Ο σκληρός πόλεμος των μονοπωλίων, ιδιαίτερα αυτών τεχνολογίας αιχμής, βρίσκεται στην «καρδιά» της διαπάλης ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπως φαίνεται και στον «εμπορικό πόλεμο» ΗΠΑ - Κίνας. Η «κούρσα» για το στήσιμο, τη λειτουργία και τον έλεγχο των ασύρματων δικτύων τηλεπικοινωνιών νέας γενιάς, 5G, που αναμένονται από το 2020 και θα καταστήσουν δυνατές ακόμα μεγαλύτερες ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων, φαίνεται να λειτουργεί ως το βασικό υπόβαθρο πίσω από τη σύλληψη, την κράτηση και στη συνέχεια την υπό όρους αποφυλάκιση - με την καταβολή εγγύησης 10 εκατ. καναδικών δολαρίων - της 48χρονης οικονομικής διευθύντριας του κινεζικού μονοπωλίου τηλεπικοινωνιών «Ηuawei», Μενγκ Ουάνγκζου, στο Βανκούβερ του Καναδά στις 12 Δεκέμβρη.

Δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο πως η σύλληψη της Μενγκ έγινε την 1η Δεκέμβρη, όταν συναντιούνταν στο περιθώριο της Συνόδου G20 στο Μπουένος Αϊρες οι Πρόεδροι ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και Κίνας Σι Τζινπίνγκ, όπου αποφάσισαν προσωρινή «ανακωχή» 90 ημερών στον σινο-αμερικανικό «εμπορικό πόλεμο». Ο ίδιος ο Τραμπ υποστήριξε πως τη στιγμή της συνάντησής του με τον Κινέζο ομόλογό του αγνοούσε τη σύλληψη της Μέι στον Καναδά, μολονότι έγινε με βάση αμερικανικό ένταλμα που εκδόθηκε για παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων στο Ιράν.

Μιλώντας αργά το βράδυ της περασμένης Τρίτης στο πρακτορείο «Ρόιτερς», ο Τραμπ διαβεβαίωσε ακόμη πως είναι «πρόθυμος» ακόμη και να «παρέμβει» υπέρ της Μενγκ στο αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης, εφόσον κρίνει πως αυτό ωφελεί τα «αμερικανικά εθνικά συμφέροντα». Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές πως η πολύκροτη υπόθεση της οικονομικής διευθύντριας της «Ηuawei» - που είναι παράλληλα η μεγαλύτερη κόρη του Ρεν Τσενγκφέι, ιδρυτή της εταιρείας και πρώην μηχανικού του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού Κίνας - δεν είναι μία κοινή υπόθεση δίωξης του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών κατά μίας «τυχαίας» εταιρείας.

Εν συνεχεία, χτες, έγινε γνωστό - χωρίς επίσημα να συνδέεται άμεσα με την υπόθεση της σύλληψης της Κινέζας διευθύντριας - ότι από τις 10 Δεκέμβρη βρίσκονται υπό κράτηση στην Κίνα δύο Καναδοί υπήκοοι, ο Μάικλ Σπέιβορ και ο Μάικλ Κόβριγκ, πρώην διπλωμάτης ο οποίος εργάζεται πλέον στο Χονγκ Κονγκ για το κέντρο μελετών «International Crisis Group» (ICG). Οι δυο τους κατηγορούνται για «ενέργειες κατά της ασφάλειας της Κίνας», χωρίς να δίνονται λεπτομέρειες.

Η εταιρεία αυτή είναι το μεγαλύτερο μονοπώλιο τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού στον κόσμο και η δεύτερη μεγαλύτερη, μετά τη νοτιοκορεατική «Samsung», στην πώληση «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων (smartphones), καταφέρνοντας πέρυσι να βάλει στην τρίτη θέση το αμερικανικό μονοπώλιο «Apple». Η «Huawei» έχει κλείσει συμφωνίες με περίπου 60 χώρες (μεταξύ των οποίων οικονομίες της ΕΕ, π.χ. Ιταλία, Βρετανία, Πορτογαλία, αλλά και Μεξικό, Σαουδική Αραβία κ.ά.) προκειμένου να στήσει το δίκτυο ασύρματης επικοινωνίας 5G, που αναμένεται να παίξει καταλυτικό ρόλο στη διασύνδεση πληθώρας συσκευών με το διαδίκτυο (λεγόμενο «Ιντερνετ των Πραγμάτων» - Internet of Things, IoT): Από οικιακές συσκευές και αυτοκίνητα που θα «επικοινωνούν» μεταξύ τους μέχρι οπλικά συστήματα και ρομποτικά μέσα βιομηχανικής παραγωγής. Επιπλέον, η «Huawei» έχει τεθεί στο στόχαστρο των αμερικανικών αρχών και μυστικών υπηρεσιών ήδη από το 2012, καθώς χαρακτηρίστηκε «κίνδυνος για την αμερικανική εθνική ασφάλεια». Εχει αποκλειστεί εντελώς από το στήσιμο του δικτύου 5G σε ΗΠΑ, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία, με πρόσχημα ή αφορμή φερόμενη κυβερνοκατασκοπεία προς όφελος της κινεζικής κυβέρνησης. Αξιοσημείωτο είναι πως «εξοστρακίστηκε» στις αρχές του περασμένου Γενάρη από μεγάλο τμήμα της αμερικανικής αγοράς, όταν εξαιτίας κυβερνητικών παρεμβάσεων ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή συμφωνία που είχε κλείσει με τις αμερικανικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών AT&T και «Verizon», με στόχο τη διάθεση smartphones και συναφών προϊόντων σε Αμερικανούς καταναλωτές. Η προσπάθεια των ΗΠΑ να κυριαρχήσουν και να ελέγξουν τις εξελίξεις στα δίκτυα 5G δεν σταματά εδώ. Τον περασμένο Γενάρη, η πρόταση της κυβέρνησης Τραμπ να «εθνικοποιήσει» το υπό δημιουργία δίκτυο ώστε να εξασφαλίσει τον πλήρη έλεγχό του προκάλεσε την έντονη αντίδραση του επικεφαλής της ανεξάρτητης Ομοσπονδιακής Αρχής Τηλεπικοινωνιών (FCC), Ατζίτ Πάι, που υποστήριξε ότι ο ρόλος της κυβέρνησης θα πρέπει να περιοριστεί στο να διαμορφώσει τους κανόνες του «παιχνιδιού».

Στις 17 Οκτώβρη, η διαδικτυακή έκδοση του αμερικανικού οικονομικού περιοδικού «Forbes», παρακολουθώντας τον ανταγωνισμό ΗΠΑ - Κίνας σε επίπεδο μονοπωλίων τεχνολογίας, παρατηρούσε σε άρθρο με τίτλο «Ο πόλεμος για το μέλλον του κόσμου στο δικτύο 5G»:«Σήμερα η Αμερική έχει κλειδώσει σε αγώνα τεχνολογικής υπεροχής με την Κίνα. Τα πεδία μάχης εκτείνονται από τα λέιζερ και τα υπερηχητικά όπλα μέχρι προηγμένα ρομποτικά συστήματα για το στρατό και την τεχνητή νοημοσύνη, τη ρομποτική, τους κβαντικούς υπολογιστές, ακόμα και τα αυτόνομα αυτοκίνητα. Ενα είναι διάφανα καθαρό: Οποιος κερδίσει αυτόν τον αγώνα θα γίνει η κυρίαρχη υπερδύναμη τον 21ο αιώνα. Και ένας από τους πιο αποφασιστικούς αγώνες θα δοθεί για τα ασύρματα δίκτυα 5G, γιατί η τεχνολογία αυτή είναι πολύ περισσότερα από το μέλλον των διεθνών τηλεπικοινωνιών... Οποιες εταιρείες και χώρες σχεδιάσουν και επενδύσουν σε αυτή τη νέα υποδομή θα έχουν το πάνω χέρι όχι μόνο στο πώς θα μεταδίδονται οι πληροφορίες μέσω του δικτύου 5G, αλλά και στο πώς οι άλλοι θα έχουν πρόσβαση σε αυτό το σύστημα. Εάν είναι η Κίνα, τότε τα αποτελέσματα θα είναι κακά όχι μόνο για τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες, που συνήθιζαν να κυριαρχούν στις τηλεπικοινωνίες, αλλά και για την ίδια την ελευθερία». Βεβαίως, δεν μπορεί κανείς να αφήσει απαρατήρητη την αναφορά του «Forbes» στη δήθεν διακύβευση της «ελευθερίας», όταν δεν έχουν περάσει και πολλά χρόνια από τις αποκαλύψεις του Αμερικανού πρώην χάκερ των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών NSA, Εντουαρντ Σνόουντεν, για το πώς οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες παρακολουθούν, συλλέγουν και επεξεργάζονται αμέτρητα προσωπικά δεδομένα για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους καθημερινά σε όλο τον κόσμο και για το πώς η αμερικανική κυβέρνηση κρυφακούει ηγέτες, ανώτατους αξιωματούχους, στελέχη μονοπωλίων δεκάδων χωρών, μεταξύ των οποίων και στενών συμμάχων των ΗΠΑ, π.χ. ισχυρών χωρών της ΕΕ (Γερμανίας, Γαλλίας, Μεγάλης Βρετανίας κ.ά.).

Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ - Κίνας για τον μελλοντικό έλεγχο αγορών επεκτείνεται και σε άλλους τομείς. Γι' αυτό και η περίπτωση της οικονομικής διευθύντριας της «Huawei» δεν εμπόδισε - ούτε θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να μπλοκάρει - το σκληρό παζάρι μεταξύ των δύο χωρών για τη μεγαλύτερη ατζέντα διαμάχης των μονοπωλίων τους σε τομείς της βιομηχανίας, της αγροτικής παραγωγής κ.α. Στις αρχές της βδομάδας, ο αντιπρόεδρος της κινεζικής κυβέρνησης Χε Λίου, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν και ο Αμερικανός εμπορικός αντιπρόσωπος Ρόμπερτ Λαϊτχάουζερ μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας κατέληξαν σε ένα πρώτο πλάνο, έναν «οδικό χάρτη» για τις μεταξύ τους εμπορικές διαπραγματεύσεις. Οι διαπραγματεύσεις αυτές θα πρέπει να ολοκληρωθούν πριν την 1η Μάρτη 2019, οπότε εκπνέει η προθεσμία της 90ήμερης «ανακωχής» που συμφώνησαν Τραμπ και Σι. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι εμφανίζονται «αισιόδοξοι» ότι παρά τις καταιγίδες στις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, είναι εφικτή η εξεύρεση μίας συμβιβαστικής και αμοιβαία επωφελούς λύσης, καθώς αναγνωρίζουν πως μολονότι ελέγχουν ένα σημαντικό κομμάτι της αμερικανικής οικονομίας, υφίστανται σημαντικές συνέπειες από την επιβολή των αμερικανικών δασμών στα κινεζικά προϊόντα, που κατακλύζουν τις αμερικανικές αγορές, δημιουργώντας τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα προς όφελος του Πεκίνου.

Από την άλλη, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι επιδιώκουν με κάθε τρόπο το «γύρισμα του παιχνιδιού» προς όφελός τους, όσο έχουν ακόμη καιρό, καθώς διακρίνουν και αυτοί - όπως τελευταία και τα υψηλόβαθμα στελέχη του ΔΝΤ - τα «σύννεφα» που μαζεύονται στον ορίζοντα και για τα οποία μίλησε την Τρίτη σε εκδήλωση τραπεζιτών στο Λονδίνο ο αναπληρωτής διευθυντής του ΔΝΤ, Ντέιβιντ Λίπτον.«Οπως το έχουμε θέσει και στο παρελθόν, τη σκεπή του σπιτιού πρέπει να την επισκευάζεις όσο έξω έχει λιακάδα. Οπως όμως και πολλοί άλλοι, βλέπω τα σύννεφα να πυκνώνουν και φοβάμαι ότι δεν έχουμε κάνει όσα έπρεπε για να προλάβουμε μια ενδεχόμενη κρίση», τόνισε, εκτιμώντας ότι αν ΗΠΑ και Κίνα εφαρμόσουν όλους τους δασμούς που έχουν προαναγγείλει, τότε θα χαθούν τουλάχιστον 0,75 μονάδες από την ανάπτυξη του παγκόσμιου ΑΕΠ έως το 2020, ανοίγοντας ενδεχομένως την πόρτα μίας επόμενης - ενδεχομένως ακόμα σφοδρότερης - καπιταλιστικής κρίσης.

Σύμφωνα με αμερικανικά ΜΜΕ, ήδη η κινεζική κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε κινήσεις εκτόνωσης της έντασης στις διμερείς εμπορικές σχέσεις, στο πλαίσιο της 90ήμερης «εκεχειρίας». Γίνεται λόγος για κρατικές εταιρείες της Κίνας που συμφώνησαν στην εισαγωγή 500.000 τόνων αμερικανικής σόγιας, αξίας άνω των 180 εκατ. δολαρίων. Στην κινεζική αγορά κατευθύνεται το 60% των αμερικανικών εξαγωγών σόγιας, με βάση στοιχεία του 2017, ενώ η αξία αυτών των εισαγωγών έφτασε τα 12 δισ. δολάρια. Στις αρχές Ιούλη του 2018, αυτές οι εξαγωγές «πάγωσαν» μετά τους δασμούς που επέβαλαν οι ΗΠΑ σε κινεζικές εισαγωγές. Η Κίνα αποφάσισε επίσης να άρει τους δασμούς που είχε επιβάλει στα αμερικανικά αυτοκίνητα.

Οι κινήσεις αυτές δείχνουν ότι το παζάρι θα είναι διαρκές, με διάφορα σκαμπανεβάσματα, προσωρινούς συμβιβασμούς, εντάσεις και προετοιμασία για σύγκρουση, όπως φαίνεται για παράδειγμα από την αύξηση των εξοπλισμών στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού.