Η όλο και διευρυνόμενη διείσδυση ισχυρών μονοπωλίων της Κίνας στην ΕΕ, μέσω κυρίως του μεγάλου και φιλόδοξου σχεδίου «Μία Ζώνη - Ενας Δρόμος», αξιοποιείται από ευρωενωσιακά μονοπώλια, που προσδοκούν κέρδη, ωστόσο προκαλεί και ανησυχίες σε αστικές κυβερνήσεις, που εκφράζουν τα συλλογικά συμφέροντα των καπιταλιστών σε κάθε χώρα αλλά και σε επίπεδο ΕΕ. Οι ανησυχίες αυτές αφορούν το πλεονέκτημα που αποκτούν τα κινεζικά μονοπώλια, ειδικά στους τομείς των νέων τεχνολογιών και της καινοτομίας αλλά γίνονται και επικλήσεις σε ζητήματα «εθνικής ασφάλειας». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό του τηλεπικοινωνιακού κολοσσού «Huawei», που θέλει να επενδύσει σε χώρες της ΕΕ στο δίκτυο 5G (που αφορά το μέλλον της σύγχρονης παραγωγής, τις «έξυπνες πόλεις» κ.λπ.), με το επιχείρημα ότι προσωπικά δεδομένα μπορούν να καταλήξουν στις υπηρεσίες της κινεζικής κυβέρνησης. Λες και αυτό δεν συμβαίνει ήδη με μια σειρά από εταιρείες και πολυεθνικές του διαδικτύου που επεξεργάζονται και προσωπικά δεδομένα. Η δράση της συγκεκριμένης εταιρείας είναι «κόκκινο πανί» πρωταρχικά για τις ΗΠΑ και άλλες χώρες, που αξιοποιείται στις σχέσεις τους και με χώρες της ΕΕ.

Οι κινεζικές επιχειρηματικές κινήσεις και επενδύσεις, σε περίοδο όξυνσης του ανταγωνισμού σε διεθνές επίπεδο, προκαλούν «γκρίνιες» και πιέσεις κυρίως από τις ισχυρότερες ιμπεριαλιστικές χώρες της ΕΕ. Γερμανία, Γαλλία και άλλες προωθούν τη δημιουργία μηχανισμού «ελέγχου» (και περιορισμού...) των κινεζικών πρωτοβουλιών στην περιοχή, στα πρότυπα αντίστοιχων μηχανισμών που έχουν στήσει οι ΗΠΑ και η Αυστραλία.

Στα τέλη του περασμένου Μάρτη, λίγο πριν από την τότε επικείμενη Σύνοδο ΕΕ - Κίνας, η Κομισιόν συνέταξε «Κείμενο 10 σημείων» για τις σινο-ευρωενωσιακές σχέσεις, διαπιστώνοντας πως «αυξάνεται η εκτίμηση ότι έχει αλλάξει η ισορροπία ανάμεσα στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που αντιπροσωπεύει η Κίνα». Στο κείμενο αυτό η Κίνα περιγράφεται ως «εταίρος συνεργασίας, με τον οποίο η ΕΕ έχει στενά ευθυγραμμισμένους στόχους (...) και με τον οποίο η ΕΕ χρειάζεται να βρει μια ισορροπία συμφερόντων», και ταυτόχρονα ως «οικονομικός ανταγωνιστής όσον αφορά την πρωτοπορία στις τεχνολογίες» και «συστημικός αντίπαλος». Οι συντάκτες του κειμένου δεν κρύβουν τη διάθεση για όξυνση του ανταγωνισμού με τα κινεζικά μονοπώλια, επισημαίνοντας ότι θα επιδιώξουν «μια πιο ισορροπημένη και αμοιβαία οικονομική σχέση», με απώτερο στόχο τη βελτίωση της προνομιακής πρόσβασης των μονοπωλίων χωρών της ΕΕ στην τεράστια αγορά της Κίνας.

Οι πιέσεις και οι τάσεις αυτές προβλέπεται να πάρουν μεγαλύτερες διαστάσεις τα επόμενα χρόνια, καθώς οι ενδοϊμπεριαλιστικές συγκρούσεις συμφερόντων τείνουν να κλιμακωθούν σε πολλές γωνιές του πλανήτη, όπου η Κίνα, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η ΕΕ εμφανίζονται ως οι βασικοί «παίκτες».

Γιατί όμως εκδηλώνεται αυτή η ανησυχία; Ορισμένα στοιχεία δίνουν την απάντηση.

Οι κινεζικές άμεσες επενδύσεις στην ΕΕ έφτασαν σε επίπεδο ρεκόρ τα τελευταία 10 χρόνια. Από 840 εκατ. δολάρια που ήταν το 2008 έφτασαν τα 42 δισ. δολάρια (ή 35 δισ. ευρώ) το 2016, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του ομίλου «Rhodium Group» με έδρα το Βερολίνο. Η τάση αυτή σιγά σιγά προσέλκυσε την προσοχή ιμπεριαλιστικών χωρών της ΕΕ, που αντιλήφθηκαν ότι είχαν υποτιμήσει το ρόλο της Κίνας, έχοντας αντίθετα υπερτιμήσει εκείνον της Ρωσίας. Αν και στη συνέχει οι κινεζικές επενδύσεις στην Ευρώπη είχαν σκαμπανεβάσματα, καθώς το 2017 μειώθηκαν στα 30 δισ. ευρώ και το 2018 στα 16 δισ. ευρώ, παραμένουν από τις υψηλότερες επενδύσεις της Κίνας, αν συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι - και εξαιτίας κυρίως των εμπορικών αντιθέσεων με τις ΗΠΑ - οι κινεζικές επενδύσεις στη Βόρεια Αμερική το πρώτο εξάμηνο του 2018 μειώθηκαν κατά 92% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2017, και έπεσαν από τα 42 δισ. δολάρια στα μόλις 2 δισ. (στοιχεία του διεθνούς δικηγορικού γραφείου «Baker Mackenzie»).

Παράλληλα, αξίζει να παρατηρήσει κανείς ότι οι νέες επενδύσεις της Κίνας στην Ευρώπη το 2016 ήταν τετραπλάσιες από τις νέες επενδύσεις της Ευρώπης στην Κίνα, που ανήλθαν σε περίπου 8 δισ. ευρώ.

Οπως αποδεικνύεται, η Κίνα αξιοποίησε στο έπακρο την καπιταλιστική κρίση του 2008 για να προωθήσει επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς στην Ευρώπη, π.χ. στρατηγικά λιμάνια, όπως η επένδυση της COSCO στον Πειραιά, αλλά και σημαντικά αεροδρόμια. Ενδεικτικά, η Κίνα ελέγχει το 9,5% των μετοχών στο «Heathrow» του Λονδίνου, το 49,9% στο αεροδρόμιο της Τουλούζης, το 82,5% στο αεροδρόμιο Χαν, κοντά στη Φρανκφούρτη, και σημαντικά πακέτα μετοχών στα αεροδρόμια των Τιράνων (Αλβανία) και της Λιουμπλιάνας (Σλοβενία). Οι επενδύσεις της Κίνας στην Ευρώπη αφορούν επίσης τηλεπικοινωνίες, σιδηροδρομικές συγκοινωνίες, οδικά δίκτυα, βιομηχανίες, πάρκα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, πυρηνικά εργοστάσια, αγροχημικές βιομηχανίες και χαλυβουργίες, εργοστάσια ελαστικών, επενδύσεις σε ακίνητη περιουσία - με πιο χαρακτηριστική την απόκτηση δεκάδων ουρανοξυστών για γραφεία επιχειρήσεων στο Σίτι του Λονδίνου - με απώτερο στόχο η αυξανόμενη οικονομική ισχύς και επιρροή της Κίνας στην Ευρώπη να μετουσιωθεί και σε αύξηση της γεωπολιτικής επιρροής της.

Η ακριβής εικόνα με τις κινεζικές επενδύσεις στην Ευρώπη δεν είναι ξεκάθαρη, καθώς κάθε πλευρά, ανάλογα με τα στοιχεία που διαθέτει και αναλύει, παρουσιάζει διαφοροποιημένα στατιστικά. Παρ' όλα αυτά, τα στοιχεία που δημοσιοποιούν συγκλίνουν και επιβεβαιώνουν το αυξημένο κινεζικό επενδυτικό ενδιαφέρον στη Γηραιά Ηπειρο...

Ετσι, σύμφωνα με πληροφορίες που παραθέτει εκτενές άρθρο του κινεζικού αγγλόφωνου διαδικτυακού περιοδικού «The Diplomat» για τις κινέζικες επενδύσεις στην Ευρώπη («Χαρτογραφώντας τις επενδύσεις της Κίνας στην Ευρώπη», 14 Μάρτη 2019) εκτιμάται ότι οι συνολικές επενδύσεις της Κίνας στην Ευρώπη (συμπεριλαμβανομένων των συγχωνεύσεων με ευρωπαϊκές εταιρείες και της εξαγοράς του πλειοψηφικού πακέτου μετοχών 350 ευρωπαϊκών εταιρειών) υπερβαίνουν μέσα στην τελευταία δεκαετία τα 348 δισ. δολάρια.

Το αμερικανικό δίκτυο «Bloomberg», σε μεγάλη έρευνα που παρουσίασε ένα χρόνο νωρίτερα (23 Απρίλη 2018) με τίτλο «Πώς η Κίνα εξαγοράζει το δρόμο της στην Ευρώπη», υποστηρίζει ότι από το 2008 πάνω από 670 κινεζικές εταιρείες επένδυσαν στην Ευρώπη, το ένα έκτο τους κρατικές εταιρίες ή κρατικά επενδυτικά κεφάλαια. Επίσης υπολογίζει ότι πάνω από 30 εταιρείες έχουν εξαγοραστεί από επαρχίες ή δήμους μεγάλων πόλεων της Κίνας. Το ίδιο δίκτυο, παρουσιάζοντας μία λίστα των 25 μεγαλύτερων κινεζικών εταιρειών - επενδυτών στην Ευρώπη, βάζει στην κορυφή της πυραμίδας την κρατικής ιδιοκτησίας πολυεθνική αγροχημική βιομηχανία «ChemCHINA» (CNCC - το 2016 αγόρασε την ελβετική αγροχημική «Sygenta AG» έναντι 46,3 δισ. δολαρίων), καθώς εκτιμάται πως έχει κάνει επενδύσεις συνολικής αξίας 58,2 δισ. δολαρίων στην Ευρώπη. Ακολουθεί η Κινεζική Επενδυτική Εταιρεία (China Investment Corp.) με επενδύσεις αξίας 24,2 δισ. δολαρίων, στην τρίτη θέση είναι η χαλυβουργική εταιρεία «Aluminium Corp. of China LTD» με επενδύσεις αξίας 14,1 δισ. δολαρίων, στην τέταρτη η κρατική χρηματοπιστωτική εταιρεία επενδύσεων «Avic Capital Co.» με επενδύσεις ύψους 11,6 δισ. δολαρίων και στην πέμπτη η επενδυτική εταιρεία που σχετίζεται με την Κρατική Πρωτοβουλία Επενδύσεων πάνω στους «αρχαίους Δρόμους του Μεταξιού», «Silk Road Fund Co.», με επενδύσεις αξίας 10,5 δισ. δολαρίων.

Παρ' όλα αυτά, το ποσοστό των κινεζικών άμεσων επενδύσεων στην Ευρώπη ανέρχεται στο 2,2% επί των συνολικών επενδύσεων στο εξωτερικό, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό επενδύσεων στις ΗΠΑ ανέρχεται στο 38% επί του συνόλου.

Οπως και να 'χει, οι εξελίξεις με τη δράση μονοπωλιακών ομίλων και της Κίνας σε διάφορες χώρες, και στη δική μας, π.χ. με την επένδυση της COSCO στον Πειραιά, δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι δεν έχουν κανένα απολύτως όφελος. Αυτοί που κερδίζουν είναι οι καπιταλιστές, που ελέγχουν τα κλειδιά της οικονομίας, και διαψεύδονται τα παραμύθια που πουλάνε στους λαούς αστικές κυβερνήσεις και κόμματα για τις «επενδύσεις που θα φέρουν νέες δουλειές». Οι δουλειές που ανοίγουν εντάσσονται στο πλαίσιο της ανταγωνιστικότητας και για τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων σημαίνουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου, μειωμένα δικαιώματα και ένταση της εκμετάλλευσης.