Οι ακτοπλοϊκές εταιρείες και στην Ελλάδα ανήκουν σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, που δεν επενδύουν βέβαια στον συγκεκριμένο κλάδο «για την ψυχή της μάνας τους», αλλά για να αποκομίσουν κέρδη.

Σήμερα, τα σχήματα που κυριαρχούν στην ακτοπλοΐα, τα οποία παράλληλα διαπλέκονται μεταξύ τους, είναι η Τράπεζα Πειραιώς, η MIG, το αμερικανικό «Private Equity Fund Fortress Investment Group LLC» και η ιταλική «Grimaldi».

• Η Τράπεζα Πειραιώς κατέχει ποσοστό μεγαλύτερο του 25% της «ΑΝΕΚ Lines», καθώς και το 31,2% της MIG.
• H MIG με τη σειρά της ελέγχει τον όμιλο «ATTICA Group», στον οποίο ανήκουν οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ελληνική ακτοπλοΐα, «Superfast Ferries», «Blue Star Ferries» και «Hellenic Seaways».
• Το αμερικανικό «Private Equity Fund Fortress Investment Group LLC» το 2014 έκλεισε συμφωνία με την «ATTICA Holdings» για την αναχρηματοδότηση του τραπεζικού δανεισμού της τελευταίας, με εγγύηση μετοχές της MIG.
• Τέλος, οι «Μινωικές Γραμμές» ανήκουν στον όμιλο «Grimaldi».

Δορυφορικά σε αυτά τα σχήματα, κινούνται η εταιρεία «Seajets» του ομίλου Ηλιόπουλου με 15 πλέον πλοία, κυρίως ταχύπλοα, η «Golden Star» και η «Fast Ferries».

Τα στοιχεία για την κερδοφορία αυτών των επιχειρηματικών σχημάτων είναι αποκαλυπτικά, όπως αυτά δημοσιοποιήθηκαν για το 2018:

• Τα κέρδη της «Attica Group» εκτοξεύτηκαν στα 17,11 εκατ. ευρώ, από 1,25 εκατ. ευρώ το 2017!
• Ο όμιλος της ΑΝΕΚ παρουσίασε για το 2018 κέρδη 14,6 εκατ., έναντι 12,8 εκατ. ευρώ το 2017.
• Οι «Μινωικές Γραμμές» κατέγραψαν κερδοφορία ύψους 8,5 εκατ. ευρώ και έσοδα ύψους 94,1 εκατ. ευρώ, ενώ ο όμιλος «Grimaldi» για πρώτη φορά το 2018 «έσπασε το φράγμα των 3 δισ. δολαρίων στον τζίρο».

Από πού βγαίνουν όμως αυτά τα κέρδη;

Από την άγρια εκμετάλλευση των χιλιάδων ναυτεργατών που απασχολούνται στην ακτοπλοΐα και τους οποίους όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις, σοσιαλδημοκρατικές, νεοφιλελεύθερες, δεξιές και αριστερές, με τη στήριξη της εργοδοτικής συνδικαλιστικής πλειοψηφίας του κλάδου, δένουν χειροπόδαρα με δεκάδες αντεργατικούς νόμους, αξιοποιώντας γι' αυτό τις Οδηγίες και τις κατευθύνσεις της ΕΕ.

Ορισμένα παραδείγματα για το πώς διαμορφώνεται σήμερα το άγριο καθεστώς της εκμετάλλευσης στην ακτοπλοΐα, που φτάνει ακόμα και σε δουλειά πάνω από τις ανθρώπινες αντοχές:

• Η κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, στο πλαίσιο της απελευθέρωσης των εσωτερικών θαλάσσιων μεταφορών, ψήφισε το νόμο 4262/2014, που προβλέπει στο άρθρο 38 για την επιβατηγό ναυτιλία «επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας» (μένει προσωρινά «παγωμένος» εξαιτίας των αγώνων των ναυτεργατών).
• Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ συνέχισε ψηφίζοντας το νόμο 4504/2017, που προβλέπει στο άρθρο 78 ότι πριν από την έναρξη της δρομολογιακής περιόδου των επιβατηγών πλοίων κάθε τύπου «οι πλοιοκτήτες υποχρεούνται να έχουν εξοφλήσει τους βασικούς μισθούς και επιδόματα του πληρώματος του πλοίου». Δηλαδή, «βγάζει από τη μέση» όλα όσα έχει ενσωματωμένα ο μισθός (υπερωρίες, Δώρα γιορτών, κυριακάτικες αργίες κ.ά.) και προβλέπονται από τη ΣΣΕ. Ο νόμος χειροκροτήθηκε από τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), ο οποίος σε υπόμνημα που είχε αποστείλει στη Βουλή, σημείωνε ότι «η αναφορά του άρθρου "στους βασικούς μισθούς" αντί "στις πάσης φύσεως απολαβές", μας βρίσκει σύμφωνους»...
• Επίσης, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με την ψήφο και της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και των άλλων αστικών κομμάτων, ενσωμάτωσε στην ελληνική νομοθεσία την Οδηγία 2105/1794 της ΕΕ, ανοίγοντας την πόρτα για ομαδικές απολύσεις στα καράβια.
• Επιπρόσθετα, ένα από τα βασικά αιτήματα που πρόβαλαν οι ναυτεργάτες στη διάρκεια της απεργίας τους στα τέλη του Ιούνη, ήταν η κατάργηση του νόμου 4150/2013 της κυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, τον οποίο διατήρησε σε πλήρη ισχύ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Ο νόμος (απορρέει κι αυτός από τον κανονισμό 3577/92 της ΕΕ) δίνει τη δυνατότητα στους εφοπλιστές ουσιαστικά να καθορίζουν κατά την κρίση τους την οργανική σύνθεση των επιβατηγών πλοίων, παραβιάζοντας και εδώ τις ΣΣΕ και τη Διεθνή Σύμβαση 180, που προβλέπουν τις ώρες εργασίας και ανάπαυσης των πληρωμάτων.

Ο νόμος ενεργοποιήθηκε στις 7/7/2013 με 6 καρμπόν Υπουργικές Αποφάσεις του τότε υπουργού Ναυτιλίας, Μ. Βαρβιτσιώτη, για 6 πλοία της γραμμής Πάτρα - Ιταλία, από τα οποία πετάχτηκαν στη στεριά 210 από τους 500 ναυτολογημένους ναυτεργάτες. Οι ειδικότητες που επλήγησαν περισσότερο ήταν αυτές των γενικών υπηρεσιών (καμαρότοι, μάγειροι κ.λπ.).

Στη διάρκεια των πρόσφατων διαπραγματεύσεων της ΠΝΟ με τον ΣΕΕΝ, οι εφοπλιστές έθεσαν ως προϋπόθεση για να υπογράψουν την ανανέωση της ΣΣΕ του 2019, με το ψίχουλο του 2% ως αύξηση, να εφαρμοστεί πλήρως και στα ακτοπλοϊκά πλοία ο νόμος 4150. Ο νόμος ήδη εφαρμόζεται στους ναυτεργάτες των γενικών υπηρεσιών των ακτοπλοϊκών πλοίων, που μειώνονται κατά περίπου 50% στη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Τώρα θέλουν να εφαρμοστεί παντού για το σύνολο του πληρώματος.

Μάλιστα, σε επιστολή που έστειλαν στις 24 Ιούνη στην ΠΝΟ, επιβεβαιώνοντας ότι οι οργανικές συνθέσεις στα επιβατηγά πλοία είναι πια «λάστιχο» και καθορίζονται κατά το δοκούν από τους εφοπλιστές, ως ...δείγμα καλής θέλησης πρότειναν να προσθέσουν στην αποδεκατισμένη οργανική σύνθεση των πλοίων της γραμμής Πάτρα - Ιταλία έναν - δύο ναυτεργάτες, και αυτούς «για την περίοδο από 15/6 έως 15/10/2019», αρκεί η ΠΝΟ να υπογράψει τη ΣΣΕ, με όρο δηλαδή την εφαρμογή του 4150 που έθεσαν και για τα ακτοπλοϊκά πλοία. Τελικά, οι εργοδοτικοί - κυβερνητικοί συνδικαλιστές στην ΠΝΟ, κόντρα στις αγωνιστικές διαθέσεις των ναυτεργατών, υπέγραψαν την απαράδεκτη ΣΣΕ με τον ΣΕΕΝ...