκατ. δολάρια από την αμερικανική κυβέρνηση για να χρηματοδοτήσει την έρευνα και ανάπτυξη, αλλά δεν έχει υπογράψει συμφωνία για τη διάθεση του εμβολίου στις ΗΠΑ, όπως και η «Merck». Η «Pfizer» - πέρα από τα σχεδόν 2 δισ. δολάρια της αμερικανικής κυβέρνησης - «θα ορίσει την τιμή του πιθανού εμβολίου» ανάλογα με την «τρέχουσα υγειονομική κατάσταση έκτακτης ανάγκης», δηλαδή σε υψηλές τιμές στη λογική «ζήτησης και προσφοράς».