«Αυτονομία», «εξωστρέφεια», «αξιολόγηση» και φυσικά «επιχειρηματικότητα» μπορούν να είναι οι λέξεις - κλειδιά που θα χαρακτήριζαν το πλαίσιο που παρουσίασε η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης. Και πρόκειται για λέξεις που προδιαγράφουν σχολεία και πανεπιστήμια ακόμη περισσότερο προσδεδεμένα στις απαιτήσεις του κεφαλαίου, με κουτσουρεμένη και διαφοροποιημένη μεταξύ τους κρατική χρηματοδότηση, που θα σπρώχνονται να αναζητούν χρηματοδοτικές λύσεις από την αγορά, θα διοικούνται από στελέχη με κριτήρια «καλού μάνατζερ» και θα αξιολογούνται για τις παραπάνω επιδόσεις τους.

Περιγράφοντας τους αποφοίτους που θέλει η κυβέρνηση να βγαίνουν στην κοινωνία από το εκπαιδευτικό μας σύστημα, η Ν. Κεραμέως έκανε λόγο για: «Πολίτες που θα έχουν ανεπτυγμένες ήπιες δεξιότητες, που θα μπορούν να προσαρμόζονται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, που θα έχουν εξελιγμένους δείκτες συνεργασίας, αλληλοσεβασμού και αμοιβαιότητας». Με άλλα λόγια, περιέγραψε το μοντέλο των εργαζομένων που απαιτούν η ΕΕ και το κεφάλαιο, που τους θέλουν πειθήνιους και ευπροσάρμοστους, να εξαντλούν τη δημιουργικότητά τους και να δέχονται ό,τι τους ζητηθεί για τα συμφέροντα του εργοδότη, χωρίς να σηκώνουν κεφάλι.

Η υπουργός δεν εξήγγειλε τίποτε συγκεκριμένο για τις τεράστιες ελλείψεις μόνιμων εκπαιδευτικών στα σχολεία, πέραν των δρομολογημένων από την προηγούμενη κυβέρνηση 4.500 διορισμών στην Ειδική Αγωγή και τη μείωση των αποσπάσεων σε φορείς, που ισοδυναμεί πραγματικά με σταγόνα στον ωκεανό του προβλήματος, αν αναλογιστεί κανείς ότι φέτος, με υπολογισμένους τους παραπάνω διορισμούς, χρειάστηκε η πρόσληψη 37.000 αναπληρωτών για να λειτουργήσουν από Σεπτέμβρη τα σχολεία! Για τους εκπαιδευτικούς δε, η υπουργός υποσχέθηκε ενίσχυση της επιμόρφωσης και καθιέρωση «αξιολόγησης». Μίλησε ακόμα για επαναφορά των πρότυπων σχολείων και δημιουργία πρότυπων ΕΠΑΛ, για αναπροσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών σε όλες τις τάξεις και παρεμβάσεις στο σύστημα πρόσβασης με διατήρηση του «Εθνικού Απολυτηρίου», επαναφορά της βάσης εισαγωγής και δυνατότητα στα πανεπιστήμια να επιλέγουν το βαθμό της βάσης τους και τον αριθμό των εισακτέων τους.

Επί της ουσίας, η ΝΔ διαμηνύει ότι θα διατηρήσει το σύστημα πρόσβασης που ψήφισε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, με τις διπλές πανελλαδικές εξετάσεις και το αποστεωμένο Λύκειο, όπου η Γ' Λυκείου θα έχει αποκλειστικό ρόλο την προπαρασκευή για τις εξετάσεις, κι αυτό το σύστημα θα το κάνει χειρότερο ακόμα, αφού για την απόκτηση του απολυτηρίου σχεδιάζει να μετρούν οι βαθμοί και των τριών τάξεων του Λυκείου. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την επαναφορά της βάσης εισαγωγής - που δεν έχει κανένα απολύτως νόημα σε έναν διαγωνισμό για προκαθορισμένες θέσεις - θα εκτινάξουν ακόμα περισσότερο τον ανταγωνισμό, ενώ θα εντείνουν ακόμα περισσότερο την κατηγοριοποίηση των πανεπιστημίων και των τμημάτων σε α', β', γ', δ' κατηγορίας. Και είναι γνωστό ότι σε μια ταξική κοινωνία, αυτή η κατηγοριοποίηση θα έχει και βαθιά ταξικά χαρακτηριστικά, με Ιδρύματα για τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα και άλλα για τα λαϊκά στρώματα που θα πετυχαίνουν κουτσά - στραβά την εισαγωγή τους.

Σε ανάλογη πιο βαθιά κατηγοριοποίηση, εξάλλου, θα οδηγηθούν και τα σχολεία, αφού τα εύηχα περί «μεγαλύτερης ελευθερίας των διευθυντών» των σχολικών μονάδων και ενίσχυσης της «αυτονομίας» παραπέμπουν ευθέως στις Οδηγίες του ΟΟΣΑ για σχολεία που θα αναζητούν μόνα τους μεγάλο μέρος της χρηματοδότησής τους, ενώ θα έχουν δυνατότητα προσαρμογής του προγράμματός τους ανάλογα με το πόσο μπορούν να το «τρέξουν» οι μαθητές του. Οδηγίες που - για να μην ξεχνιόμαστε - αποτέλεσαν μπούσουλα και για την προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στην Παιδεία. Με αυτή την έννοια, δεν μπορεί να πείσει η γραμμή αντιπολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, που διά στόματος Ν. Φίλη στη Βουλή κατηγορεί την κυβέρνηση ότι ετοιμάζει «μια ολομέτωπη επίθεση θατσερικού τύπου στο δημόσιο σχολείο της γειτονιάς που εμείς αναβαθμίσαμε και στους εκπαιδευτικούς». Γιατί γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν σταμάτησαν να βάζουν διαρκώς το χέρι στην τσέπη για να τσοντάρουν στις ανάγκες του «σχολείου της γειτονιάς», το οποίο όχι μόνο δεν αναβάθμισε ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το αποψίλωσε και από εκπαιδευτικούς κάνοντας όσες περισσότερες περικοπές μπορούσε.

Ασε που ο Ν. Φίλης επικαλέστηκε στην «κριτική» του την ΕΕ, την «ευρωπαϊκή πραγματικότητα» και τις «ευρωπαϊκές αρχές», την ίδια στιγμή που η υπουργός Παιδείας δεν ένιωσε την ανάγκη να μιλήσει για την ΕΕ. Κι αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι η ΝΔ πρόκειται να διαφοροποιήσει την πολιτική της στην Παιδεία από τη στρατηγική της ΕΕ, ίσα - ίσα το αντίθετο συμβαίνει. Ομως δείχνει ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να περιμένουν ο λαός και η νεολαία από τον ΣΥΡΙΖΑ να κάνει αντιπολίτευση από τη σκοπιά των δικών τους συμφερόντων, αφού, όπως έπραξε όσο ήταν στην κυβέρνηση, έτσι και τώρα από τη θέση της αντιπολίτευσης θα επιδιώξει να δείξει ότι είναι πιο άξιος εκφραστής των συμφερόντων του κεφαλαίου και των ιμπεριαλιστικών του συμμαχιών και οργανισμών.

Για τα πανεπιστήμια, στις προγραμματικές δηλώσεις της η υπουργός είπε για την κατάργηση του ασύλου, την επαναφορά του ν+2 για την ολοκλήρωση του χρόνου σπουδών, μίλησε για παρεμβάσεις στις διοικήσεις και εξήγγειλε μια σειρά μέτρα που ενισχύουν την ήδη υπάρχουσα τεράστια αγορά αγοραπωλησίας τίτλων σπουδών και άλλων εκπαιδευτικών προϊόντων από τα ΑΕΙ, μαζί με απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου που αφορά τις μπίζνες των Ιδρυμάτων με τις επιχειρήσεις.

Από τα παραπάνω, τα δυο πρώτα μέτρα είναι ξεκάθαρο ότι στρέφονται ενάντια στους φοιτητές που αγωνίζονται μέσα από τις συλλογικές τους διαδικασίες στα Ιδρύματα, οι οποίες συχνά - πυκνά τσουβαλιάζονται κάτω από την ομπρέλα της «ανομίας». Επίσης, ενάντια στους φοιτητές από τα πιο φτωχά λαϊκά στρώματα που αναγκάζονται να δουλεύουν παράλληλα με τις σπουδές τους και καθυστερούν, για τους οποίους η υπουργός δεν ανακοίνωσε κάποιο διευκολυντικό μέτρο (ενώ είπε ότι θα υπάρχει μέριμνα για καθυστερήσεις στις σπουδές για λόγους υγείας). Τόσο η υπόθεση του ασύλου όμως, όσο και οι διαγραφές των φοιτητών που ξεπερνούν τα ν+2 έτη, είναι μέτρα που σχετίζονται άμεσα με τα επόμενα, γιατί σχετίζονται με τη «βιτρίνα» ενός πανεπιστημίου που θα έχει στην προμετωπίδα του την επιχειρηματικότητα, τις μπίζνες, την προσέλκυση επενδυτών.

Και εκεί εστιάζουν οι επόμενες παρεμβάσεις που ανακοίνωσε η υπουργός, που στόχο έχουν να διευκολύνουν τις μπίζνες των ιδρυμάτων. Σύμφωνα με τα λόγια της υπουργού (που εκτός των άλλων έχουν και σημειολογική αξία, καθώς πουθενά δεν λέει «καταργούμε», «αλλάζουμε» κ.τ.λ., αλλά τα ρήματα που χρησιμοποιεί είναι «διευρύνουμε», «ενισχύουμε», δείχνοντας πως πατάει πάνω στο στρωμένο έδαφος που δημιούργησε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και το αξιοποιεί παραπέρα), η νέα κυβέρνηση προχωρά στα παρακάτω βήματα:

Απελευθερώνουμε τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Που σημαίνει περισσότερα μεταπτυχιακά με δίδακτρα και σπρώξιμο των Ιδρυμάτων να βλέπουν αυτά τα προγράμματα περισσότερο ως εμπορεύσιμα προϊόντα, παρά ως προγράμματα ανάπτυξης της επιστήμης.

Διευρύνουμε τη δυνατότητα δημιουργίας ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων. Επιμονή, δηλαδή, στον δρόμο που ήδη διεύρυνε ο ΣΥΡΙΖΑ, να δημιουργηθούν περισσότερα προπτυχιακά προγράμματα με δίδακτρα, που αποτελούν προπομπό για τη γενίκευση των διδάκτρων και στα ελληνόφωνα προπτυχιακά σε επόμενη φάση.

Ενισχύουμε τα θερινά/χειμερινά σχολεία σε τομείς που η χώρα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα (π.χ. πολιτισμός, ναυτιλία, τουρισμός). Αναπτύσσουμε εκπαιδευτικά προγράμματα εξ αποστάσεως σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, με επένδυση στις νέες τεχνολογίες. Τέτοιου τύπου προγράμματα, θερινά και εξ αποστάσεως, λειτουργούν ήδη στα μεγάλα πανεπιστήμια της χώρας, με παχυλά δίδακτρα, και προσφέρουν πιστοποιήσεις που από μόνες τους δεν μπορούν να σταθούν πουθενά, λειτουργούν όμως εν πολλοίς συμπληρωματικά στα πτυχία και γενικότερα στους βασικούς τίτλους σπουδών, στο πλαίσιο του αέναου κυνηγιού δεξιοτήτων στο οποίο σπρώχνει η κυρίαρχη πολιτική τους αποφοίτους όλων των βαθμίδων, προκειμένου να διατηρούν ελπίδες ανεύρεσης εργασίας.

Αξιοποιούμε τη δυνατότητα ΣΔΙΤ για την κάλυψη επιμέρους αναγκών των Ιδρυμάτων (π.χ. για κατασκευή φοιτητικών εστιών). Εδώ να θυμίσουμε ότι οι τελευταίες εμβληματικές εξαγγελίες της προηγούμενης κυβέρνησης, του ΣΥΡΙΖΑ, στην Παιδεία, ήταν η δρομολόγηση δημιουργίας εστιών με ΣΔΙΤ και η επιβολή ενοικίου στους οικότροφους φοιτητές, κάτι που φυσικά θα έσπευδε να υιοθετήσει μετά την αλλαγή σκυτάλης και η κυβέρνηση της ΝΔ...

Εισάγουμε νέο θεσμικό πλαίσιο για δωρεές προς τα Ιδρύματα (...) Προχωρούμε στην απλοποίηση του πλαισίου λειτουργίας των ΕΛΚΕ... Εδώ τα όποια σχόλια είναι περιττά, αφού είναι προφανές ότι πρόκειται για παρεμβάσεις που στοχεύουν στη διευκόλυνση της ιδιωτικής χρηματοδότησης των Ιδρυμάτων από τις επιχειρήσεις, που να θυμίσουμε ότι σχεδόν το σύνολό της περνάει μέσα από τους ΕΛΚΕ.

Ακόμα, η υπουργός μίλησε για ενίσχυση της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας (ΑΔΙΠ) στην Ανώτατη Εκπαίδευση και για διαρκείς «αξιολογήσεις», από τις οποίες θα προκύπτουν τόσο τα κλεισίματα, συγχωνεύσεις Τμημάτων κ.ο.κ., όσο και το ύψος της κρατικής χρηματοδότησης για κάθε Τμήμα και Ιδρυμα. Με άλλα λόγια, οι καλές επιδόσεις των Ιδρυμάτων στην κούρσα της εμπορευματοποίησης, της επιτάχυνσης των αναδιαρθρώσεων και της μεγαλύτερης διασύνδεσης με τις επιχειρήσεις θα ανοίγουν και τη στρόφιγγα της κρατικής χρηματοδότησης! Γι' αυτό, εξάλλου, πρόσθεσε με νόημα, στο τέλος της ομιλίας της, η υπουργός ότι οι περισσότερες από αυτές τις κυβερνητικές παρεμβάσεις δεν απαιτούν χρήματα, αλλά «απαιτούν απλώς πολιτική βούληση και αλλαγή νοοτροπίας»...