Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της εξάρτησης από τις ουσίες, που ανακοίνωσε χτες ο πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης, είναι τα ίδια βήματα στην ίδια αναποτελεσματική πολιτική της διαχείρισης του προβλήματος, που ακολουθεί η κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια. Παρά τις αντίθετες διακηρύξεις, διαφαίνεται καθαρά η λογική της πρόκρισης των προγραμμάτων συντήρησης, ενώ η πρόληψη αν και δίνεται περισσότερη έμφαση αυτή τη φορά στην ανάπτυξή της, εντούτοις ακολουθείται η ίδια - και χειρότερη - αναποτελεσματική πολιτική, καθώς τη φορτώνει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Συνολικά η πολιτική της κυβέρνησης περιορίζεται στα πενιχρά κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού και σε κάποια κοινοτικά κονδύλια. Οσον αφορά στο μέγα θέμα της επανένταξης, προσπαθεί να το φορτώσει στις πλάτες του ΟΑΕΔ - ή να αξιοποιήσει κάποια κοινοτικά προγράμματα για την απασχόληση, κυρίως του υπουργείου Εργασίας.

Η Διυπουργική Επιτροπή συνεδρίασε χτες υπό τον πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου και η συνεδρίαση κράτησε 2,5 ώρες. Το σχέδιο που παρουσιάστηκε αποτελεί - το υπενθύμισαν άλλωστε τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Υγείας, Αλ. Παπαδόπουλος - συγκεκριμενοποίηση του σχεδίου που αποφάσισε το Υπουργικό Συμβούλιο στις 28.6.2001. Το μόνο λοιπόν που... συγκεκριμενοποιήθηκε με αυτό το σχέδιο είναι ότι βρίσκεται πολύ μακριά απ' τις ανάγκες για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε όλα τα επίπεδα, τόσο της πρωτογενούς όσο και της δευτερογενούς πρόληψης. Επίσης, έγιναν επαναλήψεις παλιότερων στόχων, που ανακοινώθηκαν πολλές φορές απ' το 1997 μέχρι σήμερα - όπως, λόγου χάρη, η κάλυψη όλων των νομών με κέντρα πρόληψης.

Ακόμα, δεν έγινε καμιά νύξη για την αντιμετώπιση βασικών γενεσιουργών αιτιών του προβλήματος. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι την τελευταία τριετία παρουσιάζει αλματώδη αύξηση ο αριθμός των ανέργων φαίνεται να μην απασχόλησε τη Διυπουργική. Οπως φαίνεται και στον πίνακα που δημοσιεύουμε, εκτός απ' τον υπερδιπλασιασμό των θανάτων, είναι άνεργοι σε ποσοστό 76% όσοι χάνουν τη ζωή τους στα ναρκωτικά.

Το σχέδιο αφορά στην περίοδο 2002-2006 και είναι ενταγμένο στο αντίστοιχο σχέδιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που λήγει το 2004. Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Υγείας υποστήριξαν ότι το 2002 για την αντιμετώπιση της χρήσης θα γίνει «αξιοποίηση των κονδυλίων του προϋπολογισμού για σοβαρές εθνικές ανάγκες».

Πλην όμως, τα κονδύλια του προϋπολογισμού είναι ψίχουλα μπροστά στις ανάγκες. Ετσι, για παράδειγμα, το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων επιχορηγήθηκε με 3,4 δισ. - παρά τις υποσχέσεις για 5,5 δισ. - με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αναπτυχθεί και να μην μπορέσει να συντηρήσει τρία προγράμματα, που στο τέλος του 2002 τελειώνει η χρηματοδότηση απ' την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Στο πρόβλημα της πρόληψης η κυβέρνηση επιμένει στη δημιουργία των Κέντρων Πρόληψης με συγχρηματοδότηση 50% απ' την Τοπική Αυτοδιοίκηση και 50% απ' τον Οργανισμό Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) και με στόχο να φτάσουν στα 83 στο τέλος του 2002. Πρόκειται για μια επιλογή που οδήγησε τα ήδη 56 λειτουργούντα Κέντρα Πρόληψης σε κατάσταση εκφυλισμού, όπως παραδέχεται ο ίδιος ο ΟΚΑΝΑ.

Το νέο στοιχείο του σχεδίου είναι η οριζόντια χρηματοδότηση των Κέντρων Πρόληψης από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ) του υπουργείου Εσωτερικών με «σταδιακή αύξηση από δύο δισ. το 2001 στα έξι δισ. για το 2005». Πιθανώς αυτά τα κονδύλια - που είναι ξένα κόλλυβα δηλαδή - να είχε κατά νου ο πρωθυπουργός όταν είπε ότι «τριπλασιάζεται ο προϋπολογισμός των φορέων, που προσφέρουν έργο στην προσπάθεια για την αντιμετώπιση του φαινομένου».

Παρότι στο σχέδιο διακηρύσσεται ότι χρειάζεται «έγκαιρη παρέμβαση στην πορεία της εξάρτησης με σκοπό τη διακοπή αυτής της πορείας και την πλήρη σωματική και ψυχική απεξάρτηση», εντούτοις είναι εμφανής η ροπή προς τη χορήγηση των υποκαταστάτων, που δεν οδηγούν στην οριστική απεξάρτηση. Ετσι, στην επόμενη τετραετία προβλέπεται η ανάπτυξη πέντε πιλοτικών προγραμμάτων συντήρησης στα πλαίσια του ΕΣΥ.

Επίσης, απ' το σχέδιο προκύπτει η παραπέρα εκχώρηση και του ευαίσθητου αυτού τομέα στην επιχειρηματική δραστηριότητα. Αν και δεν αναφέρεται ρητά, τεκμαίρεται απ' τις αρμοδιότητες του Ινστιτούτου Ουσιοεξαρτήσεων και Τοξικομανίας, που θα δημιουργηθεί το 2002: Μία απ' τις αρμοδιότητες του Ινστιτούτου «θα είναι η πιστοποίηση των θεραπευτικών προγραμμάτων, που λειτουργούν ή θα λειτουργήσουν από κρατικούς ή ιδιωτικούς φορείς», αναφέρεται στο σχέδιο.

Απαντώντας στο ερώτημα δημοσιογράφου για τη διάκριση μεταξύ «σκληρών» και «μαλακών» ναρκωτικών, ο Κ. Σημίτης είπε: «Συζητήσαμε αυτό το θέμα. Δε συμφωνούμε και δε διαχωρίζουμε τα μαλακά από τα σκληρά ναρκωτικά».

Εντούτοις, όμως, μέσα απ' το σχέδιο προκύπτει και η διολίσθηση προς το διαχωρισμό των ναρκωτικών, με προοπτική την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου. Ετσι, λοιπόν, με την πρόταση για τη διεξαγωγή πανελλαδικής έρευνας για τις εξαρτησιογόνες ουσίες, έχει μεταξύ των άλλων και στόχο να «διερευνήσει τις στάσεις και τις απόψεις των Ελλήνων απέναντι στην πιθανή αποποινικοποίηση της χρήσης ουσιών ή και του χρήστη καθώς και στη χορήγηση υποκαταστάτων ουσιών στους χρήστες» (μεθαδόνη κλπ.).

Ηδη το υπουργείο Παιδείας - που έδωσε και αυτό χτες στη δημοσιότητα το σχέδιό του για την καταπολέμηση των ναρκωτικών - προχώρησε στο διαχωρισμό των «σκληρών» απ' τα «μαλακά» ναρκωτικά.

Ετσι, λοιπόν, έδωσε στη δημοσιότητα έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, σύμφωνα με την οποία 10,1% των μαθητών του λυκείου και το 1,4% των μαθητών του γυμνασίου κάνουν χρήση «μαλακών» ουσιών, ενώ σε ό,τι αφορά στα «σκληρά» ναρκωτικά τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 5,4% στο λύκειο και 2% στο γυμνάσιο.

Το υπουργείο Παιδείας, η κυβέρνηση δηλαδή, η οποία ευθύνεται για τη σημερινή κατάντια της εκπαίδευσης, που έχει αποκλείσει χιλιάδες παιδιά των λαϊκών στρωμάτων από τη βασική εκπαίδευση, κάνει λόγο για τρόπους αντιμετώπισης, για προγράμματα Αγωγής Υγείας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που ήδη εφαρμόζονται, για τους 16 συμβουλευτικούς σταθμούς νέων που λειτουργούν σε όλη τη χώρα, για τη σχετική επιμόρφωση εκπαιδευτικών και την πρόσληψη φυλάκων στα σχολεία.

Οπως τονίζεται, η χρήση ναρκωτικών σχετίζεται με «τις αξίες, τη στάση και τα πρότυπα ζωής που επικρατούν στην κοινωνία» και θεωρεί την «εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και προώθηση της απασχόλησης των πρώην χρηστών» «αναπόσπαστο τμήμα της θεραπευτικής παρέμβασης», ωστόσο οι όποιες διακηρύξεις ακυρώνονται από την αντιεκπαιδευτική και αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης, που οδηγεί τους νέους σε αδιέξοδα και σε «λύσεις» αυτοκαταστροφής.