Σάββατο 26 Οχτώβρη 2019 - Κυριακή 27 Οχτώβρη 2019
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 40
ΔΙΕΘΝΗ
ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ
Το Κυπριακό, εργαλείο αξιολόγησης ευρύτερων συνεργασιών

Από τη συνάντηση Ακιντζί - Αναστασιάδη τον Αύγουστο

INTIME NEWS

Από τη συνάντηση Ακιντζί - Αναστασιάδη τον Αύγουστο
Καθώς συνεχίζονται οι διεργασίες γύρω από μια πιθανή επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, τη βδομάδα που πέρασε, επιβεβαιώθηκε ακόμα περισσότερο ότι το παζάρι που δυναμώνει γύρω από τους όρους μιας πιθανής «επίλυσης» είναι μέρος προσπαθειών για ευρύτερες γεωπολιτικές συνεργασίες. Η συζήτηση ανοίγει όλο και περισσότερο για τα πλεονεκτήματα που θα είχε η ένταξη και της Τουρκίας σε νέους και παλιούς «πολυμερείς σχηματισμούς» (βλέπε τρίγωνα συνεργασίας της Ελλάδας και της Κύπρου με Ισραήλ, Αίγυπτο κ.τ.λ.), με τον πρωταγωνιστικό ρόλο των ΗΠΑ, η συμμετοχή των οποίων μάλιστα διευρύνει πια και επίσημα τέτοια σχήματα (σε «3+1»).

Πριν από λίγες μέρες, ο ΥΠΕΞ της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης, μιλώντας σε οικονομικό Φόρουμ στη Λεμεσό για το «πολιτικό όραμα της ΕΕ για το 2030», εμφάνισε τους «πολυμερείς σχηματισμούς» όπου συμμετέχουν Ελλάδα και Κύπρος ως «ένα κύριο παράδειγμα αποτελεσματικής συνεργασίας», ξεκαθαρίζοντας ότι «δεν αποκλείουν κανέναν». Καθόλου τυχαία επισήμανε ότι τέτοιοι σχηματισμοί αποτελούν παράδειγμα και για τα επιτεύγματα που διασφαλίζονται όταν τα κράτη «ενώνουν δυνάμεις παρά αυτο-απομονώνονται».

Επίσης, με φόντο και την όξυνση του ανταγωνισμού ανάμεσα στην ΕΕ και άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα για περισσότερη γεωπολιτική επιρροή (αλλά και μερίδιο στις αντίστοιχες αγορές) στην περιοχή, ο Ν. Χριστοδουλίδης υποστήριξε ότι η Ενωση πρέπει να πρωτοστατήσει στην ενίσχυση αυτής της πολυμέρειας, ώστε να αποκτήσει πλεονεκτική θέση απέναντι σε άλλες δυνάμεις. Χαρακτηριστικά αναφέρθηκε «ο επανασχεδιασμός του ενεργειακού χάρτη στην Ανατολική Μεσόγειο, σε συνδυασμό με την πεποίθησή μας ότι οι φυσικοί πόροι της περιοχής μπορεί να αποτελέσουν τον καταλύτη για συνεργασία και συνέργειες...». Μάλιστα πρόσθεσε ότι «η σημερινή γεωπολιτική κατάσταση παρέχει μια ευκαιρία στην Ευρώπη να επιβεβαιώσει πλήρως αυτόν τον ρόλο της ως παγκόσμιου παράγοντα».

Τουρκικές σκέψεις για «περιφερειακές συμφωνίες»

Φυσικά, τα οφέλη που θα διαμορφώσει η ένταξή της σε τέτοιους σχηματισμούς, μελετά εδώ και πολύ καιρό και η αστική τάξη της Τουρκίας. Σε συνέντευξή του στο πρακτορείο «Αναντολού», ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου επανέλαβε ότι η Αγκυρα είναι πρόθυμη για μια «περιφερειακή συμφωνία» (χωρίς άλλες διευκρινίσεις βέβαια) και αναφερόμενος στις επαφές που χρειάζονται για την επίλυση των εδαφικών διαφορών στην Ανατολική Μεσόγειο, είπε ότι «συζητούμε με όλους», εξηγώντας βέβαια ότι αναφέρεται «στις χώρες της Μεσογείου με μια αντίληψη διαμοιρασμού». Θύμισε την πρόταση του ψευδοκράτους για συγκρότηση «κοινής επιτροπής» (Τουρκοκυπρίων - Ελληνοκυπρίων) για την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων, που θα αναλάβει δράση πριν οριστικοποιηθεί η οποιαδήποτε συμφωνία για το Κυπριακό, και ζήτησε και αυτός μεγαλύτερη ενεργοποίηση της ΕΕ, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι πρέπει να υποστηρίξει την ίδρυση έστω μιας «κοινής εταιρείας» ή μιας «επιτροπής, ενός μηχανισμού της ΕΕ, ή ενός μηχανισμού των Ηνωμένων Εθνών», με αντικείμενο την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων. Επέμεινε ότι η Αγκυρα είναι έτοιμη για λύση, «αλλά πρέπει να υπάρξει εγγύηση για δίκαιο διαμοιρασμό» και μάλιστα εκτίμησε ότι «αν οι διαθέσεις των Βρυξελλών είναι ειλικρινείς, θα λύσουμε και αυτή την υπόθεση σε συνεργασία με την ΕΕ».

Τη συζήτηση για τα ευρύτερα οφέλη που μπορεί να προκύψουν από την επίτευξη συμβιβασμού με την Τουρκία διευρύνουν και παρεμβάσεις ακαδημαϊκών, όπως ενός Ισραηλινού συνεργάτη του Αυστριακού Ινστιτούτου για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφάλειας που μίλησε σε ημερίδα του Ιδρύματος «Γλαύκος Κληρίδης» στη Λευκωσία και υποστήριξε ότι «είναι λάθος να πιστεύει κάποιος» ότι μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει την Τουρκία με τον αποκλεισμό της. «Είναι το αντίθετο που συμβαίνει, γιατί η Τουρκία έχει πολύ λίγα να χάσει...», ανέφερε ο Μιχάλ Τανχούμ και συμπληρώνοντας ότι «θα ήταν ευκολότερο» να δοθεί στην Τουρκία μια θέση σε σχήματα όπως το «Φόρουμ για το Φυσικό Αέριο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο», συνέχισε: «Θα πρέπει να ιδωθεί η κατάσταση με ρεαλισμό. Για μένα δεν υπάρχει απάντηση η οποία να αποκλείει την Τουρκία. Δεν μπορεί να τοποθετηθεί ένα σιδηρούν παραπέτασμα στην Ανατολική Μεσόγειο...».

Μιλώντας στον «Φιλελεύθερο», ο Τανχούμ υπερθεμάτισε για τη «δημιουργία ενός ενεργειακού εικονικού κόμβου» στην Ανατολική Μεσόγειο και την ενοποίηση της περιοχής «ως μιας ολόκληρης αγοράς», με το επιχείρημα ότι έτσι θα αντιμετωπιστούν δισταγμοί και εμπόδια στην εξαγωγή υδρογονανθράκων και στην προσέλκυση επενδύσεων που γεννούν π.χ. οι μικρές ποσότητες αερίου που έχουν οι περισσότερες χώρες της περιοχής, πλην Αιγύπτου. Συμπλήρωσε ότι πρέπει να αξιοποιηθεί και η προσδοκία της Τουρκίας να αποτελέσει η ίδια «το σημείο εκείνο από όπου η Ενέργεια θα μεταφέρεται προς την Ευρώπη», με δεδομένο μάλιστα ότι η Τουρκία διαθέτει ήδη απαραίτητες υποδομές (χώρους αποθήκευσης κ.τ.λ.), κάτι που καθιστά αμέσως αυτά τα σχέδια πιο ανταγωνιστικά (έναντι άλλων, όπως π.χ. ο αγωγός «East Med» που θα μεταφέρει αέριο στην Ευρώπη μέσω Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας, αν ποτέ γίνει). Σημειωτέον ότι ο Τανχούμ επιχειρηματολόγησε ότι δεν πρέπει τέτοια σχέδια να καθυστερούν εν αναμονή της επίλυσης διμερών διαφορών, αλλά άμεσα να δημιουργηθεί ένας «εμπορικός μηχανισμός» για την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της περιοχής με τη συμμετοχή και της Τουρκίας, που «δεν θα αφορά ή θα επηρεάζει κυριαρχικά δικαιώματα ή θέματα ορίων». Ισχυρίστηκε μάλιστα ότι ήδη «Ευρωπαίοι παίκτες έχουν δείξει αρκετό ενδιαφέρον» σε τέτοιες προτάσεις.

Γέφυρες συνεργασιών υπέρ των μονοπωλίων

Χαρακτηριστικές ήταν οι επισημάνσεις του και για τις προοπτικές που τέτοια σχέδια «ανοίγουν» στη διευθέτηση πολλών διαφορών, όπως αυτές που έχουν Ισραηλινοί με τους Τούρκους, ακόμα και οι Ισραηλινοί με τους Παλαιστίνιους. Οπως είπε, «πρόσφατα μίλησα σε Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους, γιατί μια από τις επιλογές που υπάρχουν στην πρότασή μου είναι και το πώς θα δημιουργηθεί προοπτική για φυσικό αέριο στη Γάζα», ενώ αναρωτήθηκε: «Αφού μπορούμε να φέρουμε Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους μαζί, γιατί να μην μπορούμε να φέρουμε τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους;». Και συνέχισε: «Τα οφέλη που θα υπάρξουν είναι διαφορετικά για τις χώρες, την Ελλάδα και για όλες τις χώρες της περιοχής. Παράλληλα θα προκαλέσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για να έρθουν περισσότεροι παίκτες. Με αυτή την προσέγγιση πέφτει η κλίμακα της έντασης στην περιοχή και παράλληλα προσελκύονται μεγαλύτερες επενδύσεις».

Μάλιστα, χρησιμοποίησε το παράδειγμα των τουρκο-ισραηλινών παζαριών, για να αποδείξει ότι τον τόνο δίνει πρώτα απ' όλα η υπεράσπιση ισχυρών μονοπωλιακών συμφερόντων: «Αν θα τα καταφέρουν (σ.σ. Τούρκοι - Ισραηλινοί να συνεργαστούν) εξαρτάται από το εύρος της επιχειρηματικής συνεργασίας. Στην περίπτωση του φυσικού αερίου δεν ισχύει η λογική "ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου". Να έχουμε υπόψη μας ότι τα μόρια του φυσικού αερίου δεν έχουν διαβατήρια... Οι σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας δεν είναι καλές. Αλλά δεν είναι τόσο άσχημες όσο φαίνονται μέσα από την εικόνα που παρουσιάζουν οι πολιτικοί. Κι αυτό γιατί υπάρχουν πολύ δυνατοί επιχειρηματικοί δεσμοί μεταξύ των δύο χωρών. Για παράδειγμα, μετά τον πόλεμο στη Συρία η Τουρκία είχε πρόβλημα στην εξαγωγή προϊόντων της στη Μέση Ανατολή και το επιτύγχανε μέσω του Ισραήλ και των λιμανιών στη Χάιφα και το Ασντοτ. Αυτή η οικονομική συνεργασία ποτέ δεν είχε αποκοπεί. Το Ισραήλ εισάγει πετρέλαιο από διάφορα μέρη το οποίο μεταφέρεται μέσω λιμανιών της Τουρκίας. Μπορεί βεβαίως όλα αυτά να μη δημιουργούν ειρήνη, αλλά είναι αρκετά για να αποτρέψουν τον πόλεμο».

Ενώ καταλήγοντας, εξήγησε ότι όλες οι πλευρές αυτό που αναζητούν είναι οι όροι επίτευξης νέων συνεργασιών: «Δεν κάνεις ειρήνη με τους φίλους σου. Δεν χρειάζεται κατ' ανάγκη να κάνεις ειρήνη με αυτούς που σ' αρέσουν. Ειρήνη κάνεις με τους αντιπάλους σου. Γι' αυτό αποτελεί φαντασίωση να πιστεύει κάποιος ότι η Τουρκία θα αφεθεί εκτός του οικονομικού συστήματος της Ανατολικής Μεσογείου...».

Ξανά ο Ακιντζί για αναθέρμανση με Συρία

Ασφαλώς, με τη διαπραγμάτευση παλιών και νέων συνεργασιών στη Μεσόγειο αλληλεπιδρά και η ενδοαστική συζήτηση που δυναμώνει στο εσωτερικό της αστικής τάξης της Τουρκίας, για το πώς καλύτερα θα υπερασπιστεί τη θέση και τα συμφέροντά της, σε ένα πλαίσιο σφοδρών γεωπολιτικών αναδιατάξεων.

Ο κατοχικός ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί επανήλθε με νέες δηλώσεις στην αξία που θα είχε «η εγκαθίδρυση και πάλι των σχέσεων Τουρκίας - Συρίας», χαρακτηρίζοντάς την «απαραίτητη για την ενδυνάμωση μιας μόνιμης ειρήνης και ευμάρειας». Ευχήθηκε πάλι η Τουρκία να αποκτήσει «δυνατές σχέσεις» με τις άλλες χώρες της περιοχής, στο όνομα - δήθεν - της διασφάλισης της ειρήνης και της σταθερότητας.

Ο Ακιντζί δεν αποτελεί καμία εξαίρεση. Δεν είναι τυχαία η συζήτηση που διευρύνεται μέσα στην ίδια την Τουρκία για την ανάγκη επανενεργοποίησης της («αντιτρομοκρατικής») «Συμφωνίας των Αδάνων», του 1998, που είχαν υπογράψει Τουρκία - Συρία όταν ακόμα συνεργάζονταν. Αλλωστε, το ίδιο το σκληρό και ταυτόχρονο αλισβερίσι της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον αλλά και τη Μόσχα (βλέπε και θέμα για Συρία) «μιλάει από μόνο του». Και για το πόσο φουντώνουν οι αντιλαϊκοί σχεδιασμοί, και για το πόσο ο λαός όλης της περιοχής μας «βυθίζεται» ακόμα περισσότερο στα ανελέητα παζάρια πανίσχυρων ιμπεριαλιστικών κέντρων. Τα οποία βέβαια αποδίδουν μόνο για τους αντιπάλους του λαού και μόνο όσο συνθλίβονται τα δικά του δικαιώματα και οι ανάγκες για αληθινή ειρήνη και προκοπή.


Α. Μ.


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ