AP

Από το συνεχιζόμενο παζάρι στην ΠΓΔΜ

Τα σκληρά παζάρια της κυβέρνησης του σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ, Ζόραν Ζάεφ, με δυνάμεις της αντιπολίτευσης και νεόκοπους «συμμάχους», που αποχώρησαν τον Οκτώβρη από το αντιπολιτευόμενο VMRO-DPMNE, φαίνεται πως θα συνεχιστούν μέχρι την ύστατη ώρα της τελικής ψηφοφορίας στη Βουλή για τη συνταγματική αναθεώρηση, προκειμένου να προχωρήσει η συμφωνία των Πρεσπών, της οποίας βασικός στόχος είναι η ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Η αναβολή, για σήμερα στις 12 το μεσημέρι, της κοινοβουλευτικής διαδικασίας στα Σκόπια με στόχο τη συνέχιση της συζήτησης των τεσσάρων συνταγματικών τροπολογιών από την Ολομέλεια (που θα γινόταν χτες), είναι ενδεικτική των σκληρών παρασκηνιακών διαβουλεύσεων και «ζυμώσεων».

Πληροφορίες ΜΜΕ στα Σκόπια επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στα παζάρια που κάνουν οι βουλευτές του μικρού αντιπολιτευόμενου αλβανικού κόμματος BESA, που μαζί με το έτερο αντιπολιτευόμενο κόμμα «Συμμαχία Αλβανών» είχε ψηφίσει υπέρ των συνταγματικών τροποποιήσεων στην αρχική ψηφοφορία, τον περασμένο Οκτώβρη. Το BESA, λοιπόν, φαίνεται πως εξακολουθεί να προσπαθεί για την απάλειψη (εάν καταστεί εφικτό) του προσδιορισμού «μακεδονική» στην υπηκοότητα, καθώς φαίνεται πως δεν ισχύει η αρχική εντύπωση πως την είχε εξασφαλίσει με κάποιο τρόπο από τον Ζ. Ζάεφ. Το συγκεκριμένο κόμμα φαίνεται πως επιδιώκει τον προσδιορισμό της υπηκοότητας ως «υπηκοότητα της Μακεδονίας / πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας». Το τηλεοπτικό δίκτυο των Σκοπίων ALSAT-M ερμηνεύει τη χτεσινή διακοπή των συνομιλιών μεταξύ BESA και Ζάεφ ως ένδειξη «εμπλοκής». Διαφορετικές πληροφορίες έχουν εφημερίδες των Σκοπίων που θεωρούν πως το BESA αποδέχεται ως εναλλακτική λύση να παραμείνει η υπηκοότητα «μακεδονική / πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας» μόνο για τους Σλαβομακεδόνες, ενώ οι υπόλοιποι αλβανικής, τουρκικής, βλάχικης καταγωγής, Ρομά κ.λπ. να έχουν υπηκοότητα πολίτη της Β. Μακεδονίας. Σε κάθε περίπτωση οι απαιτήσεις του BESA προκαλούν την αντίδραση στην κοινοβουλευτική ομάδα των 8 πρώην βουλευτών του VMRO-DPMNE που δεν συζητούν την απάλειψη του προσδιορισμού «μακεδονική» στην υπηκοότητα, με την αλλαγή της ονομασίας της χώρας σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας», απειλώντας να καταψηφίσουν τις συνταγματικές τροποποιήσεις. Ωστόσο, οι αντιδράσεις ορισμένων εκ των 8 πρώην βουλευτών του VMRO έχουν και άλλα κίνητρα καθώς δεν έχουν εξασφαλίσει όλοι (αλλά μόνο 3) την αμνηστία και την αποτροπή κάθε μελλοντικής δίωξης σε βάρος τους (πιο χαρακτηριστική η περίπτωση της πρώην υπουργού Πολιτισμού Ελιζαμπέτα Κάντσεσκα - Μίλεφσκα).

Σε συνέντευξή του στο δίκτυο «SITEL» ο Ζάεφ είχε παραδεχθεί πως δεν είχε εξασφαλίσει ακόμη τις ψήφους των τουλάχιστον 80 βουλευτών για την έγκριση των συνταγματικών τροποποιήσεων λέγοντας: «Δεν μπορώ να πω αν θα έχουμε 80 ψήφους, ή 79 ή 82 ή 88. Κανείς δεν μπορεί να το πει αυτό (...) Η διαδικασία των συνομιλιών που συνεχίζεται μας δίνει την ευκαιρία να πιστέψουμε ότι μπορεί να εξασφαλίσουμε τις 80». Εξήγησε ότι έκανε δεκτές τις προτάσεις της «Συμμαχίας για τους Αλβανούς» επειδή ήταν «κυρίως τεχνικού χαρακτήρα», ενώ για τα υπόλοιπα αιτήματα (π.χ. από το κόμμα BESA) τόνισε πως αναζητείται «η καλύτερη λύση για τους πολίτες αλβανικής καταγωγής».

Τα αλβανικά και τα αστικά αντιπολιτευόμενα κόμματα στηρίζουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ γι' αυτό και πολλές αναλύσεις καταλήγουν ότι τελικά θα βρεθεί συμβιβασμός, ώστε να προχωρήσει αυτός ο σχεδιασμός και να πάει το θέμα στην ελληνική Βουλή, όπου επίσης όλοι, πλην ΚΚΕ, στηρίζουν την «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» της περιοχής.

Νωρίτερα, το απόγευμα της Τετάρτης, μιλώντας στη Βουλή ο Ζάεφ είχε επιχειρηματολογήσει υπέρ της «μακεδονικής» ταυτότητας που «διασφαλίζει» η συμφωνία των Πρεσπών. «Εχουμε σαφή και αναμφισβήτητη επιβεβαίωση για μακεδονική ταυτότητα: Μακεδόνας, Μακεδόνισσα, Μακεδόνες, Μακεδονικό, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, με μετάφραση των όρων αυτών, χωρίς περιορισμούς, σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, όπως και μακεδονική ταυτότητα για όλες τις χρήσεις», είχε τονίσει και πρόσθετε με νόημα ότι «πλέον η Ελλάδα δεν αμφισβητεί το δικαίωμά μας στον αυτοπροσδιορισμό».

Ο Ζάεφ καλλιέργησε επίσης την εντύπωση μίας πιθανής συνάντησής του με την Γερμανίδα καγκελάριο, Αγκελα Μέρκελ, προτού αυτή φθάσει χτες νωρίς το απόγευμα στην Αθήνα, χωρίς να επιβεβαιώνεται.

Στο μεταξύ, κατά πληροφορίες από το ελληνικό ΥΠΕΞ, έχει συνεδριάσει ήδη μια φορά, στη Θεσσαλονίκη, η διακρατική επιτροπή που προβλέπεται από τη συμφωνία των Πρεσπών για να ελέγξει τα σχολικά βιβλία προς εξάλειψη, υποτίθεται, σημείων αλυτρωτισμού και εθνικισμού.

Σύμφωνα με τις κυβερνητικές πηγές, η ελληνική πλευρά ζήτησε προκειμένου να υπάρχουν «ορατές αλλαγές» άμεσα, από το επόμενο κιόλας σχολικό έτος, να αφαιρεθούν από τα σχολικά βιβλία της ΠΓΔΜ όλα τα αρχαιοελληνικά σύμβολα, π.χ. αστέρι Βεργίνας, οι χάρτες που παραπέμπουν σε «Μεγάλη Μακεδονία» κ.τ.λ., ενώ διαψεύδουν ότι η σκοπιανή πλευρά έθεσε ανάλογες απαιτήσεις. Σημειώνουν ότι η ελληνική πλευρά περιορίζεται - με βάση και τους διεθνείς σχετικούς κανόνες - να αναφέρει στους χάρτες τα τοπωνύμια στην τοπική γλώσσα και σε παρένθεση το ελληνικό. Π.χ. «Μπίτολα (Μοναστήρι)».

Η επιτροπή θα συνεδριάσει εκ νέου, μέσα στο Γενάρη, αυτήν τη φορά στην ΠΓΔΜ, με αντικείμενο να ξεκινήσει πλέον τον έλεγχο των βιβλίων «γραμμή προς γραμμή», όπως λένε.

Εξάλλου, από το ΥΠΕΞ εκφράζουν την «ευχή» να εξομαλυνθούν οι σχέσεις μεταξύ των Εκκλησιών των 2 χωρών, ομολογώντας οι ίδιοι παράγοντες ότι «τα εκκλησιαστικά έχουν σχέση και με τα γεωπολιτικά. Αλλά εμείς ως κυβέρνηση και κράτος δεν παρεμβαίνουμε στα των Εκκλησιών», σπεύδουν να συμπληρώσουν, υποστηρίζοντας το ίδιο και για την πρόσφατη αναγνώριση του αυτοκέφαλου της Ουκρανικής Εκκλησίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, κόντρα στη βούληση της Μόσχας και με τις «ευλογίες» των ΗΠΑ.

Πέρα από τις εξελίξεις στα Σκόπια, «εμπλοκή» φαίνεται πως συναντούν τα σχέδια του Αλβανού πρωθυπουργού να κάνει νέο υπουργό Εξωτερικών τον Κοσσοβάρο Αλβανό Γκέντι Τσακάι. Η βασική αντίδραση έρχεται από τον Αλβανό Πρόεδρο, Ιλίρ Μέτα, που εξήγησε πως χρειάζεται να διενεργήσει ελέγχους για το εάν ο υποψήφιος έχει τα απαιτούμενα προσόντα, την ακεραιότητα, την εμπειρία και τις γνώσεις για να αντικαταστήσει τον απερχόμενο υπουργό, Ντιτμίρ Μπουσάτι. Ο Ράμα αντέδρασε οργισμένα χαρακτηρίζοντας την κίνηση του Μέτα «αντισυνταγματική» και «σκανδαλωδώς επονείδιστη» ζητώντας συγγνώμη από το Κόσσοβο για λογαριασμό του. Νωρίτερα είχε επικροτήσει την πρόταση του Προέδρου του Κοσσόβου, Χασίμ Θάτσι, να κηρυχθεί το 2019 «έτος ΝΑΤΟ» με αφορμή τα 20 χρόνια από την ιμπεριαλιστική επίθεση του ΝΑΤΟ στην τότε ΟΔ Γιουγκοσλαβίας για τα δικαιώματα τάχα των Κοσσοβάρων Αλβανών και τη συμπλήρωση 10 ετών από την ένταξη της Αλβανίας στο ΝΑΤΟ.

Στο Βελιγράδι πάντως προετοιμάζονται πυρετωδώς όχι μόνο για τις επικείμενες διαπραγματεύσεις με το Κοσσυφοπέδιο στις Βρυξέλλες αλλά και για τη σημαντική επίσκεψη του Ρώσου Προέδρου, Βλ. Πούτιν, στις 17 του μήνα.