Το STEM, ακρωνύμιο από τα Science (Θετικές Επιστήμες), Technology (Τεχνολογία), Engineering (Μηχανική) και Mathematics (Μαθηματικά), είναι μία μεθοδολογία (trans- disciplinary / εγκάρσια διεπιστημονικότητα) που ενοποιεί τα προαναφερθέντα πεδία και γνωστικά αντικείμενα, δίνοντας έμφαση στην κατασκευή (στο engineering), π.χ. στο να κατασκευαστεί μια ανεμογεννήτρια. Η κατεύθυνση αυτή απασχολεί τα εκπαιδευτικά συστήματα διεθνώς (εμβληματική είναι η αναφορά των αναδιαρθρώσεων επί Ομπάμα στις ΗΠΑ), υλοποιούνται αποφάσεις των πολιτικών ηγεσιών σε συνεργασία με επιχειρηματικούς ομίλους, με στόχο, όπως διακηρύσσουν, τη συμβολή στην καπιταλιστική ανάπτυξη. Μεγάλα ποσά εκταμιεύονται (δισ. δολάρια) προκειμένου οι εταιρείες να αναπτύξουν προγράμματα, λογισμικά και εργαλεία. Η σε τέτοια κατεύθυνση αλλαγή των προγραμμάτων έγινε σε σύντομο διάστημα και αφορά αρκετές χώρες (πάνω από 25). Η αλλαγή αφορά όλη την Εκπαίδευση, από το νηπιαγωγείο ακόμη. Υπάρχουν χώρες (π.χ. Λιθουανία) που διακηρύσσουν την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο εκπαιδευτικών STEM και όχι διακριτών ειδικοτήτων. Σε διεθνές επίπεδο γίνονται συστηματικά συνέδρια και υπάρχει ανταλλαγή πείρας.

Στην Ελλάδα υπήρξαν και υπάρχουν διεργασίες με άξονα το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και το υπουργείο Παιδείας, το οποίο μόλις πρόσφατα ανακοίνωσε νέο πλαίσιο για την υλοποίηση νέων θεματικών στα σχολεία, όπου περιλαμβάνεται και η θεματική του STEM, ενταγμένη στη λογική της καλλιέργειας των νέων δεξιοτήτων του 21ου αιώνα. Ηδη όμως στο σημερινό σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα «τρέχουν» διάφορες δράσεις που εντάσσονται στο STEM. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της «καινοτομίας» του «ανοιχτού σχολείου» διενεργείται το τρέχον σχολικό έτος (2019 - 2020) σχολικός διαγωνισμός με θέμα «Φτιάξε τον δικό σου σεισμογράφο». Βασικός άξονας εδώ είναι οι Φυσικές Επιστήμες και τα αντικείμενα του STEM, όπως αναφέρεται «σε θεματικές που συνδέονται με σύγχρονες κοινωνικές προκλήσεις, σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης». Ετσι, μελετάται ένα φυσικό φαινόμενο με μεγάλο κοινωνικό αντίκτυπο, με στόχο «την αύξηση του ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών σχετικά με την εισαγωγή της καινοτομίας στην καθημερινή διδασκαλία».

Οι δράσεις αυτές είναι συχνά προβεβλημένες, έχουν μαζική μαθητική συμμετοχή δίνοντας απάντηση σε μια εκπαιδευτική ρουτίνα, σε συνδυασμό με εργασίες π.χ. γύρω από προγραμματισμό με Scratch, Arduino, ρομποτική, που γενικεύονται σε εργαστήρια πληροφορικής, πώς φτιάχνεις ένα φωτεινό σηματοδότη που να λειτουργεί με πρόγραμμα και λεντάκια (LED, Δίοδος Εκπομπής Φωτός). Υπάρχει η δυνατότητα να έχεις λογισμικό που παίρνει δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, που μπορεί να πραγματοποιήσει προσομοιώσεις πειραμάτων (υπολογιστικό πείραμα). Δεν είναι τυχαίο ούτε άσχετο με τα προηγούμενα το ενδιαφέρον της αμερικάνικης πρεσβείας στην Ελλάδα για τη δημιουργία των λεγόμενων American Spaces, με πολυχώρους στους οποίους εκπαιδεύονται νέοι σε δεξιότητες σχετικές με την επιστήμη και την τεχνολογία. Παράλληλα, όπως και πολλές άλλες καινοτομίες, οι αστοί και το επιστημονικό τους προσωπικό επιχειρηματολογούν, προκειμένου να κρύψουν τον εκμεταλλευτικό χαρακτήρα της κοινωνίας στην οποία εντάσσονται. Ετσι, αναπτύσσεται μια θεωρητική συζήτηση γύρω από τη μετάβαση από την κοινωνία του κεφαλαίου στην κοινωνία της γνώσης, τη δυνατότητα υποβοήθησης των παιδιών της εργατικής τάξης (κοινωνική ισότητα και αντιστάθμιση), τη συσχέτιση εφαρμογής του STEM με την κατοχή της επιστημονικής μεθοδολογίας.

Μέσα στο χώρο των επιστημόνων που διαμορφώνουν το παιδαγωγικό υπόβαθρο για την εισαγωγή του STEM στην Ελλάδα δεν λείπουν οι αντιπαραθέσεις περί της ανάγκης ή μη ύπαρξης διακριτών επιστημονικών αντικειμένων και εργαστηρίων στα σχολεία, ενώ προφανώς η συζήτηση συνδέεται με τη γενικότερη θεωρητική συζήτηση γύρω από τους άξονες τις διαθεματικότητας και της διεπιστημονικότητας.

Το STEM αποτελεί έκφραση τεχνολογικών επιτευγμάτων, συνεργασίας επιστημονικών αντικειμένων και σύνδεσης θεωρίας - πράξης.

Η ένταξη στο σχολικό περιβάλλον και την εκπαιδευτική διαδικασία θεματικών που φέρνει στο προσκήνιο η εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνικής είναι αντικειμενικά απαραίτητη. Είναι αναγκαιότητα η συνεργασία διαφορετικών επιστημονικών κλάδων, προκειμένου να διερευνηθεί σε βάθος μια κατάσταση ή ένα φαινόμενο. Η ίδια η εμπλοκή του μαθητή και της μαθήτριας με την πρακτική εργασία, και όχι μόνο με τη νοητική άσκηση, είναι όρος για να κατανοήσει το περιβάλλον όπου ζει και να το μετασχηματίσει. Η σύνδεση της θεωρίας με την πράξη, η καλλιέργεια του πνεύματος από κοινού με τη σωματική - χειρωνακτική επιδεξιότητα, βοηθάει στην ολόπλευρη γνώση. Η πρακτική ενασχόληση, οι κατασκευές, δεν είναι μια «κατώτερη» δραστηριότητα για τα παιδιά των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων. Ούτε η τεχνολογία, η επιστήμη των μέσων παραγωγής, αποτελούν προνόμιο κάποιων υψηλά καταρτισμένων ειδικών, που οι πολλοί δεν μπορούν να κατανοήσουν.

Σε αυτή τη φάση και με βάση την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων - η οποία φυσικά δεν έχει ουδέτερο χαρακτήρα, αλλά εξυπηρετεί την καπιταλιστική κερδοφορία - η αστική τάξη προχωρά σε αναπροσαρμογές του σχολείου. «Ομορφαίνει» και «διανθίζει» το αποστεωμένο σχολείο της. Γι' αυτό το θέμα δεν είναι να αντιπαρατεθούμε με τις αντικειμενικές εξελίξεις, σαν σύγχρονοι «Λουδίτες», αλλά να προβάλουμε τους όρους και τις προϋποθέσεις που απαιτούνται ώστε να διασφαλίζεται η σύγχρονη γενική μόρφωση για το σύνολο των μαθητών. Δε μπορούμε να αποδεχτούμε να δίνεται στο σχολείο τόση και τέτοια επιστημονική γνώση ώστε να μπορεί να «τρέχει» το project μιας εταιρείας ή ενός προγράμματος περιφερειακής ανάπτυξης. Δεν μπορούμε να δεχτούμε άλλα γράμματα να μαθαίνει ο μαθητής σε μια περιοχή κι άλλα σε μια άλλη. Είναι απαραίτητο το στέρεο επιστημονικό - μορφωτικό υπόβαθρο, που μπορεί να υποστηρίξει την εφαρμογή - υλοποίηση μιας ιδέας με σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία και πρακτικές εφαρμογές (όχι τυχαίες και επουσιώδεις, αλλά που μπορεί να εισάγουν τους μαθητές στον πυρήνα της επαναστατικοποίησης της παραγωγικών δυνάμεων). Από αυτή τη σκοπιά αναδεικνύουμε την ανάγκη τα σχολεία να ενσωματώσουν ό,τι προοδευτικό δίνει η επιστήμη σήμερα, με παιδαγωγικά ορθό τρόπο. Ταυτόχρονα ξεσκεπάζουμε την υποκρισία των κυβερνήσεων που, ενώ μιλάνε για STEM και σύγχρονες δεξιότητες, αφήνουν την πλειοψηφία των σχολείων χωρίς εργαστήρια. Για παράδειγμα, μόνο το 16% των Δημοτικών Σχολείων και τα μισά ΕΠΑΛ έχουν εργαστήρια Φυσικών Επιστημών, ενώ εργαστήρια Τεχνολογίας έχουν το 3,2% των Δημοτικών, το 13% των ΕΠΑΛ, το 16% των Γενικών Λυκείων και τα μισά Γυμνάσια....

Η κατάργηση των διακριτών επιστημονικών αντικειμένων στο σχολείο είναι λάθος, όχι για να μπορέσουμε να φτιάξουμε μια σκέψη με «κουτάκια» αλλά για να γονιμοποιήσουμε την επιστημονική μεθοδολογία. Η περίπτωση του σεισμογράφου που αναφέρθηκε μπορεί να μετατραπεί σε μια εκπαιδευτική δραστηριότητα από την οποία να μη μάθει τίποτε ο μαθητής. Μάλιστα, μπορεί να γίνει εφαλτήριο για ένα θεωρητικό «πασάλειμμα» και μια αντιδιαλεκτική «ανάμειξη» Φυσικής - Μαθηματικών, δηλαδή για μια υποβάθμιση της απαραίτητης επιστημονικής γνώσης. Αντίθετα, οι στέρεες βάσεις στη Φυσική και στα Μαθηματικά μπορούν να εμπεδωθούν και να αναπτυχθούν δημιουργικά από τον μαθητή μέσα από την εν λόγω κατασκευή και όποια άλλη ανάλογη. Είναι αρκετοί οι εκπαιδευτικοί που δουλεύουν σε αυτήν την κατεύθυνση. Επομένως, είμαστε «ανοιχτοί» στη διεπιστημονική συνεργασία, στη σύνδεση θεωρίας - πράξης. Το αστικό σχολείο, ως στοιχείο των αντιφάσεων ενός κόσμου ξεπερασμένου, δεν μπορεί να ικανοποιήσει αυτή την ανάγκη ολόπλευρα και για το σύνολο των μαθητών.

Η πρόταση του ΚΚΕ για ενιαίο δωδεκάχρονο σχολείο σύγχρονης γενικής παιδείας, πρόταση που ενσωματώνει τις εξελίξεις στην τεχνολογία και στην επιστήμη, με βασική προϋπόθεση την αλλαγή τάξης στην εξουσία, είναι η μόνη που μπορεί να δώσει ολοκληρωμένη και μόνιμη λύση στο εκπαιδευτικό πρόβλημα. Ακριβώς γιατί θέτει με σχεδιασμένο τρόπο στο επίκεντρο την ανάπτυξης της επιστήμης και τη διάχυσή της, χωρίς να μεσολαβεί το μικρόβιο του κέρδους. Αυτή η πρόταση φωτίζει και στο σήμερα τις διεκδικήσεις, δίνοντάς τους επιθετικό χαρακτήρα και προοπτική.