Στην τελική του φάση εισέρχεται ο κυβερνητικός σχεδιασμός για το νέο τοπίο του εγχώριου συστήματος ηλεκτρισμού που διαμορφώνεται με βάση την ευρωενωσιακή πολιτική της «απελευθέρωσης», με βασικά στοιχεία τη διευθέτηση των εσωτερικών αντιθέσεων μεταξύ ανταγωνιζόμενων ομίλων παραγωγής ηλεκτρισμού, υποψήφιων αγοραστών των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ σε Φλώρινα και Μεγαλόπολη και βιομηχανικών καταναλωτών. Το μόνο βέβαιο από την ολοκλήρωση της παραπάνω διαδικασίας είναι ότι τα βάρη για ακόμη μια φορά θα φορτωθούν στις πλάτες των εργαζομένων στον τομέα της Ενέργειας, συνολικά στα λαϊκά νοικοκυριά.

Πιο συγκεκριμένα, μέχρι τις 23 Γενάρη αναμένεται να έχουν υποβληθεί οι δεσμευτικές προσφορές των 6 υποψήφιων επενδυτικών σχημάτων για τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ σε Μεγαλόπολη και Φλώρινα. Πρόκειται για κοινοπραξία της κινεζικής «Beijing Guohua» με τη θυγατρική του Ομίλου Κοπελούζου «Damco Energy», τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, την ΕΛΒΑΛ ΧΑΛΚΟΡ του Ομίλου Στασινόπουλου, τον Ομιλο Μυτιληναίου και τις τσεχικές EPH και «Indoverse».

H κυβέρνηση έχει φροντίσει να «προικοδοτήσει» τις προς πώληση μονάδες, εξασφαλίζοντας στους επόμενους ιδιοκτήτες τους ότι οι μονάδες θα λειτουργούν με το χαμηλότερο δυνατό μισθολογικό «κόστος». Με το σχετικό πρόγραμμα «εθελούσιας εξόδου» να βρίσκεται σε εξέλιξη, έχουν εξασφαλίσει σταθερή επιδότηση μέσω των λεγόμενων ΑΔΙ (Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος - χρήματα που λαμβάνουν οι παραγωγοί για να διατηρούν σε παραγωγική ετοιμότητα τις μονάδες τους, ανεξαρτήτως ζήτησης) για έξι χρόνια μετά την απόκτηση των μονάδων, ενώ υπάρχει ειδική δέσμευση για την τροφοδοσία της μονάδας της Μελίτης στη Φλώρινα για προμήθεια λιγνίτη από τη ΔΕΗ ώσπου να οριστικοποιηθεί το καθεστώς εκμετάλλευσης του λιγνιτωρυχείου της Βεύης.

Να σημειώσουμε ότι το καθεστώς λειτουργίας του συγκεκριμένου ορυχείου βρίσκεται υπό αμφισβήτηση, καθώς το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει προαναγγείλει την υπογραφή νέας σύμβασης παραχώρησης με τον όμιλο «ΑΚΤΩΡ», καθώς είχε καταγγείλει ως «αδιαφανή» τη διαδικασία παραχώρησης και τη σύμβαση που είχε υπογραφεί με την προηγούμενη κυβέρνηση για την εκμετάλλευση του 60% του ορυχείου. Μέχρι σήμερα η μονάδα της Μελίτης κάλυπτε τις ανάγκες σε καύσιμα μέσω εισαγωγών λιγνίτη από Τουρκία, Ουκρανία κ.α., και η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί έναντι των επενδυτών ότι θα τροφοδοτεί κανονικά τη μονάδα με λιγνίτη, σε σταθερές τιμές. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι μέχρι να οριστικοποιηθεί το καθεστώς εκμετάλλευσης του ορυχείου της Βεύης και να ξεκινήσει κανονικά η τροφοδοσία της Μελίτης, η ΔΕΗ θα εισάγει για λογαριασμό του ιδιώτη λιγνίτη και θα τον παραδίδει σε σταθερές τιμές, ανεξαρτήτως διακυμάνσεων των διεθνών τιμών. Το όποιο πιθανό κόστος θα το επωμίζεται ο κρατικός κορβανάς, σε τελική ανάλυση τα εργαζόμενα - λαϊκά στρώματα.

Επίσης, οι υποψήφιοι επενδυτές έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να αποδεχτούν περισσότερες από 120 μόνιμες θέσεις εργασίας για την Μελίτη (από 231 που είναι σήμερα) και 480 για τη Μεγαλόπολη (από 1.100 περίπου). Ετσι, έχει τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το πρόγραμμα «εθελούσιας εξόδου», πρόωρης συνταξιοδότησης και μετακινήσεων σε άλλες θέσεις της επιχείρησης ή του ΑΔΜΗΕ. Εν τέλει, η επόμενη μέρα για τις εν λόγω μονάδες θα σημάνει εντατικοποίηση των ρυθμών παραγωγής για τους μόνιμους εργαζόμενους, με σαφώς χειρότερους όρους εργασίας, αλλά και ενίσχυση των συμβάσεων ορισμένου χρόνου, επέκταση των ελαστικών μορφών, εργολαβίες κ.λπ.

Με δεδομένα όλα τα παραπάνω, ο πρόεδρος της ΔΕΗ Μ. Παναγιωτάκης, με δήλωσή του στο ΑΠΕ το βράδυ της περασμένης Τετάρτης, ανέφερε ότι η διαδικασία πώλησης των μονάδων προχωρά κανονικά και μέχρι τις 23 Γενάρη, που αναμένεται να κατατεθούν οι προσφορές, «η ΔΕΗ θα είναι απόλυτα έτοιμη όσον αφορά τις δικές της υποχρεώσεις». Για το ζήτημα του ορυχείου της Βεύης χαρακτήρισε «απολύτως αναγκαίο ο ιδιώτης (σ.σ. ΑΚΤΩΡ) να δείξει, ως οφείλει, την ανάλογη υπευθυνότητα» ώστε το θέμα «να λήξει το συντομότερο», και τέλος για τα ΑΔΙ εξέφρασε την ελπίδα η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ να καταθέσει σύντομα τις παρατηρήσεις της επί του σχεδίου που έχει αποστείλει η ελληνική πλευρά, ώστε να μην υπάρξει κάποιο εμπόδιο στη διαγωνιστική διαδικασία. Να σημειώσουμε ότι το συνολικό ποσό που προβλέπει η πρόταση του υπουργείου να δίνεται κάθε χρόνο στους παραγωγούς για τη συγκεκριμένη υπηρεσία κινείται μεταξύ 300 εκατ. και 400 εκατ. ευρώ, και η τελική απόφαση που θα ληφθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού θα κρίνει και το τελικό τίμημα που θα καταθέσουν οι υποψήφιοι επενδυτές.

Στο μεταξύ, μία ακόμη εκκρεμότητα βαίνει προς επίλυση, ακολουθώντας φυσικά την αντιλαϊκή πεπατημένη της κυβέρνησης. Σύμφωνα με ανεπίσημες διαρροές, υπήρξε συμφωνία μεταξύ των διοικήσεων ΔΕΗ και ΛΑΡΚΟ για τη ρύθμιση των οφειλών της ΛΑΡΚΟ, με βάση το σχέδιο που είχε προτείνει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ. Αυτό προέβλεπε μείωση του επιπέδου παραγωγής κατ' αντιστοιχία των διεθνών τιμών νικελίου, μεταβίβαση όλων των απαιτήσεων που έχει η ΛΑΡΚΟ στη ΔΕΗ και φυσικά «εξορθολογισμό του μισθολογικού κόστους». Ετσι, η ΛΑΡΚΟ θα προχωρήσει σε μείωση παραγωγής κατά 20% περίπου, για να μειωθεί το κόστος της Ενέργειας που καταναλώνει μηνιαίως, από τα 5,5 εκατ. στα 4,1 εκατ. ευρώ, ενώ συμφωνήθηκε και η αποπληρωμή του υφιστάμενου χρέους της βιομηχανίας προς τη ΔΕΗ, ύψους περίπου 300 εκατ. ευρώ, δίχως να ανακοινωθούν περισσότερες λεπτομέρειες.

Να σημειωθεί πάντως ότι ακόμα και με το «τσεκούρωμα» μισθών και τη μείωση των θέσεων εργασίας που θα ανακοινωθεί σύντομα στους πάνω από 1.200 εργαζόμενους της ΛΑΡΚΟ, τίποτα δεν εγγυάται τη συνέχιση της λειτουργίας της επιχείρησης, αφού είναι σε εκκρεμότητα η εκτέλεση της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για ανάκτηση των «παράνομων» κρατικών ενισχύσεων προς την επιχείρηση, παλιότερων ετών, ύψους 136 εκατ. ευρώ. Η ρύθμιση χρεών προς τη ΔΕΗ εντάσσεται στον συνολικότερο σχεδιασμό ιδιωτικοποίησης της ΛΑΡΚΟ, διαδικασία που απαιτεί «εξυγίανση» των οικονομικών της, ώστε κι αυτή να καταστεί ελκυστική στους δυνητικούς επενδυτές.

Πολύ χειρότερες ήταν βεβαίως για τους εργαζόμενους οι πρόσφατες εξελίξεις στη «Χαλυβουργική», της οποίας η ΔΕΗ «κατέβασε» τους διακόπτες στις 17 Δεκέμβρη, καθώς η πρόταση της επιχείρησης για ρύθμιση των οφειλών ύψους 31 εκατ. ευρώ περίπου κρίθηκε «μη ικανοποιητική» από τη διοίκηση της ΔΕΗ.

Υπό τις σημερινές συνθήκες, όπου ανταγωνιζόμενοι όμιλοι προσπαθούν με νύχια και με δόντια να κατακτήσουν μεγαλύτερα μερίδια αγοράς, η δε μείωση του κόστους Ενέργειας αποτελεί μία από τις βασικότερες αξιώσεις τους προς την κυβέρνηση, οι πιο αδύναμοι «παίκτες» τίθενται στο περιθώριο. Μόνο που το πραγματικό τίμημα δεν το καταβάλλουν οι μεγαλομέτοχοι της όποιας ΑΕ, αλλά οι εργαζόμενοι, που εν τέλει χάνουν τις δουλειές τους ή βλέπουν τα δικαιώματά τους να τσακίζονται.

Τα παραπάνω εξελίσσονται σε μια περίοδο που ενισχύονται οι πιέσεις και οι εκβιασμοί προς τα λαϊκά νοικοκυριά για την καταβολή οφειλών παλιότερων ετών προς τη ΔΕΗ, ενώ ορθάνοιχτο είναι το ενδεχόμενο και νέων αυξήσεων στα τιμολόγια ρεύματος. Τα απειλητικά «ραβασάκια» προς τους μικροοοφειλέτες πέφτουν «βροχή», ό,τι κι αν ισχυρίζεται η διοίκηση της εταιρείας περί «μπαταχτσήδων». Αυτή είναι άλλωστε και η κατεύθυνση που έχει δοθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θεωρεί ιδιαίτερα κρίσιμο το θέμα της μείωσης του όγκου των οφειλών, ενώ πρόσφατα είχε αποδώσει δημοσίως τα «εύσημα» για την πρόοδο που καταγράφουν οι δράσεις «διαχείρισης» του προβλήματος εκ μέρους της επιχείρησης. Σε σχετική της έκθεση μάλιστα υπογράμμιζε κατηγορηματικά ότι «οι προσπάθειες που φαίνεται να αποδίδουν, όπως η μαζική αποστολή ειδοποιητηρίων σε πελάτες με οφειλές οι οποίοι δεν έχουν καταβάλει δύο συνεχόμενους λογαριασμούς, είναι αναγκαίο να συνεχιστούν και να ενισχυθούν, ούτως ώστε η ασταθής οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ να βελτιωθεί περαιτέρω»...

Τελικά, η ρύθμιση των οικονομικών της επιχείρησης (σε βάρος πάντα των εργαζόμενων - λαϊκών στρωμάτων) κρίνεται ζωτικής σημασίας για την απρόσκοπτη συνέχιση του ρόλου που επιδιώκει η κυβέρνηση να παίξει η ΔΕΗ, στο πλαίσιο της συνολικότερης «απελευθέρωσης» του κλάδου: Του βασικού χρηματοδότη των «εναλλακτικών» παραγωγών ρεύματος μέσω των ΑΠΕ αλλά και των βιομηχανικών ομίλων που αυτήν την περίοδο βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για την υπογραφή νέων ευνοϊκών συμβάσεων με την επιχείρηση για την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, με όρους ενίσχυσης της «ανταγωνιστικότητάς» τους, όπως συχνά - πυκνά αναφέρουν εκπρόσωποί τους με κάθε ευκαιρία.