Την ώρα που η κυβέρνηση «τρέχει» αυτόν τον αντεργατικό σχεδιασμό, εκδίδοντας προχτές, Παρασκευή, την Υπουργική Απόφαση για τον προσδιορισμό των περιοχών στις οποίες «απελευθερώνεται» η λειτουργία των καταστημάτων όλες τις Κυριακές από Μάη μέχρι και Οκτώβρη, όπως προέβλεπε το πρόσφατο πολυνομοσχέδιο για το 4ο μνημόνιο, την ώρα που οι επιχειρηματικοί όμιλοι έχουν ήδη ξεκινήσει από τον Ιούνη την προσπάθεια να ανοίγουν τα καταστήματα τις Κυριακές όποτε και οπουδήποτε θέλουν, οι εργαζόμενοι και οι αυτοαπασχολούμενοι στο Εμπόριο αντιτείνουν τις δικές τους προετοιμασίες για την απεργία της ερχόμενης Κυριακής, για να ακουστεί δυνατά η απαίτησή τους για νομοθετική κατοχύρωση της κυριακάτικης αργίας, ένα αίτημα που αφορά συνολικά τον εργαζόμενο λαό.

Μπροστά σε αυτήν τη μάχη, ο «Ριζοσπάστης» μίλησε με την Νεφέλη Γιαννακοπούλου, εργαζόμενη στο Εμπόριο και μέλος του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας και τον Στάθη Σαχινίδη, πρόεδρο του Συλλόγου Αυτοαπασχολουμένων Επαγγελματιών και Εμπόρων δήμου Αθήνας.

-- Η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά αντιλαϊκών μέτρων που έχουν ψηφιστεί όλη την προηγούμενη περίοδο, κατά παραγγελία των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Είναι μέτρο που τσακίζει το σύνολο της ζωής του αυτοαπασχολούμενου, του ίδιου και της οικογένειάς του. Η λειτουργία των καταστημάτων και την Κυριακή, η δουλειά δηλαδή του αυτοαπασχολούμενου 7 μέρες τη βδομάδα, διαλύει την οικογενειακή και κοινωνική ζωή, επιδεινώνει την υγεία του, ακυρώνει τη δυνατότητα για ξεκούραση και αναπλήρωση δυνάμεων. Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα για τις γυναίκες αυτοαπασχολούμενες, που είναι επιφορτισμένες και με αυξημένα καθήκοντα για τις ευθύνες του σπιτιού και της οικογένειας.

Πέρα από τα παραπάνω, τα στοιχεία και σε ό,τι αφορά το οικονομικό κομμάτι, αποδεικνύουν ότι ο τζίρος για τους αυτοαπασχολούμενους είναι πολύ χαμηλός εκείνη τη μέρα, δεν καλύπτει ούτε τα λειτουργικά έξοδα από το άνοιγμα του καταστήματος.

-- Ωστόσο, σε αντίθεση με τους αυτοαπασχολούμενους, υπάρχουν και αυτοί που ωφελούνται...

-- Φυσικά. Στην πραγματικότητα, η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των μεγάλων εμπορικών αλυσίδων. Αλλωστε, είναι ένα παλιό αίτημα των πολυκαταστημάτων, των super markets, του μεγάλου εμπορικού και τουριστικού κεφαλαίου. Δική τους απαίτηση είναι η πλήρης «απελευθέρωση» της αγοράς, στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους για συγκέντρωση του συνόλου της εμπορικής δραστηριότητας στα χέρια τους.

Αυτήν την απαίτηση έρχεται να ικανοποιήσει σήμερα η κυβέρνηση ψηφίζοντας, με το 4ο μνημόνιο, το άνοιγμα των καταστημάτων 32 Κυριακές το χρόνο, διευρύνοντας συγχρόνως τις περιοχές εφαρμογής του και την κατάργηση του περιορισμού των 250 τετραγωνικών μέτρων που υπήρχε με τη νομοθέτηση των οκτώ Κυριακών. Τη μία Κυριακή την κάνανε δύο, τις δύο οκτώ και τις οκτώ τριάντα δύο, με στόχο το άνοιγμα για όσες Κυριακές θέλουν τα πολυκαταστήματα, ανάλογα με την κερδοφορία τους και τα σχέδιά τους.

Οι αλυσίδες και οι εμπορικοί όμιλοι έχουν τη δυνατότητα να μένουν ανοιχτοί όσο θέλουν, αφού με τη συμβολή όλων των κυβερνήσεων έχουν διαλύσει τις εργασιακές σχέσεις, έχουν κάνει το ωράριο λάστιχο κι εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενους.

Ο μικρός έμπορας, που δουλεύει ο ίδιος με την οικογένειά του, δεν έχει τέτοια δυνατότητα.

Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι στη χώρα μας το ποσοστό των μικρών επιχειρήσεων και στο Εμπόριο είναι μεγάλο σε σχέση με τους στόχους και τα σχέδια της ΕΕ και των μονοπωλίων. Βέβαια, και εδώ το μεγάλο κομμάτι της «πίτας» στους μεγάλους πάει. Στη φάση της κρίσης, 523 από τις 222.000 επιχειρήσεις του συνόλου στον κλάδο, εκμεταλλεύεται κερδοφόρα το 27% περίπου των εργαζομένων, διευρύνοντας συνεχώς τα κέρδη, τον κύκλο εργασιών και το μερίδιο της αγοράς. Υπάρχουν όμιλοι που είχαν αύξηση λειτουργικών κερδών πάνω από 21 εκατ. ευρώ το τελευταίο εξάμηνο και αναπτυξιακά σχέδια για την επόμενη τριετία, επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων ευρώ σε εμπορικά κέντρα στην Αττική.

Οι αυτοαπασχολούμενοι που το 2001 κάλυπταν το 30% της συνολικής απασχόλησης στον κλάδο του Εμπορίου, σήμερα καλύπτουν κάτι λιγότερο από το 25%. Μόνο τον τελευταίο χρόνο μία στις πέντε επιχειρήσεις έχασε το 50% του ετήσιου κύκλου εργασιών περίπου. Οκτώ στους δέκα αυτοαπασχολούμενους μικρέμπορους δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα τραπεζικού δανεισμού. Αυτή είναι η κατάσταση που βιώνουμε στο Εμπόριο σήμερα και η προωθούμενη κατάργηση της κυριακάτικης αργίας είναι κομμάτι της επίθεσης που επιταχύνει αυτές τις τάσεις.

-- Σε ό,τι αφορά την απεργία που έχουμε μπροστά μας, στις 16 Ιούλη, ποιες είναι οι δράσεις που έχει αναλάβει ο Σύλλογος για την επιτυχία της και τι ανταπόκριση υπάρχει;

-- Καταρχάς να πούμε ότι, από τη μέχρι τώρα δουλειά του Συλλόγου μας, από τις δεκάδες εξορμήσεις, αλλά και την εικόνα που έρχεται από τις τοπικές Ενώσεις στις γειτονιές της Αττικής, επιβεβαιώνεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αυτοαπασχολούμενων διαφωνεί με το άνοιγμα των καταστημάτων την Κυριακή.

Είναι ένα θέμα που το ανοίγουμε πάνω από τρία χρόνια. Το τελευταίο διάστημα έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες συσκέψεις από το Σύλλογό μας και μαζί με τις υπόλοιπες Ενώσεις, κοινές πρωτοβουλίες για τον καλύτερο συντονισμό μας και για την ενιαία αγωνιστική μας απάντηση. Κυκλοφορήσαμε κείμενο που συγκεντρώνουμε υπογραφές ενάντια στα μέτρα.

Επίσης, ενισχύθηκε η κοινή μας δράση με τους εμποροϋπαλλήλους, πραγματοποιήσαμε κοινές κινητοποιήσεις, δώσαμε μαζί συνέντευξη Τύπου, από κοινού οργανώνουμε την απεργία στις 16 του μήνα. Στην προσπάθεια αυτή συμπαραστέκεται και η ΟΓΕ με τους Συλλόγους της στις γειτονιές, καθώς το ζήτημα της κυριακάτικης αργίας απασχολεί ιδιαίτερα τις γυναίκες.

Μαζί με εργαζόμενους από τον κλάδο του Εμπορίου και άλλα σωματεία αυτοαπασχολουμένων αναδείξαμε το ζήτημα σε κάθε αρμόδιο φορέα σε κυβερνητικό και περιφερειακό επίπεδο, απαιτώντας τη νομοθετική κατοχύρωση της κυριακάτικης αργίας. Απαιτήσαμε από την Περιφέρεια Αττικής να πάρει θέση, ζητάμε από τα Δημοτικά Συμβούλια να στηρίξουν το αίτημα που βάζουμε από κοινού όλοι οι εργαζόμενοι και αυτοαπασχολούμενοι στο Εμπόριο.

Εργαζόμενοι και αυτοαπασχολούμενοι είμαστε εκτεθειμένοι στην ίδια επίθεση, από τον ίδιο αντίπαλο, τα μονοπώλια και τις κυβερνήσεις τους. Στην επίθεση στα δικαιώματά μας και στους σχεδιασμούς κυβέρνησης - ΕΕ - κεφαλαίου, μόνο η κοινή απάντηση εργαζομένων και αυτοαπασχολουμένων μπορεί να βάλει φρένο στον κατήφορο που μας οδηγούν. Με το δυνάμωμα αυτής της συμμαχίας μπορεί να ανοίξει ο δρόμος για την ανατροπή αυτής της βάρβαρης πολιτικής, ο δρόμος για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών μας.

-- Για τον εμποροϋπάλληλο, η κυριακάτικη αργία είναι η μόνη μέρα της βδομάδας που αφιερώνει στην οικογένειά του και προσπαθεί να κάνει ό,τι δεν μπόρεσε τις προηγούμενες 6 μέρες: Να ξεκουραστεί, να πάει μια βόλτα με το παιδί του τη μέρα που δεν έχει σχολείο, να βρεθεί με την οικογένειά του και να συναναστραφεί με φίλους του τη μέρα που δεν δουλεύουν κι αυτοί, να έρθει σε επαφή με το σωματείο και τους συναδέλφους του. Με αυτήν την έννοια, η κυριακάτικη αργία δεν μπορεί να αντικατασταθεί με κανένα ρεπό μες στη βδομάδα, ακόμα και αν θεωρητικά υποθέσουμε ότι αυτό θα δίνεται από κάποιες επιχειρήσεις.

Η Κυριακή είναι για τους εργαζόμενους μία σταθερή μέρα ξεκούρασης και αν χαθεί και αυτή, στην πραγματικότητα θα καταλήξουμε να δουλεύουμε επτά μέρες, όποτε και όσο μας θέλει ο εργοδότης, χωρίς ξεκούραση, χωρίς οικογενειακή και κοινωνική ζωή, πράγμα το οποίο ήδη συμβαίνει τις βδομάδες που τα καταστήματα είναι ανοικτά τις Κυριακές, με ό,τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό για την υγεία και τη ζωή μας.

Μεγάλο μέρος των εργαζομένων του κλάδου είμαστε γυναίκες, οι περισσότερες μητέρες, και μας είναι αδιανόητο να στερηθούμε τη μοναδική μέρα που έχουμε για να δούμε και να φροντίσουμε ουσιαστικά τα παιδιά μας.

Πολύ περισσότερο, οι πιο πολλοί εργαζόμενοι ήδη δεν αντέχουμε την εντατικοποίηση, τα εξαντλητικά ωράρια, τη μετακίνηση από πόστο σε πόστο. Στον όμιλο στον οποίο εργάζομαι, ο οποίος δραστηριοποιείται και στο χώρο του Εμπορίου και απασχολεί εκατοντάδες εργαζόμενους, ανάμεσα στους οποίους πολλές μητέρες, καθώς και νέα παιδιά που πρώτη φορά βγαίνουν στην αγορά εργασίας, κυριαρχούν ήδη - όπως και στην πλειοψηφία των επιχειρήσεων του κλάδου - η εντατικοποίηση, οι απλήρωτες υπερωρίες, η κάθε είδους ελαστική μορφή απασχόλησης, τα κομμένα ρεπό, γενικότερα το σμπαράλιασμα των εργασιακών σχέσεων και όποιας κατάκτησης είχαμε.

Το προηγούμενο διάστημα, στην εταιρεία που εργάζομαι έγιναν παρεμβάσεις από τον Σύλλογο Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας, με αφορμή εκατοντάδες απλήρωτες υπερωρίες εργαζομένων, διπλά προγράμματα (σ.σ. άλλο πρόγραμμα εργασίας δηλώνει η εργοδοσία στις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες και άλλο εφαρμόζεται στην πραγματικότητα, π.χ. περισσότερες ώρες εργασίας, άλλο ωράριο κ.ά.). Κάτω από αυτές τις συνθήκες φυσικά, δεν γίνεται ούτε κουβέντα για τη χορήγηση δεύτερου ρεπό σε περίπτωση που κάποιος εργαστεί Κυριακή, πολύ περισσότερο όταν πολλές φορές δεν δίνεται ούτε το ένα. Η παρέμβαση του σωματείου έβαλε φρένο σε αυτήν την κατάσταση, αλλά η εργοδοσία βρίσκει τρόπους να χτυπάει τα δικαιώματά μας.

-- Γιατί στις παρεμβάσεις του Συλλόγου επισημαίνεται ότι η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας δεν αφορά μόνο τους εργαζομένους του κλάδου;

-- Η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας δεν θα αφήσει ανεπηρέαστους και τους άλλους εργαζόμενους. Αργά ή γρήγορα η μπάλα θα πάρει μία σειρά από κλάδους (αποθήκες, λογιστήρια, μεταφορές, υπηρεσίες). Δεν υπάρχει, άλλωστε, μέτρο που να έχει εφαρμοστεί αποκλειστικά σε έναν κλάδο - και ειδικά στο Εμπόριο - και δεν γενικεύτηκε στους υπόλοιπους.

Αυτή η εξέλιξη έχει ουσιαστικό στόχο να μετατρέψει σε εργάσιμη μέρα την Κυριακή. Προσαυξήσεις, δεύτερο ρεπό και ό,τι άλλο απορρέει από εργασία σε μέρα αργίας, θα πάνε περίπατο. Και από αυτήν τη σκοπιά είναι επικίνδυνη και για τους εργαζόμενους των άλλων κλάδων, όπως π.χ. στον Επισιτισμό, που δουλεύουν τις Κυριακές αλλά ακόμα πληρώνονται με προσαύξηση και παίρνουν δεύτερο ρεπό μέσα στη βδομάδα, πράγμα που μαρτυρά ότι ακόμη η Κυριακή θεωρείται μία ξεχωριστή μέρα, μέρα αργίας. Αυτό όμως δεν θα είναι για πάντα δεδομένο...

Γι' αυτό και αυτοί οι εργαζόμενοι πρέπει να συντονίσουν και συντονίζουν τη δράση τους με τους εμποροϋπαλλήλους και τους αυτοαπασχολούμενους, γι' αυτό έχει μεγάλη σημασία για παράδειγμα ότι τα σωματεία των εμποροϋπαλλήλων και των ξενοδοχοϋπαλλήλων προγραμματίζουν κοινές δράσεις μπροστά στις απεργίες των δύο κλάδων που έχουμε μπροστά μας.

-- Σε ό,τι αφορά την απεργία, λοιπόν, πώς δουλεύει ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων για την επιτυχία της και ποια είναι η ανταπόκριση των εργαζομένων;

-- Είναι ξεκάθαρο σε κάθε κατάστημα ότι κανένας εμποροϋπάλληλος δεν θέλει να δουλέψει Κυριακή. Υπάρχει ανησυχία, αγανάκτηση, πολλοί μας λένε ότι θα αρνηθούν να δουλέψουν Κυριακές αν εφαρμοστεί το μέτρο, καθώς ήδη δεν αντέχουν. Δεν είναι λίγοι οι εργοδότες που ήδη κάνουν χρήση του νόμου και ανοίγουν, ανεξάρτητα κιόλας από την περιοχή του καταστήματος («Φουρλής», «Inditex», «Market In», «Βασιλόπουλος»).

Οι εργαζόμενοι, βέβαια, έχουν να ξεπεράσουν εμπόδια όπως η τρομοκρατία που ανοιχτά ασκείται μέσα στα καταστήματα από προϊσταμένους και διευθυντικά στελέχη, καλλιεργώντας το φόβο ότι «αν παλέψω θα χάσω τη δουλειά μου», αλλά και μια σειρά επιχειρήματα άλλων δυνάμεων, όπως αυτά της πλειοψηφίας της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδας, η οποία καλλιεργεί τον εφησυχασμό, κλίμα αναμονής και ταυτόχρονα τη λογική του «μικρότερου κακού», τη στοίχιση των εμποροϋπαλλήλων και των αυτοαπασχολουμένων πίσω από τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.

Απέναντι σε αυτά τα εμπόδια, τα μέλη του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας τις επόμενες μέρες θα εντείνουμε τη δράση μας έτσι ώστε η ανακοίνωση και το μήνυμα της απεργίας την Κυριακή 16 Ιούλη να φτάσει σε όλους τους χώρους δουλειάς, σε κάθε συνάδελφο. Θέλουμε να συζητήσουμε με τους συναδέλφους μας, να τους καλέσουμε να κάνουνε το βήμα και μέσα από μαζικές διαδικασίες, Γενικές Συνελεύσεις στους χώρους τους, να πάρουν απόφαση για τη συμμετοχή τους στην απεργία μαζί με το κλαδικό τους σωματείο.