Σάββατο 22 Φλεβάρη 2020 - Κυριακή 23 Φλεβάρη 2020
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 37
ΔΙΕΘΝΗ
ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΜΟΝΑΧΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ
«Μυρίζει μπαρούτι» κάθε γωνιά του χάρτη...

«Προετοιμαζόμαστε και πάλι για πολέμους υψηλής έντασης», δήλωσε στο Μόναχο ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ

Από τη φετινή Διάσκεψη στο Μόναχο. Στο βήμα ο Μ. Πομπέο
Από τη φετινή Διάσκεψη στο Μόναχο. Στο βήμα ο Μ. Πομπέο
Σε κάθε τομέα μπορεί κανείς να δει, πώς οι δεσμοί που συνδέουν τους παγκόσμιους «παίκτες» - από το εμπόριο και τη μετανάστευση, μέχρι την Ενέργεια και το διαδίκτυο - γίνονται όπλα σε έναν νέο ανταγωνισμό μεγάλων δυνάμεων.

Αυτή η πραγματικότητα αναδείχθηκε - μεταξύ άλλων - στην 56η Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου (14 - 16 Φλεβάρη), όπου «διασταύρωσαν τα ξίφη τους» δεκάδες αρχηγοί κρατών, υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας, ενώ ο επικεφαλής της Διάσκεψης και πρώην διπλωμάτης, Βόλφγκανγκ Ισινγκερ, έκανε λόγο για «μια απαράδεκτη κατάσταση παγκόσμιας ανασφάλειας»...

Με αφορμή το θέμα της φετινής Διάσκεψης - «Westlessness» (έλλειμμα δυτικότητας) - ήρθαν στην επιφάνεια οι αντιθέσεις μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα, οι εύθραυστες «συμμαχίες» και ισορροπίες, η υποχώρηση του «δυτικού μετώπου» στις ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις και η μετατόπιση του παγκόσμιου «κέντρου βάρους» προς την Ασία. Η λέξη «Κίνα» ακούστηκε περισσότερες φορές απ' ό,τι τα προηγούμενα χρόνια, κυρίως από τα στόματα της πολυπληθούς αμερικανικής αντιπροσωπείας, Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών. Παράλληλα, συμμετέχοντες και διοργανωτές δεν έκρυψαν πως σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου «μυρίζει μπαρούτι», όλο και περισσότερες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις διεκδικούν ρόλο σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.

Τις ξεκάθαρες επιδιώξεις των ΗΠΑ στην προσπάθειά τους να παραμείνουν ηγετική παγκόσμια δύναμη περιέγραψε κυνικά ο υπουργός Αμυνας, Μαρκ Εσπερ, υπενθυμίζοντας τη «νούμερο ένα προτεραιότητα» της αμερικανικής άμυνας: Την εφαρμογή της Εθνικής Αμυντικής Στρατηγικής (NDS). Η NDS «δηλώνει ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων, με τις βασικότερες προκλήσεις μας να είναι η Κίνα, και στη συνέχεια η Ρωσία, και ότι πρέπει να απομακρυνθούμε από τις συγκρούσεις χαμηλής έντασης και να προετοιμαστούμε και πάλι για πολέμους υψηλής έντασης». Επίσης, οι προτεραιότητες δεύτερης βαθμίδας «είναι αδίστακτα κράτη, όπως η Βόρεια Κορέα και το Ιράν».

Οι ΗΠΑ ...αποσύρονται προς Ασία

Οπως ήταν αναμενόμενο, κυριάρχησε η συζήτηση για τη μετατροπή της ΕΕ σε παγκόσμιο «γεωπολιτικό παίκτη». Ο σοσιαλδημοκράτης (SPD) Γερμανός Πρόεδρος, Φρανκ - Βάλτερ Σταϊνμάγερ, επισήμανε πως «η Ευρώπη δεν είναι πλέον τόσο κεντρικής σημασίας για τις ΗΠΑ», και μάλιστα «αυτή η μετατόπιση άρχισε πριν (την κυβέρνηση Τραμπ) και θα συνεχιστεί και μετά». «Το νέο κέντρο βάρους για τα αμερικανικά συμφέροντα είναι στην Ασία», πρόσθεσε. Μάλιστα υποστήριξε πως «η αποξένωση της Ευρώπης από τη Ρωσία δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνεχιστεί».

Ο - επίσης σοσιαλδημοκράτης - Γερμανός ΥΠΕΞ, Χάικο Μάας, τόνισε πως «η εποχή των Αμερικανών "παγκόσμιων αστυνομικών" οδεύει προς το τέλος της - σε Συρία, Αφγανιστάν, Αφρική». Κάλεσε την Ευρώπη να δυναμώσει στρατιωτικά και οικονομικά, δηλώνοντας πως «η Γερμανία είναι έτοιμη να εμπλακεί περισσότερο και στρατιωτικά». Ακόμη, υποστήριξε πως οι ιμπεριαλιστικές συμμαχίες - όπως η ΕΕ και το ΝΑΤΟ - πρέπει να προσαρμοστούν «στη νέα παγκόσμια πολιτική πραγματικότητα».

Χαρακτηριστική ήταν η πρόταση του Γάλλου Προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, προς τη Γερμανία για «έναν στρατηγικό διάλογο για τα πυρηνικά όπλα», ώστε να τεθούν τα γαλλικά πυρηνικά στο επίκεντρο της αμυντικής στρατηγικής της Ευρώπης. «Δεν μπορούμε πάντα να καθοριζόμαστε από τις ΗΠΑ, πρέπει να σκεφτούμε και με ευρωπαϊκό τρόπο», συνέχισε.

«Η Δύση είναι αδύναμη»

Η έκθεση της Διάσκεψης διαπιστώνει πως σε όλο και περισσότερες ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις ο ρόλος της Δύσης είναι δευτερεύων - αν όχι αμελητέος. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Γάλλου Προέδρου: «Η αποτυχία επέμβασης ως απάντηση στη χρήση χημικών όπλων στη Συρία [...] ήταν ήδη το πρώτο στάδιο της κατάρρευσης του δυτικού μπλοκ. Επειδή εκείνη τη στιγμή οι μεγάλες περιφερειακές δυνάμεις σκέφτηκαν: "Η Δύση είναι αδύναμη"».

Η διάσταση συμφερόντων και η «έλλειψη συντονισμού» φαίνεται ιδιαίτερα στη Συρία και την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Συχνά «ασκείται κριτική στις ΗΠΑ για έλλειψη "δυτικότητας" και λέγεται ότι η Ουάσιγκτον εγκαταλείπει τον παραδοσιακό της ρόλο ως "φρουρού της διεθνούς τάξης"». Για ορισμένους, τα πρόσφατα γεγονότα υπογραμμίζουν «ταχεία μείωση ικανότητας και προθυμίας των ΗΠΑ να διαμορφώνουν γεγονότα στη Μέση Ανατολή - αφήνοντας ένα κενό που καλύπτεται από άλλες δυνάμεις, όπως η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία».

Σε μια ασυνήθιστη δήλωση, η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, είχε αναρωτηθεί στο παρελθόν: «Είναι καλό για τους Αμερικανούς να θέλουν να βγουν από τη Συρία αμέσως και γρήγορα; Μήπως αυτός δεν είναι ακόμη ένας τρόπος το Ιράν και η Ρωσία να κερδίσουν επιρροή εκεί;».

Στο μεταξύ - συνεχίζει η έκθεση - οι Ευρωπαίοι επικρίνουν τις ΗΠΑ ενώ «η δική τους προσέγγιση είναι ακόμη πιο ανίσχυρη και εσωστρεφής από των ΗΠΑ», όπως φάνηκε και με τη γερμανική πρόταση για μια «διεθνή ζώνη ασφαλείας» στη βόρεια Συρία.

Ολα αυτά «υπογράμμισαν την αδυναμία για κοινή διαμόρφωση της γειτονιάς της Ευρώπης και την έλλειψη ρεαλιστικών επιλογών σε αυτό το στάδιο του συριακού πολέμου» παρότι - σε αντίθεση με τις ΗΠΑ - «οι ευρωπαϊκές χώρες επηρεάζονται άμεσα απ' ό,τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή ή τη Βόρεια Αφρική» μέσω της μετανάστευσης.

Νέες εστίες σύγκρουσης «εκκολάπτονται» στη Μεσόγειο εννιά χρόνια μετά τη λεγόμενη «Αραβική Ανοιξη» με την επέμβαση διάφορων ιμπεριαλιστικών κέντρων. «Η Λιβύη μετατρέπεται σε "κρίση συριακών αναλογιών"». «Καθώς η ΕΕ δεν έχει "ενιαίο σκοπό", η Δύση σταδιακά παραχωρεί την προώθηση λύσης σε άλλους...», καταλήγει η έκθεση.

Η αμφιλεγόμενη στάση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή

«Ούτε οι φίλοι, ούτε οι εχθροί των ΗΠΑ αντιλαμβάνονται ακριβώς την τακτική τους» στη Μέση Ανατολή, τονίζει η έκθεση της Διάσκεψης και στέκεται στην «αβεβαιότητα για τον ρόλο των ΗΠΑ» παραθέτοντας τα εξής στοιχεία: Το διπλωματικό προσωπικό των ΗΠΑ στο Ιράκ πρόκειται να μειωθεί κατά 28% το 2020. Τουλάχιστον 13 βάσεις των ΗΠΑ στη βόρεια Συρία φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκαν από τον Οκτώβρη του 2019. Για 13 από τις 15 χώρες της περιοχής, οι ΗΠΑ συγκαταλέγονται στους τρεις πρώτους προμηθευτές όπλων. 14.000 επιπλέον αμερικανικά στρατεύματα έχουν σταλεί στην περιοχή του Κόλπου από τον Μάη του 2019.

Το Ιράν βρίσκεται στο επίκεντρο των αυξανόμενων εντάσεων, παρατηρούν οι διοργανωτές της Διάσκεψης, όπως στην Υεμένη, στον Λίβανο, στην Παλαιστίνη, στη Συρία, στο Ιράκ. Στην ίδια την περιοχή, οι σύμμαχοι των ΗΠΑ βρίσκονται υπό πίεση. Τον Σεπτέμβρη, πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας αποτέλεσαν στόχο επίθεσης, για την οποία κατηγορήθηκε το Ιράν, αλλά δεν υπήρξε απάντηση. Από την άλλη, «το Ισραήλ έχει κλιμακώσει τις αεροπορικές επιδρομές εναντίον ιρανικών πυραυλικών μονάδων παραγωγής και αποστολών στη Συρία και, σύμφωνα με πληροφορίες, στο Ιράκ».

Παράλληλα, η απόφαση των ΗΠΑ να αποχωρήσουν από την πυρηνική συμφωνία για το Ιράν (JCPOA) επιβάλλοντας κυρώσεις σε όλες τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εκεί, έχει προκαλέσει σημαντικό ρήγμα στις ευρωατλαντικές σχέσεις και μεγάλες απώλειες για ευρωπαϊκά μονοπώλια.

Εδώ σημειώνεται επίσης πως «λίγα κράτη εντάχθηκαν στην αποστολή του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας στα Στενά του Ορμούζ, ενώ η Γαλλία ξεκίνησε ξεχωριστή ευρωπαϊκή αποστολή».

«Με τις ΗΠΑ να κοιτάζουν κάποιες φορές "αλλού", μια ολόκληρη αποτρεπτική αμυντική στρατηγική πρέπει να αναθεωρηθεί. Πουθενά δεν απεικονίζεται καλύτερα αυτό απ' ό,τι στον Κόλπο», δήλωνε τον περασμένο Νοέμβρη η υπουργός Αμυνας της Γαλλίας, Φλοράνς Παρλί.

«Πεδία μάχης» σε Κεντρική και Νότια Ασία

Στη Νότια Ασία εκδηλώνεται όλο και πιο έντονα η αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Κίνα και τη Ρωσία. Η Κεντρική Ασία είναι, επιπλέον, πεδίο αντιπαλότητας της Ρωσίας με την Κίνα, η οποία επιδιώκει όλο και μεγαλύτερη διείσδυση σε αυτό που η Ρωσία αποκαλεί «ζωτικό της χώρο».

«Απογοητευμένες με τα αποτελέσματα σχεδόν δύο δεκαετιών παρουσίας στο Αφγανιστάν, οι ΗΠΑ παραδίδουν στη Νότια Ασία την ευθύνη για την περιφερειακή ασφάλεια», αναφέρει η έκθεση. Από την άλλη, οι συγκρούσεις και οι αντιθέσεις «μεταξύ των κύριων "παικτών" που δραστηριοποιούνται στην περιοχή - Ινδία, Πακιστάν και όλο και περισσότερο η Κίνα - εντάθηκαν το 2019».

Οπως είπε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο, μιλώντας στο Μόναχο, «οι ΗΠΑ έχουν πείσει» τις χώρες της διπλωματικής πλατφόρμας «C5 + 1» (Καζακστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν, Ουζμπεκιστάν και ΗΠΑ) «να ενισχύσουν την κυριαρχία των χωρών της Κεντρικής Ασίας κατά της ρωσικής ηγεμονίας και της κινεζικής οικονομικής πίεσης».

Στις αρχές Φλεβάρη, ο Πομπέο συναντήθηκε με τους ΥΠΕΞ των πέντε κρατών στην Τασκένδη, όπου «συζήτησαν τα σχέδια της πρωτοβουλίας "C5 + 1" για το 2020, όπως η συμβολή της Κεντρικής Ασίας στην ειρηνευτική διαδικασία στο Αφγανιστάν, τα κοινά σχέδια ασφάλειας των συνόρων και περιφερειακές προσπάθειες για τη βελτίωση της οικονομικής και ενεργειακής συνδεσιμότητας».

Το 2018, οι ΗΠΑ μπήκαν σε απευθείας συνομιλίες με τους «Ταλιμπάν», διαπραγματευόμενες τις συνθήκες για μια υποχώρηση των ΗΠΑ, κάτι που πιθανά «θα οδηγήσει και στην αποχώρηση των άλλων ΝΑΤΟικών», αναφέρει η έκθεση και προσθέτει: «Σε αυτό το σενάριο, το γειτονικό Πακιστάν, που διαδραματίζει εδώ και καιρό αμφιλεγόμενο ρόλο στην αντιτρομοκρατική εκστρατεία της Δύσης, θα αποτελέσει τον κύριο άξονα της απόκρουσης των τρομοκρατικών ομάδων που επιδιώκουν να ξανακερδίσουν δύναμη».

Στο μεταξύ, «ο αυξανόμενος ρόλος της Κίνας στην περιοχή προσθέτει άλλο ένα επίπεδο πολυπλοκότητας», καθώς το Πακιστάν είναι βασικός κόμβος στην κινεζική πρωτοβουλία «Μια Ζώνη, Ενας Δρόμος», με δεκάδες έργα - άλλα ολοκληρωμένα, άλλα υπό κατασκευή ή σχεδιασμό - όπως ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες υδρογονανθράκων, ατομικής ενέργειας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηροδρομικές γραμμές, αστικές συγκοινωνίες, αγωγό πετρελαίου, οδικά δίκτυα. Βασικοί ενεργειακοί και εμπορικοί δρόμοι «του μεταξιού» διέρχονται μέσα από το πακιστανικό Κασμίρ, όπου εκδηλώνονται διαχρονικές εντάσεις με την Ινδία (αξιοποιούνται και τρομοκρατικές ομάδες) και το 2019 βρέθηκαν στα πρόθυρα στρατιωτικής σύγκρουσης.

Οι ΗΠΑ επιδιώκουν στενότερες σχέσεις με την Ινδία, «αντιλαμβανόμενες το Νέο Δελχί ως ζωτικό εταίρο στην προσπάθεια "αντιστάθμισης" της Κίνας», παρατηρεί η έκθεση της Διάσκεψης του Μονάχου, αν και δεν έχει ακόμη σημειωθεί «ουσιαστική πρόοδος».


Ε. Μ.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ