Οπως φάνηκε και στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο, 70 χρόνια μετά την ίδρυσή του, βρίσκεται σε ένα «σταυροδρόμι». «Ποιες είναι οι προκλήσεις για την αμυντική συμμαχία;». Αυτό το θέμα, σύμφωνα με την καγκελάριο, Αγκελα Μέρκελ, κυριάρχησε στις συνομιλίες των ηγετών του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο, ενώ είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσει να απασχολεί την ιμπεριαλιστική συμμαχία, που μόνο αμυντική δεν είναι, αναζητώντας συμβιβασμούς των αντιθέσεων και ενδυνάμωση απέναντι σε άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Σε αυτό το πλαίσιο, αποφασίστηκε η σύσταση μιας «Ομάδας Προβληματισμού» υπό τον γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, που θα ασχολείται «με θέματα για το μέλλον του ΝΑΤΟ». Πρόκειται για τη γαλλογερμανική πρόταση για μια «ομάδα εμπειρογνωμόνων» του ΝΑΤΟ με στόχο τον «πολιτικό συντονισμό» - στον απόηχο και της συμφωνίας ΗΠΑ-Τουρκίας στη Συρία χωρίς συνεννόηση με τις άλλες ΝΑΤΟικές χώρες. Φυσικά, ο «συντονισμός» δεν λύνεται με επιτροπές και εμπειρογνώμονες, αλλά κυρίως είναι ζήτημα αντιθέσεων, αντικρουόμενων συμφερόντων και ιεράρχησης «προτεραιοτήτων».

Γι' αυτό, όπως υπογράμμισε και η καγκελάριος, «το θέμα που πρέπει να συζητήσουμε, φυσικά, πρώτα απ' όλα είναι: Ποιες είναι οι προκλήσεις για την αμυντική συμμαχία;».

Σε αυτό το ερώτημα επιχειρήθηκε να επιτευχθεί συμβιβασμός των διαφορετικών «προτεραιοτήτων» για τις «απειλές». Οι ΗΠΑ π.χ. φαίνεται να θεωρούν την Κίνα την κύρια «απειλή» - κάτι που ανησυχεί και άλλα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ - και για πρώτη φορά η Κίνα αναφέρεται σε κοινό ανακοινωθέν της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας - όχι σαν «απειλή» αλλά με την επισήμανση ότι η άνοδός της συνοδεύεται από «προκλήσεις» και «ευκαιρίες». Επίσης, είναι χαρακτηριστικό ότι στο κοινό ανακοινωθέν δεν αναφέρεται ο αποκλεισμός του κινεζικού ομίλου «Huawei» από τη δημιουργία δικτύων 5G, όπως επιδιώκουν οι ΗΠΑ. Η Γαλλία δήλωσε ότι η «βασική απειλή» για το ΝΑΤΟ είναι η τρομοκρατία, θέση που ασπάζεται και η Γερμανία.

Για τη Ρωσία, από τη μία, εγκρίθηκε η ενίσχυση της «αμυντικής ικανότητας» του ΝΑΤΟ στις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία και, από την άλλη, φάνηκε να επανεξετάζεται η στάση απέναντι στη Ρωσία τουλάχιστον σε θέματα «ασφάλειας» και «αφοπλισμού».

Οπως σημείωσε η Αγκ. Μέρκελ στις δηλώσεις της μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής, οι ηγέτες συμφώνησαν ότι «η τρομοκρατία είναι ο μεγαλύτερος εχθρός, μερικές φορές με ασύμμετρες απειλές» και «η Ομάδα Προβληματισμού θα πρέπει πρώτα να εξετάσει ποιος είναι ο ρόλος του ΝΑΤΟ στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας», καθώς «δεν έχουμε ακόμα σαφή εικόνα για το πού βρίσκεται το NATO συνολικά στο εξωτερικό».

Χωρίς να κρύψει τη δυσαρέσκειά της για τη συμφωνία ΗΠΑ - Τουρκίας στη βορειοανατολική Συρία (αφήνοντας ξεκρέμαστες κυρίως Γαλλία και Βρετανία), είπε ότι στη Συρία «υπάρχουν επιχειρήσεις σε συνεργασία με περιφερειακές δυνάμεις (σ.σ. Ρωσία), αλλά όχι αποστολή του ΝΑΤΟ» και πρόσθεσε πως «στο Αφγανιστάν έχουμε τη μόνη περίπτωση όπου ανακηρύχθηκε υπόθεση της Συμμαχίας, γιατί οι ΗΠΑ δέχθηκαν άμεση επίθεση».

Η Γερμανία φαίνεται να συμφωνεί με τη θέση του Γάλλου Προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να ιεραρχήσει ως «μεγαλύτερη απειλή» την «τρομοκρατία», μια έννοια που τα «χωράει όλα» και δίνει στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις το «πάτημα» να επεμβαίνουν σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ετσι, υπογράμμισε η Μέρκελ, πρέπει επίσης να εξεταστεί «ποιος είναι ο ρόλος του ευρωπαϊκού πυλώνα στο ΝΑΤΟ στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, για παράδειγμα στην Αφρική, στις χώρες του Σαχέλ», όπου Γαλλία και Γερμανία εντείνουν τη στρατιωτική τους παρουσία στο όνομα της καταπολέμησης της «τρομοκρατίας» που «θίγει» και την Ευρώπη, είτε με «εξαγωγή της τρομοκρατίας» είτε λόγω της μετανάστευσης που προκαλεί.

Σύμφωνα με την Γερμανίδα καγκελάριο, στη Σύνοδο ξεκαθαρίστηκε για ακόμη μια φορά ότι «ο ακρογωνιαίος λίθος της άμυνάς μας είναι και παραμένει το ΝΑΤΟ, αλλά και ότι έχουμε έναν ευρωπαϊκό πυλώνα μέσα στην αμυντική συμμαχία», ο οποίος θα έχει «τη συμβολή του στην καταπολέμηση του κοινού εχθρού, της τρομοκρατίας».

Επίσης, κατά τη συνάντηση - στο περιθώριο της Συνόδου - των Μέρκελ, Μακρόν και Μπόρις Τζόνσον (Βρετανός πρωθυπουργός), με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρ. Τ. Ερντογάν, συζητήθηκε και η γερμανική πρόταση για μια «διεθνή ζώνη ασφαλείας» στη βορειοανατολική Συρία. Με πρόσχημα «να υπάρξει εθελοντική επιστροφή προσφύγων στην περιοχή, η οποία ελέγχεται σήμερα από την Τουρκία και τη Ρωσία» και στην πραγματικότητα για να υπάρχει έλεγχος στις κινήσεις Τουρκίας και Ρωσίας εκεί, προτάσσεται η «ανάγκη» να διαδραματίσουν ρόλο τα Ηνωμένα Εθνη. Σύμφωνα με την καγκελάριο, «οι συνομιλίες βρίσκονται ακόμη στην αρχή, αλλά η Τουρκία είναι σε επαφή με την Υπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες»...

«Υπάρχουν προκλήσεις» για το ΝΑΤΟ, εκτίμησε η καγκελάριος, χαρακτηρίζοντας καλό ότι «η Κίνα αναφέρθηκε στο κοινό ανακοινωθέν». Εδώ να σημειωθεί ότι η Γερμανία είναι πάντα προσεχτική στις διατυπώσεις της για την Κίνα και εξαιτίας της σημαντικής αλληλεξάρτησης των δύο οικονομιών, της φιλοδοξίας να συναφθεί μεγάλη εμπορική συμφωνία ΕΕ - Κίνας κ.ά.

Ιδιαίτερα στάθηκε στη Ρωσία, σημειώνοντας ότι «αφενός παίρνει μέτρα εναντίον μας, για παράδειγμα στον υβριδικό πόλεμο, από την άλλη είναι γείτονάς μας». Μάλιστα, η Αγκ. Μέρκελ κάλεσε την «Ομάδα Προβληματισμού» να επανεξετάσει την ιδρυτική πράξη ΝΑΤΟ - Ρωσίας, «η οποία εγκρίθηκε το 1997, πριν από το γύρο διεύρυνσης του ΝΑΤΟ, με τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης» και «να σκεφτεί πώς θα διαμορφώσει τις μελλοντικές σχέσεις με τη Ρωσία».

Πάντως, ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, σημείωσε με αφορμή τις αποφάσεις της Συνόδου, ότι «οι προτάσεις της Ρωσίας για μείωση των εντάσεων στις επαφές Ρωσίας - ΝΑΤΟ παραμένουν αναπάντητες». Σύμφωνα με τον Λαβρόφ, η Ρωσία «επιδιώκει να συνεχίσει το διάλογο» σε επίπεδο στρατιωτικών εμπειρογνωμόνων, διαδικασία που έχει ανασταλεί.

Για τη Γερμανία, η ομάδα προβληματισμού «πρέπει επίσης να ασχοληθεί με τα θέματα αφοπλισμού». Η καγκελάριος δήλωσε ότι συμμερίζεται την άποψη του Γάλλου Προέδρου ότι μετά την κατάργηση της Συνθήκης INF (για τους πυραύλους μικρού και μεσαίου βεληνεκούς), «η Ευρώπη σίγουρα πρέπει να έχει θέση σε ενδεχόμενες μελλοντικές διαπραγματεύσεις αφοπλισμού».

Ως προς το μορατόριουμ της Ρωσίας για δέσμευση των ηγετών του ΝΑΤΟ και άλλων χωρών να μην αναπτυχθούν πύραυλοι μικρού και μεσαίου βεληνεκούς στην Ευρώπη και αλλού, η Αγκ. Μέρκελ υπερασπίστηκε τη «γραμμή» του ΝΑΤΟ: «Δεν μπορούμε απλά να δεχτούμε το μορατόριουμ που προτείνει η Ρωσία. Αυτό θα σήμαινε ότι οι παραβιάσεις της Συνθήκης INF από τη Ρωσία θα γίνονταν άμεσα αποδεκτές από εμάς, χωρίς να είμαστε σε θέση να αναπτύξουμε οποιαδήποτε αντίμετρα».

Θυμίζουμε ότι ο μόνος ηγέτης του ΝΑΤΟ που απάντησε στο μορατόριουμ της Ρωσίας - χωρίς όμως να το ασπάζεται - είναι ο Εμ. Μακρόν. Η Αγκ. Μέρκελ υπενθύμισε τη θέση του ΝΑΤΟ ότι «δεν θα αντιδράσουμε ένας προς έναν», αλλά - συμπλήρωσε - «αυτό δεν αποκλείει ότι πρέπει να εξεταστεί το πώς θα μπούμε σε συνομιλίες. Με αυτήν την έννοια, δεν διαφωνούμε». Ενώ έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι «αυτό φυσικά πρέπει να το συζητήσουμε με τους Αμερικανούς». Σύμφωνα με την καγκελάριο, τώρα γίνονται οι πρώτες επαφές «αλλά απέχουμε από το σημείο όπου μπορούμε να πούμε ότι οι συνομιλίες αρχίζουν».

Το θέμα μιας συμφωνίας για τον έλεγχο των πυραύλων μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, που θα αντικαταστήσει την INF και θα περιλαμβάνει και την Κίνα, φαίνεται να ζυμώνεται και να αποτελεί όλο και πιο έντονα πεδίο ανταγωνισμού και διαπραγμάτευσης. Πάντως, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, υπογράμμισε ότι «δεν μπορεί να τίθεται η συμμετοχή μόνο της Κίνας. Καταρχάς είναι απαραίτητο να μιλήσουμε για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, στις οποίες επίσης αναπτύσσονται πύραυλοι μικρού και μεσαίου βεληνεκούς».

Η Κίνα αποκλείει τη συμμετοχή της σε τριμερείς συνομιλίες με ΗΠΑ και Ρωσία, προβάλλοντας την «ανάγκη» για «πολυμέρεια». Στο μεταξύ, ο Ντόναλντ Τραμπ, μετά τη συνάντησή του με τον Μακρόν στο Λονδίνο, δήλωσε πως ΗΠΑ και Ρωσία «θέλουμε να επεξεργαστούμε μια Συνθήκη για τα πυρηνικά όπλα, που πιθανώς θα συμπεριλάβει την Κίνα, αλλά και τη Γαλλία, παρεμπιπτόντως. Θα περιλαμβάνει την Κίνα και ορισμένες άλλες χώρες».