«Χαίρομαι, σαν να βλέπω τον ήλιο για πρώτη μέρα. Εργάζομαι σαν δε θα ζήσω άλλη μέρα». Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στο Χρήστο Καπράλο, μία σημαντική μορφή, όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της παγκόσμιας γλυπτικής. Σύγχρονος του Γιάννη Τσαρούχη, του Νίκου Νικολάου, του Αγγελου Σικελιανού αλλά και του Γιώργου Μπουζιάνη (με τους τρεις τελευταίους συνδεόταν με χρόνια φιλία), μας άφησε ως παρακαταθήκη τη μνημειώδη «Ζωφόρο της Πίνδου», αλλά και πολλά ακόμη σπουδαία έργα. Δημιουργίες που συνδυάζουν τα αρχαϊκά χαρακτηριστικά με τις σύγχρονες αναζητήσεις και διακρίνονται για τη μνημειακότητα, την πηγαιότητα, την εκφραστική δύναμη και τον εσωτερικό τους πλούτο.

Δύο γεγονότα μάς φέρνουν αυτήν την περίοδο, πιο κοντά στη γλυπτική του δημιουργία. Το πρώτο, είναι η «Αυτοβιογραφία» του, που - συμπληρωμένη από τη σύντροφο της ζωής του Σούλη Καπράλο - κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αγρα». Πρόκειται για ένα πολύτιμο υλικό, αφού ο ίδιος δούλευε σεμνά και αθόρυβα, αποφεύγοντας τις συνεντεύξεις και την προβολή του. Το δεύτερο γεγονός συνδέεται με το «Μνημείο της Μάχης της Πίνδου» και την πρόσφατη αγορά του από τη Βουλή των Ελλήνων. Με αυτή την αγορά, το «Μουσείο Χρήστου και Σούλης Καπράλου», θα μπορέσει να επεκταθεί και να συγκεντρώσει στην Αίγινα, όλο το έργο του αξέχαστου γλύπτη μας.

Με λόγο ζωντανό, χιουμοριστικό και περιγραφικό, ο Χρ. Καπράλος αναφέρεται στην αυτοβιογραφία του σε περιστατικά και γεγονότα της ζωής του. Ξεκινά από τα παιδικά του χρόνια, στο χωριό του, το Παναιτώλιο του Αγρινίου. Περιγράφει την πρώτη του επαφή με τη ζωγραφική, τον αγώνα του για να σπουδάσει ζωγραφική στην ΑΣΚΤ, να συνεχίσει με γλυπτική στο Παρίσι. Μας μιλά για την πρώτη του έκθεση και την εγκατάστασή του στην Αθήνα, για το φίλο του τον Μπουζιάνη, τον Αγγελο και την Εύα Σικελιανού, για τη μεγάλη του αγάπη, την Αίγινα και για την παρουσίαση της «Ζωφόρου της Πίνδου», ενός έργου που αποτέλεσε σταθμό στην καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας.

«Πολλές φορές όταν ερχόντουσαν φίλοι μας στο σπίτι, παρακαλούσαμε το Χρήστο να μας μιλήσει για τη ζωή του, στην οποία πέρασε πολλές περιπέτειες», μας λέει η σύντροφός του Σούλη Καπράλου. «Εκ των υστέρων τα διακωμωδούσε και τα διηγιόταν με πολύ κέφι. Εγώ τον παρότρυνα να γράφει κάτι από αυτά. Κράτησα αυτές τις γραμμένες σκέψεις του. Στο τέλος, πρόσθεσα κι εγώ όσα πράγματα χρειάζονταν για να συμπληρωθεί η ζωή και η φυσιογνωμία του Χρήστου». Το βιβλίο περιλαμβάνει ακόμη αρκετές φωτογραφίες από τη ζωή και τη δημιουργία του καλλιτέχνη. Ο λόγος του ίδιου του αξέχαστου καλλιτέχνη μέσα από τις σελίδες του βιβλίου σκιαγραφεί τη ζωή του:

«Δεν είχα τελειώσει το δημοτικό, όταν ένα γειτονόπουλό μου, ο Πάνος Τριανταφύλλου, που πήγαινε στο Δημοτικό, έφερε και κόλλησε στο εικονοστάσι έναν Αϊ - Γιώργη καμωμένο στο χαρτί με χρώματα. Αυτό ήταν η αφορμή για ν' αρχίσει το ενδιαφέρον μου για τη ζωγραφική. Ζήτησα από το γειτονόπουλο να μου φέρει χρώματα και να μου δείξει πώς τα φτιάχνει (...)».

«Τώρα θα ετοιμαζόμουν για τη Σχολή Καλών Τεχνών. Στο εργαστήριο του Φαληρέα άρχισα να σχεδιάζω ό,τι έβλεπα, από το πρωί ως το βράδυ. Πότε ο Φαληρέας με βοηθούσε, πότε μου στέλνανε κάτι και απ' το χωριό. Τα ψευτοπερνούσα. Στον Φαληρέα είχα γνωρίσει επίσης το ζωγράφο Κώστα Ηλιάδη. Μια μέρα με παίρνει και με πάει στη Σχολή Καλών Τεχνών. Διευθυντής ήταν ο Ιακωβίδης. Δεν είχα απολυτήριο Γυμνασίου κι έπρεπε να μου επιτρέψει ο διευθυντής για να δώσω εξετάσεις... Θα πρέπει να ήταν το 1929. Ολο το χειμώνα τον πέρασα σχεδιάζοντας πότε στον Φαληρέα, πότε στο Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου έβλεπα και τον Παναγιωτάκη. Αρχισα να εξοικειώνομαι με την Τέχνη (...)».

«Μια Κυριακή, κατά τις 11 το πρωί, είχε αρχίσει ο πόλεμος, οι Ιταλοί μάς είχαν ήδη επιτεθεί. Μου λέει ο αδελφός μου: "Τρέξε στη δημοσιά να δεις. Ηρθανε κάτι πρόσφυγες, Ηπειρώτες, απάνω απ' τα χωριά". Τρέχω και βλέπω αυτή τη σκηνή που έχω κάνει στη Ζωφόρο στο τμήμα "Αρχίζει ο πόλεμος". Εκανα ένα σχέδιο στο μπλοκάκι μου. Τους ταλαιπωρημένους χωρικούς, βρεγμένους, φορτωμένους με μπόγους και τα ζωάκια τους να τους ακολουθούν. Γυρίζω στην καλύβα και σ' ένα σανίδι που βρήκα πρόχειρο μεταφέρω τη σκηνή που είδα σε πηλό. Ετσι, σιγά - σιγά, άρχισα να κάνω πόλεμο μέσα στο εργαστήριό μου, πριν ακόμα με ντύσουν τσολιά, όταν πια με επιστρατεύσανε».

« (...)Στο πεζούλι της Αγίας Τριάδας δούλεψα από το 1952 ως το 1956 τα εφτά τμήματα που αποτελούν τη Ζωφόρο "Το Μνημείο της Μάχης της Πίνδου", που έχει συνολικό μήκος σχεδόν σαράντα μέτρα και ύψος 110 εκ., εκτός από το τελευταίο μέρος "Η Λαγέρνα" που έχει ύψος 120εκ.(...)».

«Οι γλύπτες, όταν έχουν παραγγελίες, κάνουν τα πράγματα που τους παραγγέλνουν. Εγώ δεν είχα παραγγελίες. Ετσι κάνω εγώ ό,τι θέλω. Παίζω με τα σχήματα και τις φόρμες. Επειτα από το 1951, η δουλιά μου έχει αλλάξει. Κι αυτό γιατί έπαψα να δουλεύω με μοντέλο. Από το 1951 η δουλιά μου γίνεται κατευθείαν στο υλικό».

«(...)Από ο 1984, σαν μια ξεκούραση μέσα στη δουλιά μου, που ήταν όμως και βαθιά μου επιθυμία, ξαναγυρίζω στην τέχνη που πρωτοσπούδασα. Τη ζωγραφική».

Οπως συμπληρώνει η Σούλη Καπράλου «(...) Ο Χρήστος έπαιζε με τη δουλιά του και με τα υλικά του. Δεν τα 'παιρνε στα σοβαρά. Ο τρόπος που σκεφτόταν και εργαζόταν ήταν πάντα φρέσκος, γιατί πάντα και κάτι άλλο, κάτι νέο περίμενε, για να το εκφράσει. Το ίδιο ήταν και η σκέψη του και ο λόγος του. Πηγαίος, ατόφιος, λιτός, αληθινός».

Το Ιδρυμα Χρήστου και Σούλης Καπράλου δημιουργήθηκε το 1991, δύο χρόνια πριν το «φευγιό» του Χρ. Καπράλου. Από το 1995 άνοιξε τις πύλες του στο κοινό. Μέχρι σήμερα λειτουργεί χάρη στη μεγάλη προσπάθεια της Σούλης Καπράλου και του μαθητή και συνεργάτη του επί 25 χρόνια, του γλύπτη Γιάννη Κλινάκη. Η βοήθεια από την πολιτεία ελάχιστη, αφού μέχρι τώρα δεν έχει ξεπεράσει τα 3 εκατομμύρια. Η αγορά του «Μνημείου της μάχης της Πίνδου» από τη Βουλή, δίνει τη δυνατότητα για την επέκταση του Μουσείου στην Αίγινα και για τη συγκέντρωση εκεί όλου του έργου του.

«Πριν λίγο καιρό», μας λέει η Σ. Καπράλου, «αγοράσαμε ένα μεγάλο οικόπεδο δίπλα στο χώρο του Ιδρύματος. Σκοπός μας ήταν να χτίσουμε σ' αυτό το χώρο. Να κάνουμε μια επέκταση του ήδη υπάρχοντος Μουσείου, με σκοπό να συγκεντρώσουμε όλο το έργο του Χρήστου στην Αίγινα. Ηδη, γίνονται τα αρχιτεκτονικά σχέδια από τον καθηγητή στην Αρχιτεκτονική Θεσσαλονίκης, Γιάννη Καρανιώτη».