Αντιμέτωποι με τις χειρότερες πλημμύρες της τελευταίας δεκαετίας βρίσκονται εδώ και περίπου μια βδομάδα πολλές εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι σε Γερμανία, Αυστρία, Ουγγαρία, Τσεχία, Ελβετία και Σλοβακία, θρηνώντας για τον πνιγμό τουλάχιστον 19 ατόμων και για τις καταστροφές δισεκατομμυρίων ευρώ σε σπίτια και υποδομές.

Οι πιο δραματικές σκηνές εκτυλίχθηκαν στις νότιες γερμανικές πόλεις Πάσαου (όπου το νερό έφθασε στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 500 ετών) σε Δρέσδη και Ντέγκερντορφ. Εκτενείς περιοχές αυτών των πόλεων θύμιζαν για μέρες στρατοκρατούμενη ζώνη από τους χιλιάδες Γερμανούς στρατιώτες που κλήθηκαν να συμμετάσχουν στο έργο διάσωσης και εκκένωσης εξαιτίας της υπερχείλισης των ποταμών Δούναβη και Ελβα.

Εξίσου δραματική ήταν και η κατάσταση στην πρωτεύουσα της Τσεχίας, Πράγα, που βυθίστηκε κάτω από τόνους νερών εξαιτίας της υπερχείλισης του ποταμού Βλτάβα, προκαλώντας τον πνιγμό τουλάχιστον οκτώ ατόμων και το ολιγοήμερο κλείσιμο του μετρό, σχολείων, επιχειρήσεων, την εκκένωση ενός νοσοκομείου και ενός ζωολογικού κήπου και την αναστολή λειτουργίας χημικών εργοστασίων σε βόρειες περιοχές της χώρας.

Και στην Ουγγαρία, όμως, αυτό το Σαββατοκύριακο, η αγωνία χτυπάει κόκκινο με τις αρχές να καλούν τον κόσμο να αντιμετωπίσει «τη χειρότερη πλημμύρα όλων των εποχών», αφού η στάθμη των νερών του Δούναβη αναμένεται να ξεπεράσει κατά τουλάχιστον 25 εκατοστά ακόμη και τα επίπεδα ρεκόρ του 2006 που είχε φθάσει τα 8,85 μέτρα...

Κάπως έτσι, ο Δούναβης, ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης που διασχίζει τις περιοχές 10 χωρών με μήκος 2.850 χλμ., αναδεικνύεται εκτός από πηγή ζωής και σε πηγή δεινών. Ωστόσο, γι' αυτά τα δεινά, δε φταίει ο «υδάτινος γίγαντας», αλλά ο καπιταλιστικός τρόπος ανάπτυξης που βλέπει τα πάντα σαν μέσο αύξησης της κερδοφορίας των κεφαλαιοκρατών. Ακόμη και ποτάμια όπως το Δούναβη... που μέσα στην τελευταία δεκαετία δέχθηκε σχεδόν τα πάντα: Τις βόμβες του ΝΑΤΟ κατά τις επιδρομές σε βάρος της τότε ΟΔ Γιουγκοσλαβίας την άνοιξη του 1999. Τα τοξικά λύματα κυανίου από χρυσωρυχεία της Ρουμανίας το 2000. Την τοξική ρύπανση από την κόκκινη λάσπη ουγγρικού εργοστασίου αλουμινίου στη Δυτική Ουγγαρία το 2010. Την ξηρασία του 2011 σε τμήμα του ποταμού στη Ρουμανία που κόντεψε να «αφυδατώσει» τον πυρηνικό σταθμό Cernovoda και σε τμήμα του ποταμού στα σερβο-ουγγρικά σύνορα αποκαλύπτοντας τα κουφάρια ναυαγισμένων γερμανικών πλοίων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Την ανάσχεση της κίνησης 80 ποταμόπλοιων, εξαιτίας δριμύτατου ψύχους που πάγωσε, πριν τέσσερις - πέντε μήνες, τα νερά του Δούναβη.

Οπως φαίνεται, όμως, από τις τελευταίες έρευνες Ευρωπαίων υδρολόγων, οι πλημμύρες από σφοδρές βροχοπτώσεις και την υπερχείλιση σημαντικών ποταμών της Ευρώπης ήρθαν για να μείνουν, παρά τα σημαντικά τεχνολογικά επιτεύγματα του 21ου αιώνα, την τεχνογνωσία που διαθέτουν καπιταλιστικές χώρες, τους δορυφόρους τελευταίας γενιάς που καταγράφουν τα πάντα.

Από το 1998 έως το 2009 η Ευρώπη υπέστη 213 μεγάλες πλημμύρες με συνέπεια να χάσουν τη ζωή τους τουλάχιστον 1.126 άτομα, να μείνουν άστεγοι προσωρινά πολλές εκατοντάδες χιλιάδες άτομα, και να σημειωθούν υλικές ζημιές πολλών δεκάδων δισ. ευρώ. Ο διευθυντής της Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Υπηρεσίας (ΕΕΑ) Χανς Μπρίουνινσκς σημειώνει σε έκθεσή του ότι από τη δεκαετία του '80 έως σήμερα, τα 2/3 των ζημιών από «φυσικές καταστροφές» οφείλονταν σε υδρολογικά φαινόμενα (βροχοπτώσεις, υπερχείλιση ποταμών κ.λπ.) και ότι μέσα στα επόμενα χρόνια η αύξηση της θερμοκρασίας στην Ευρώπη θα οδηγήσει σε αύξηση των βροχοπτώσεων και των πλημμυρών πλήττοντας το 1/5 (!) των ευρωπαϊκών πόλεων με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων.

Ο συγκεκριμένος τεχνοκράτης σημειώνει επίσης ότι οι πλημμύρες θα πολλαπλασιαστούν μεταξύ άλλων και εξαιτίας της ολοένα και αυξανόμενης τσιμεντοποίησης και μετατροπής χέρσας γης σε ασφαλτοτάπητα, οικόπεδα, βιομηχανικές ζώνες ή και αγροτικές εκτάσεις. Απηύθυνε έκκληση για την πραγματοποίηση νέων αντιπλημμυρικών έργων και τη βελτίωση παλιότερων, ζητώντας παράλληλα να δοθεί στα ποτάμια ο χώρος που τους αρμόζει και να σταματήσει επιτέλους το μπάζωμα ρεμάτων. Οι διαπιστώσεις αυτές που είναι σωστές για να γίνουν πράξη απαιτείται να υπάρχουν άλλες κοινωνικές προτεραιότητες. Μόνο που αυτό προσκρούει στην ίδια τη φύση του καπιταλισμού όπου τα πάντα, και η γη, είναι εμπόρευμα και πηγή κέρδους.

Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία της ίδιας υπηρεσίας που αναφέρουν ότι κάθε μέρα που περνά, μόνον στην Αυστρία «τσιμεντοποιείται» γη (και μπαζωμένα ρέματα...) ίση με 12 μεγάλα γήπεδα ποδοσφαίρου.

Επίσης, επισημαίνεται ότι ο κίνδυνος για τις μελλοντικές πλημμύρες πηγάζει και από το πώς γίνονται οι πόλεις. Ολο και περισσότερο για να μειωθεί το κόστος αγοράς γης οι εργαζόμενοι χτίζουν σε περιοχές ευάλωτες σε πλημμύρες, π.χ. σε μπαζωμένα ρέματα. Η Ελλάδα είναι ένα παράδειγμα που αυτό συμβαίνει σε σημαντικό βαθμό.

Τι δείχνουν αυτά τα στοιχεία; Οτι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Το ίδιο συνέβη στις προηγούμενες μεγάλες πλημμύρες του καλοκαιριού του 2002, που έπληξαν και τότε την Κεντρική Ευρώπη, προκαλώντας τον πνιγμό 17 ανθρώπων, εκατοντάδες χιλιάδες άστεγους και υλικές ζημιές δισ. ευρώ. Τυπικά τότε έγιναν κάποια μικρά βήματα όχι βεβαίως όσον αφορά σε σημαντικές υποδομές και αντιπλημμυρικά έργα, αλλά κυρίως όσον αφορά στη λεπτομερέστερη χαρτογράφηση πλημμυροπαθών περιοχών και στη δημιουργία συστημάτων παρακολούθησης και ειδοποίησης για τον κίνδυνο πλημμυρών.

Στις αρχές του 2003 το «Κοινό Ερευνητικό Κέντρο» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέπτυξε ένα πρωτότυπο ευρωπαϊκό σύστημα παρακολούθησης πλημμυρών (το λεγόμενο EFAS) που υποτίθεται πως στοχεύει, μεταξύ άλλων, στη βελτίωση της ετοιμότητας των αρμόδιων αρχών να αντιμετωπίσουν επικείμενες πλημμύρες, στην ενημέρωση των κεντρικών αρχών μιας χώρας - μέλους της ΕΕ προτού εντοπιστεί ο ενδεχόμενος κίνδυνος τοπικά έως και τρεις μέρες πριν την πλημμύρα. Δημιουργήθηκε, μάλιστα, και σχετική ιστοσελίδα ενημέρωσης (Floodsite.net), ωστόσο είναι χαρακτηριστικό ότι το τελευταίο ενημερωτικό δελτίο της υπηρεσίας έχει ημερομηνία τον Οκτώβρη του 2008.

Επιπλέον, το 2007 εκδόθηκε και κοινοτική οδηγία για την εκτίμηση και διαχείριση του κινδύνου πλημμυρών, που υποτίθεται πως τέθηκε σε εφαρμογή στις 26/11/07 απαιτώντας από τις άμεσα θιγόμενες χώρες της ΕΕ να εκτιμήσουν τους πιθανούς κινδύνους υπερχείλισης σε παραποτάμιες περιοχές, να χαρτογραφήσουν επακριβώς πλημμυροπαθείς περιοχές και να εκτιμήσουν την πιθανή έκθεση ανθρώπων και περιουσιών σε κινδύνους. Και στην περίπτωση αυτής της κοινοτικής οδηγίας για τις πλημμύρες δεν υπήρξε ούτε λέξη για αντιπλημμυρικά έργα υποδομής.

Κοντολογίς: Στον καπιταλισμό, οι πλημμύρες και άλλα λεγόμενα «ακραία φυσικά φαινόμενα» δεν πρόκειται να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά και ριζικά. Απαιτείται άλλος δρόμος ανάπτυξης, με κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό, που θα καταργήσει την καπιταλιστική ιδιοκτησία και θα θέσει τα μέσα παραγωγής, τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα στην υπηρεσία της λαϊκής ευημερίας.