Μόλις την περασμένη Τρίτη, περίπου δύο βδομάδες μετά το ταξίδι - αστραπή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, στην Ιερουσαλήμ, η κινεζική κατασκευαστική εταιρεία «Hutshison» του δισεκατομμυριούχου από το Χονγκ Κονγκ Λι Κα Σινγκ είδε να της παίρνουν έργο - φιλέτο σχεδόν μέσα από τα χέρια.

Το μήλον της Εριδος ήταν το νέο εργοστάσιο αφαλάτωσης «Sorek 2», με κόστος 1,5 δισ. δολάρια και στόχο την παραγωγή 200 εκατ. κ.μ. νερού ετησίως. Ωστόσο, στην Ουάσιγκτον σήμανε συναγερμό η πιθανότητα να αναλάβει κινεζική εταιρεία την ανέγερση ενός εργοστασίου κοντά στην αεροπορική στρατιωτική βάση Palmachim και το κέντρο πυρηνικών μελετών Soreq. Πόσο δε μάλλον όταν αυτό το έργο αφορά μία υποδομή στρατηγικής σημασίας, καθώς όταν ολοκληρωθεί, θα παρέχει το 1/3 του νερού που θα χρησιμοποιείται στο Ισραήλ...

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών ξεκαθάρισε, μιλώντας στο ισραηλινό δημόσιο ραδιόφωνο ΚΑΝ, αυτά που έλεγε μερικές ώρες νωρίτερα στον πρωθυπουργό Μπ. Νετανιάχου και άλλους κυβερνητικούς αξιωματούχους. Οτι, δηλαδή, η Ουάσιγκτον δεν θέλει να αναλάβει αυτό το έργο μία κινεζική εταιρεία. «Δεν θέλουμε - είπε - το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας να έχει πρόσβαση σε ισραηλινές υποδομές και σε ισραηλινά συστήματα τηλεπικοινωνιών που μπορεί να θέσουν τους Ισραηλινούς πολίτες σε κίνδυνο, διακυβεύοντας τη συνεργασία με την Αμερική σε σημαντικά έργα».

Η παρέμβαση Πομπέο άλλαξε τα δεδομένα, σε βάρος της κινεζικής εταιρείας «Hutshison». Το έργο ανατέθηκε τελικά στην ισραηλινή εταιρεία «IDE Technologies» με χρηματοδότηση από την ισραηλινή τράπεζα Leumi Bank, τη γερμανική τράπεζα KFW και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο ανταγωνισμός ΗΠΑ - Κίνας σε αυτήν τη γωνιά της Ανατολικής Μεσογείου θα ενταθεί το επόμενο διάστημα, καθώς παραμένει κομβική για τον αμερικανοΝΑΤΟικό σχεδιασμό απέναντι σε Κίνα και Ρωσία, ιδιαίτερα μετά την ανάδειξη της δεύτερης σε ρυθμιστή των εξελίξεων στη Συρία.

Απ' αυτήν την άποψη, κι ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η προσπάθεια του Ισραήλ να ενσωματώσει κατεχόμενες περιοχές της Παλαιστίνης, ξαναφτιάχνοντας το χάρτη της Μέσης Ανατολής με τις πλάτες των ΗΠΑ, εξαπολύοντας ταυτόχρονα πολεμικές απειλές στο Ιράν, τα περιθώρια «συνεργασίας» με την Κίνα στενεύουν ακόμα περισσότερο.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι μιλάμε για το Ισραήλ, την αιχμή του δόρατος της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή, με ιδιαίτερα ανεπτυγμένες τις μεταξύ τους πολιτικές, διπλωματικές, στρατιωτικές και οικονομικές σχέσεις. Είναι δε χαρακτηριστική η πλουσιοπάροχη οικονομική - στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ στο Ισραήλ, που ξεπερνάει τα 3 δισ. δολάρια το χρόνο.

Επίσης, στο λιμάνι της Χάιφα σταθμεύουν δυνάμεις του 6ου Στόλου των ΗΠΑ, ενώ οι δύο χώρες τις τελευταίες δεκαετίες πραγματοποιούν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις (Reliant Mermaid, Juniper Cobra, Austere Challenge), αλλά και σε συνεργασία με άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και προσφάτως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (με αρκούντως χαρακτηριστική περίπτωση τα γυμνάσια ΗΠΑ - Ισραήλ - ΗΑΕ τον περασμένο Μάρτη με την ονομασία «Native Fury»).

Η Κίνα έχει κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία της στην περιοχή εδώ και δυο δεκαετίες, διεκδικώντας αναβαθμισμένο ρόλο, που περνάει μέσα από την ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων με ισχυρούς παίχτες, όπως το Ισραήλ. Ομως, η ακύρωση της συμφωνίας για το εργοστάσιο αφαλάτωσης δεν είναι το πρώτο έργο για την ακύρωση του οποίου παρεμβαίνουν ανοιχτά οι ΗΠΑ, με στόχο να εμποδίσουν τα κινεζικά συμφέροντα να αναπτυχθούν στην περιοχή, που θεωρείται τμήμα του νέου κινεζικού «Δρόμου του μεταξιού».

Το 2000 οι αμερικανικές πιέσεις οδήγησαν στην ακύρωση συμφωνίας πώλησης ισραηλινών συστημάτων ραντάρ έγκαιρης ειδοποίησης «Phalcon AWACS», τέσσερα χρόνια μετά την υπογραφή της. Ενώ το 2005 η συμφωνία της Ισραηλινής Αεροναυπηγικής Βιομηχανίας (IAI) για αναβάθμιση των ισραηλινών μη επανδρωμένων αεροσκαφών «Harpy», που φέρουν αμερικανικό εξοπλισμό, δεν προχώρησε, κι ας είχε μεταβεί στο Ισραήλ ο Κινέζος στρατηγός και αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Τσεν Μπινγκντέ...

Παρά το άδοξο τέλος τους, δεκάδες άλλες μικρότερες ή εξίσου σημαντικές σινο-ισραηλινές συμφωνίες προχώρησαν. Μόνο μέσα στην τελευταία δεκαετία, η ισραηλινή αγορά κατακλύζεται από κινεζικά προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, ενώ αναλήφθηκαν έργα κατασκευής υπερσύγχρονων σιδηρόδρομων και υπόγειων τούνελ για μετρό από κοινοπραξίες κινεζικών εταιρειών.

Ενδεικτικά ξεχωρίζουν τα παρακάτω:

• Η εξαγορά της ισραηλινής εταιρείας ζιζανιοκτόνων «Adama» το 2011 από την κινεζική εταιρεία «China National Chemical Corp.» έναντι 2,4 δισ. δολαρίων.
• Οι επενδύσεις της κινεζικής εταιρείας ηλεκτρονικού εμπορίου «Alibaba» το 2012 στην ισραηλινή εταιρεία τεχνολογίας «Visualead» (που ειδικεύεται σε τεχνολογίες κώδικα QR).
• Η κινεζική εταιρεία «Bright Food» το 2014 εξαγόρασε τη μεγαλύτερη εταιρεία γαλακτοκομικών στο Ισραήλ, «Tnuva», που υπάρχει ως συνεταιρισμός γαλακτοπαραγωγών από το 1926 αποκτώντας το 77% των μετοχών. Την ίδια χρονιά η εταιρεία «China Harbor» αναλαμβάνει την κατασκευή νέων λιμανιών στο Ασντόντ και τη Χάιφα.
• Το 2015 η κινεζική εταιρεία διαχείρισης λιμανιών «Shanghai Intel. Port Group» αναλαμβάνει τη διαχείριση του λιμανιού της Χάιφα για 25 χρόνια. Το εξασφαλίζει τελικά τον Ιούνη του 2019, οπότε οι δημοτικές αρχές της πόλης της παραχωρούν το έργο παρά τις έντονες αντιρρήσεις των ΗΠΑ και τις απειλές για «συνέπειες»...
• Το Νοέμβρη του 2016 το Ισραήλ ολοκληρώνει την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής 60 χλμ. από τη Χάιφα και το νέο λιμάνι έως το Bet Shean (πόλη στα ανατολικά σύνορα της Ιορδανίας) ανοίγοντας το δρόμο για πολλές συμφωνίες Κινέζων επενδυτών με στόχο την απόκτηση μικρότερων ισραηλινών εταιρειών στους τομείς υψηλής τεχνολογίας, αγροτεχνολογίας και διαχείρισης νερού. Την ίδια περίοδο η μεγαλύτερη κινεζική μηχανή αναζητήσεων στο ίντερνετ, «Baidu», επενδύει 3 εκατ. δολάρια στην ισραηλινή εταιρεία παραγωγής βίντεο «Pixellot».

Αξιολογώντας αυτήν τη συνεργασία, ο Κινέζος Πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, συναντώντας στο Πεκίνο τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, το 2017, τόνιζε πως αναγνωρίζει τη χώρα του ως «σημαντικό, στρατηγικό εταίρο στον τομέα της καινοτομίας».

Το επόμενο σοβαρό πεδίο αντιπαράθεσης, όπως και με τους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ευρώπη, αναμένεται να είναι τα δίκτυα 5G, τα οποία διεκδικούν και κινεζικές εταιρείες. Διόλου τυχαία, στις αρχές της βδομάδας ο Αμερικανός πρέσβης στο Ισραήλ, Ντέιβιντ Φρίντμαν, κάλεσε τον Ισραηλινό υπουργό Τηλεπικοινωνιών, Γιοάζ Χέντελ, και τον πρόεδρο της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Αμυνας, Ζβι Χάουζερ, να εμποδίσουν τις κινεζικές εταιρείες να επενδύσουν και σε έργα ανάπτυξης τηλεπικοινωνιακών δικτύων 5G. Και σε αυτό το έργο, μερίδιο στην πίτα διεκδικεί και πάλι η κινεζική «Hutchison» καθώς διαθέτει σημαντικό πακέτο μετοχών της ισραηλινής εταιρείας κινητής τηλεφωνίας «Partner» (πρώην «Orange Israel»).