ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Τρίτη 9 Σεπτέμβρη 2003
Σελ. /32
ΔΙΕΘΝΗ
Ο ΠΟΕ, η παγκοσμιοποίηση και το λαϊκό κίνημα

Στις 10 Σεπτέμβρη ξεκινά στο Κανκούν του Μεξικού η πέμπτη υπουργική διάσκεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ). Πριν όμως μιλήσουμε για τη σύνοδο, αξίζει να πούμε λίγα λόγια για τον ίδιο τον ΠΟΕ.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου ιδρύθηκε το 1994 στη σύνοδο του Μαρακές. Φαινομενικά ο ΠΟΕ είναι ο οργανισμός στα πλαίσια του οποίου ρυθμίζονται οι κανόνες του διεθνούς εμπορίου. Ομως, η εποχή της ίδρυσής του ήταν σημαδιακή: Η Σοβιετική Ενωση και το σοσιαλιστικό σύστημα στην Ευρώπη δεν υπήρχαν πλέον και ο διεθνής ιμπεριαλισμός, ανεμπόδιστος, άπλωνε τα πλοκάμια του σε όλο τον κόσμο. Ετσι, μολονότι υποτίθεται ότι ο ΠΟΕ λειτουργεί σε συναινετική βάση, είναι οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις αυτές που αποφασίζουν και επιβάλλουν τη θέλησή τους στις φτωχές χώρες του Τρίτου Κόσμου.

Κατά συνέπεια, ο ΠΟΕ δεν είναι τίποτε άλλο από ένας ιμπεριαλιστικός μηχανισμός που επιβάλλει στο διεθνές εμπόριο τους όρους, τους οποίους υπαγορεύουν τα πολυεθνικά μονοπώλια: την πλήρη απελευθέρωση του εμπορίου και το άνοιγμα των αγορών, ώστε να απομυζήσουν τις πρώτες ύλες και γενικότερα τον πλούτο του πλανήτη μας και να πουλήσουν ακριβά τα δικά τους βιομηχανικά προϊόντα. Αποτελεί μοχλό πολιτικού ελέγχου και είναι ένα από τα σημαντικότερα στηρίγματα της νέας τάξης πραγμάτων και της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Ταυτόχρονα, είναι και ο οργανισμός, στα πλαίσια του οποίου οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις προσπαθούν να αμβλύνουν τις αντιθέσεις που προκύπτουν από τον ανταγωνισμό στο μοίρασμα του κόσμου.

Η Σύνοδος του Κανκούν θα εξετάσει κυρίως την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην εφαρμογή των αποφάσεων οι οποίες πάρθηκαν στη Σύνοδο της Ντόχα το 2001 και οι οποίες βαφτίστηκαν «αναπτυξιακό πρόγραμμα». Στο επίκεντρο βρίσκονται τα αγροτικά προϊόντα, για τα οποία η απόφαση της Ντόχα καταγράφει στο σημείο 13 τη δέσμευση για «μείωση με προοπτική της κατάργησης όλων των εξαγωγικών επιδοτήσεων και την ουσιαστική μείωση εκείνης της εγχώριας στήριξης που διαστρεβλώνει το εμπόριο». Πιστή σ' αυτή της τη δέσμευση, η ΕΕ έσπευσε να καταργήσει τις επιδοτήσεις με την απόφαση που πήρε στις 26 Ιούνη για αναθεώρηση της κοινής γεωργικής πολιτικής, για να παρουσιαστεί στο Κανκούν με «καθαρά χαρτιά». Βεβαίως, όπως το ΚΚΕ έχει επανειλημμένως καταγγείλει, η νέα γεωργική πολιτική θα αφανίσει τη μικρομεσαία αγροτιά της χώρας μας. Αυτό, όμως, δεν ενοχλεί καθόλου ούτε την ελληνική κυβέρνηση ούτε την ΕΕ, που θα εξασφαλίσει ασφαλώς κάποια ανταλλάγματα.

Το δεύτερο μεγάλο θέμα του Κανκούν είναι η εφαρμογή της συμφωνίας για τα δικαιώματα «πνευματικής ιδιοκτησίας» (TRIPS) σε ό,τι αφορά τα φάρμακα. Το πρόβλημα εδώ έγκειται στα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, με τα οποία οι πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρίες καλύπτουν τα πανάκριβα προϊόντα τους, με αποτέλεσμα οι φτωχές χώρες που μαστίζονται από επιδημίες όπως το AIDS, η φυματίωση και η ελονοσία, να μην μπορούν ούτε να προμηθευτούν τα αναγκαία φάρμακα, αλλά ούτε και να τα παράγουν οι ίδιες με χαμηλό κόστος. Ετσι, το δικαίωμα στην ίδια τη ζωή υποτάσσεται στο μονοπωλιακό κέρδος. Στα τέλη Αυγούστου ανακοινώθηκε επίτευξη συμφωνίας, η οποία παρουσιάζεται ως συμβιβασμός ανάμεσα στα συμφέροντα των φαρμακευτικών εταιριών και των φτωχών χωρών. Ανεξάρτητα από το εάν είναι δυνατόν να υπάρξει τέτοιου είδους συμβιβασμός που να αφήνει και την πίτα ατόφια και το σκύλο χορτάτο, η συμφωνία έχει ήδη επικριθεί για το πολύπλοκο γραφειοκρατικό σύστημα που προβλέπει, προκειμένου μια χώρα να πάρει άδεια παραγωγής φαρμάκων.

Το μοίρασμα των αγορών δεν περιορίζεται στα βιομηχανικά και αγροτικά προϊόντα αλλά επεκτείνεται και στις υπηρεσίες κάθε είδους. Ετσι το τρίτο μεγάλο θέμα του Κανκούν είναι η Γενική Συμφωνία για το Εμπόριο των Υπηρεσιών (GATS), που έχει να κάνει με τους όρους διείσδυσης του ξένου κεφαλαίου στις μεταφορές, στις τηλεπικοινωνίες, στην ενέργεια, στη διανομή του νερού, στις τραπεζικές υπηρεσίες, στην Υγεία, στην Παιδεία και τον πολιτισμό, ακόμα και στις κρατικές προμήθειες. Κύριος στόχος οι λιγότερο αναπτυγμένες χώρες και απαραίτητη προϋπόθεση η ιδιωτικοποίηση και φιλελευθεροποίηση όσων τομέων έχουν ακόμα απομείνει στο Δημόσιο. Ετσι, το σχέδιο απόφασης του Κανκούν αναφέρει σχετικά: «Επιβεβαιώνουμε ότι οι διαπραγματεύσεις θα έχουν στόχο την επίτευξη υψηλότερων επιπέδων φιλελευθεροποίησης, χωρίς εκ των προτέρων αποκλεισμό κανενός τομέα».

Είναι πρακτικά αδύνατο να καλύψουμε τα υπόλοιπα (πάνω από 20) θέματα που περιλαμβάνονται στις διαπραγματεύσεις, αξίζει όμως να αναφερθούμε στο θέμα των ξένων επενδύσεων, όπου οι πολυεθνικές απαιτούν διαφανείς, σταθερές και προβλέψιμες συνθήκες, για να ξεζουμίσουν εκ του ασφαλούς, και με αυτό τον τρόπο, τις φτωχές χώρες.

Στις διαπραγματεύσεις του ΠΟΕ η ΕΕ εμφανίζεται ενιαία. Επίσημη θέση της είναι το άνοιγμα των αγορών σε συνδυασμό με προσδιορισμό κανόνων, θέση με την οποία υποκρίνεται ότι στηρίζει την ανάπτυξη των φτωχών χωρών. Ομως, κάτω από το καθεστώς της παγκόσμιας κυριαρχίας του ιμπεριαλισμού, άνοιγμα των αγορών σημαίνει ληστεία του παγκόσμιου πλούτου από τα μονοπώλια και προώθηση των βιομηχανικών προϊόντων τους, ενώ οι κανόνες δεν μπορεί να είναι άλλοι από αυτούς που επιβάλλουν τα μονοπώλια, για να διευκολύνουν τη διείσδυσή τους και να προστατεύσουν τις επενδύσεις τους, για να αποκομίσουν υπερ-υπερκέρδη. Ετσι το ενδιαφέρον για τα προβλήματα των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών και για το περιβάλλον παραμένει φραστικό και ως εκ τούτου υποκριτικό.

Η παγκόσμια κυριαρχία των μονοπωλίων δεν μπορούσε να είναι χωρίς λαϊκές αντιδράσεις. Εχει ιδιαίτερη σημασία να τονίσουμε ότι το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, το οποίο αναπτύχθηκε από το Σιάτλ και μετά και που θα είναι παρόν στο Κανκούν, παρά τα δρακόντεια μέτρα της μεξικανικής κυβέρνησης, δεν εμφανίστηκε από το πουθενά, δεν είναι χωρίς σύνδεση με τους αγώνες της εργατικής τάξης και του λαϊκού κινήματος από τους οποίους αντλεί και πείρα και συνθήματα. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χωρέσει στα πλαίσια της ταξικής συνεργασίας, όπως επιδιώκει η σοσιαλδημοκρατία, ούτε να περιοριστεί σε ανώδυνες για το καπιταλιστικό σύστημα διεκδικήσεις. Ακόμα, δεν μπορεί να περιοριστεί στην υπεράσπιση μόνο του τρίτου κόσμου, όταν και οι λαοί των αναπτυγμένων χωρών βρίσκονται όσο ποτέ άλλοτε στο στόχαστρο της πλουτοκρατίας. Η καλπάζουσα όξυνση των αντιθέσεων της καπιταλιστικής κοινωνίας, είναι αναπόφευκτο να οδηγήσει σε παραπέρα ριζοσπαστικοποίηση των λαϊκών μαζών.

Το ΚΚΕ συμμετέχει ενεργά στις κινητοποιήσεις και καταγγέλλει σε κάθε ευκαιρία το παιχνίδι που, μέσω του ΠΟΕ, παίζουν τα μονοπώλια και οι πολιτικοί εκφραστές τους σε βάρος των λαών. Ετσι, στη συζήτηση στην Ευρωβουλή για τη Γενική Συμφωνία για το Εμπόριο Υπηρεσιών, είχα τονίσει: «Καταγγέλλουμε την απληστία των μονοπωλίων, την καταλήστευση του εθνικού πλούτου, την άγρια εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης των εργαζομένων, τις άθλιες συνθήκες εργασίας, την επίθεση κατά των κοινωνικών παροχών. Καταγγέλλουμε, επίσης, την υποκρισία όσων διακηρύσσουν ότι η απελευθέρωση του εμπορίου, το άνοιγμα των αγορών, η κατάργηση όλων των φραγμών στην ασυδοσία του μεγάλου κεφαλαίου, θα οδηγήσει στην ανάπτυξη. Υπερασπίζουμε, τόσο για τη χώρα μας όσο και για όλες τις χώρες του κόσμου, τη δημόσια ιδιοκτησία και διαχείριση των βασικών τομέων της οικονομίας, παλεύουμε για υψηλής ποιότητας δημόσιο σύστημα Υγείας και Παιδείας, για απρόσκοπτη ανάπτυξη του πολιτισμού με σεβασμό των ιδιαιτεροτήτων κάθε λαού».

Θα κλείσω με ένα μικρό απόσπασμα από την τοποθέτησή μου στη συζήτηση στην Ευρωβουλή για τη Σύνοδο του Κανκούν: «Το ΚΚΕ δεν πιστεύει στην αναμόρφωση του ΠΟΕ. Πιστεύει όμως στην πάλη των λαών».


Του Κώστα ΑΛΥΣΣΑΝΔΡΑΚΗ



Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ