Οι φοιτητές ζητούν άμεσα μέτρα για να μπει τέλος στις ελλείψεις και τα προβλήματα στα πανεπιστήμια, που εκφράζονται στους όρους και στο περιεχόμενο των σπουδών, απορρίπτοντας ταυτόχρονα τα νέα μέτρα που ετοιμάζεται να φέρει η κυβέρνηση με θεσμικές παρεμβάσεις που ετοιμάζει, επεκτείνοντας το έργο της προηγούμενης. Για όλα τα παραπάνω και για τη συμβολή της Πανελλαδικής Συνάντησης του Μετώπου Αγώνα Σπουδαστών σε αυτές τις αγωνιστικές διεργασίες, ο «Ριζοσπάστης» συζητά με τις φοιτήτριες Εύα Νικολινάκου, μέλος του ΔΣ του Συλλόγου ΣΤΕ Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, και Μυρτώ Καλτικοπούλου, πρόεδρο του ΔΣ του Φοιτητικού Συλλόγου Φιλοσοφικής.

--Από την αρχή της φετινής ακαδημαϊκής χρονιάς, οι φοιτητές βρίσκονται σε κινητοποιήσεις. Τι είναι αυτό που βγάζει τους φοιτητές στους δρόμους;

Ε. Ν.: Αυτό που βγάζει όλους τους φοιτητές στους δρόμους από την αρχή της ακαδημαϊκής χρονιάς είναι η διαχρονική πολιτική που εφαρμόζεται. Την εφαρμόζει σήμερα η κυβέρνηση της ΝΔ, αλλά και παλιότερα οι κυβερνήσεις των προηγούμενων χρόνων, με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ και του ΟΟΣΑ.

Πρόκειται για μια πολιτική που μας γεμίζει με ανασφάλεια και άγχη για το πώς εξελίσσεται η ζωή μας. Περάσαμε στις σχολές μας με στόχο να μάθουμε ολόπλευρα αυτό που αγαπάμε και να πάρουμε το πτυχίο μας. Ομως, βλέπουμε ότι μπροστά στα όνειρα και τους σκοπούς μας για τις σπουδές μας μπαίνουν εμπόδια. Εχουμε μεγάλο άγχος για το μέλλον μας, γιατί βλέπουμε τις ανάγκες που έχουμε για μόρφωση και δουλειά να μην καλύπτονται. Το νομοσχέδιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση που ετοιμάζεται να φέρει η κυβέρνηση της ΝΔ δεν αντιμετωπίζει κανένα από τα σοβαρά προβλήματα που ήδη υπάρχουν, αλλά θα τα κάνει χειρότερα. Μπροστά στα ήδη τσεκουρωμένα εργασιακά μας δικαιώματα ενισχύονται οι ήδη υπάρχουσες κατηγοριοποιήσεις στα πτυχία μας, οι οποίες αξιοποιούνται για να χτυπηθούν περαιτέρω τα δικαιώματα όλων των αποφοίτων. Γίνεται πιο ακριβό εμπόρευμα η μόρφωσή μας, τα πτυχία μετατρέπονται σε απλά «προσόντα», δηλαδή «κουρελόχαρτα» χωρίς καμία αξία.

-- Πώς εκφράζεται αυτή η πολιτική νέας και παλιών κυβερνήσεων στις σπουδές και στις σχολές;

Μ. Κ.: Βασική στόχευση του κυβερνητικού έργου είναι η υποβάθμιση της ολόπλευρης μόρφωσης και του πτυχίου μας. Στη συντριπτική πλειοψηφία των σχολών τα διδακτικό προσωπικό έχει μειωθεί κατακόρυφα, με αποτέλεσμα να συρρικνώνονται τα Προγράμματα Σπουδών, να αλλάζουν κάθε εξάμηνο, ενώ απαραίτητη γνώση μετακινείται από το προπτυχιακό επίπεδο σε πανάκριβα μεταπτυχιακά.

Δεν είναι τυχαίο ότι παράλληλα με την υποβάθμιση μπαίνουν νέα εμπόδια ανάμεσα στη λήψη του πτυχίου και τη δυνατότητα του νέου αποφοίτου να δουλέψει στο αντικείμενό του. Οπως χαρακτηριστικά μας λένε: «Το πτυχίο αποτελεί προσόν». Επιπλέον, οι εκατοντάδες τίτλοι σπουδών για το ίδιο αντικείμενο συμβάλλουν στο να συμπιέζονται τα δικαιώματα όλων προς τα κάτω, στο όνομα της «ανταγωνιστικότητας» ανάμεσα στους αποφοίτους. Αυτό ακριβώς προώθησε η Οδηγία της ΕΕ για την περαιτέρω ισοτιμία κολεγίων - πανεπιστημίων, που ψηφίστηκε πρόσφατα. Επιπλέον, οι φοιτητές σε όλα τα Ιδρύματα της χώρας ερχόμαστε αντιμέτωποι με την υποχρηματοδότηση, που τα χρόνια της οικονομικής κρίσης έφτασε στον πάτο και τώρα διατηρείται εκεί, παρότι είναι περίοδος καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η κατάσταση που επικρατεί στη φοιτητική μέριμνα: 9 στους 100 φοιτητές παίρνουν δωμάτιο στην εστία, και αυτό σε άθλιες συνθήκες, ενώ υπάρχουν Ιδρύματα που δε διαθέτουν καν εστία για τους φοιτητές. Οι φοιτητές που κάνουν κάθε χρόνο αίτηση για μετεγγραφή μένουν εκτός, με το επιχείρημα ότι τα Ιδρύματα επιβαρύνονται οικονομικά από αυτούς. Αντίστοιχα, η εμπλοκή των ιδιωτικών επιχειρήσεων, που προβάλλεται ως λύση στην παγιωμένη κρατική χρηματοδότηση, έχει οδηγήσει αφενός στο να βάζουμε ολοένα και πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη για να σπουδάσουμε, αφετέρου στο να μένουν οι φοιτητές χωρίς σίτιση, συγγράμματα, απαραίτητο διοικητικό προσωπικό για τη συντήρηση και φύλαξη σχολών και εστιών.

Ε. Ν.: Οι φοιτητές των πρώην ΤΕΙ, που σήμερα έχουν «πανεπιστημιοποιηθεί», ως αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα. Υπάρχουν ζητήματα στη λειτουργία των Ιδρυμάτων, με τρομερές καθυστερήσεις. Σε πολλές σχολές δεν έχουν αντιστοιχηθεί μαθήματα από το παλιό Πρόγραμμα Σπουδών με αυτά του νέου. Σε πολλά Τμήματα που έχουν συγχωνευτεί τα τελευταία δύο χρόνια, «τρέχουν» ταυτόχρονα 2 ή και 3 Προγράμματα Σπουδών. Επίσης τίθεται και ζήτημα περιεχομένου, αφού πολλά από τα συγχωνευμένα Τμήματα δεν έχουν άμεση σχέση επιστημονικά το ένα με το άλλο.

Υπάρχει σοβαρή έλλειψη καθηγητών, ως ένα από τα αποτελέσματα της υποχρηματοδότησης των Ιδρυμάτων. Από τις προηγούμενες κιόλας «ανωτατοποιήσεις» των ΤΕΙ, το μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό είχε μειωθεί, ενώ τώρα στους έκτακτους καθηγητές δεν ανανεώνουν τις συμβάσεις και όσες ανανεώνουν είναι πολύ λιγότερες από ό,τι πέρυσι, για παράδειγμα. Οι πρακτικές βρίσκονται πραγματικά «στον αέρα». Αλλού δεν γίνονται κι αλλού γίνονται και δεν τις πληρωνόμαστε, στο πλαίσιο του ότι μαθαίνουμε μέσα από την τζάμπα εργασία που προσφέρουμε.

-- Οι φοιτητές μέσα από τα αγωνιστικά πλαίσιά τους αντιδρούν στα νέα εμπόδια που μπαίνουν διαρκώς στις σπουδές, στη νέα επίθεση που έρχεται. Αυτό σημαίνει ότι υπερασπίζονται το πανεπιστήμιο όπως είναι σήμερα;

Μ. Κ.: Ο αγώνας που σήμερα δίνουμε είναι για να σπουδάζουμε όλοι δωρεάν χωρίς να εξαρτάται αυτό από το πόσο αντέχει η τσέπη των γονιών μας, αλλά και με την απαραίτητη στήριξη από το κράτος στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στην πορεία των σπουδών μας, στην προσπάθειά μας να δουλέψουμε παράλληλα για να τα βγάλουμε πέρα. Διεκδικούμε να παίρνουμε ένα πτυχίο, υψηλού επιπέδου, που θα συμπεριλαμβάνει τη νέα γνώση, τις εξελίξεις της επιστήμης μας, ολοκληρωμένη πρακτική άσκηση, θα αποτελεί εφόδιο για την εργασία στο αντικείμενό μας, θα κατοχυρώνει πλήρη πρόσβαση στα επαγγελματικά δικαιώματα. Κι αυτό γιατί οι απόφοιτοι κάθε σχολής μπορούμε σήμερα με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας να δουλέψουμε στο επάγγελμά μας, να προσφέρουμε μέσα από αυτό. Με τον αγώνα μας, λοιπόν, υπερασπιζόμαστε το πανεπιστήμιο που έχουμε ανάγκη και το οποίο απέχει πολύ τόσο από τη σημερινή άθλια κατάσταση όσο και από αυτή που μας παρουσιάζουν οι κυβερνήσεις και η ΕΕ ως ιδανική. Οι δήθεν «σύγχρονες σπουδές» του εξωτερικού, που επικαλείται η κυβέρνηση ως παράδειγμα, είναι αυτές στις οποίες οι φοιτητές εδώ και χρόνια πληρώνουν υπέρογκα ποσά με αποτέλεσμα τα γνωστά «φοιτητοδάνεια» για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της πανάκριβης «γνώσης», ενώ τα πανεπιστήμια χωρίζονται σε α' και β' κατηγορίας και οι φοιτητές αντίστοιχα. Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τα χειρότερα που έρχονται είναι βγάζοντας στο φως πώς πραγματικά θα έπρεπε να είναι οι σπουδές μας σήμερα.

Ε. Ν.: Οταν η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μιλούσε για τις ευκαιρίες που δίνουν οι «πανεπιστημιοποιήσεις», πάγιο αίτημα των φοιτητών ήταν - και είναι μέχρι σήμερα - η ουσιαστική αναβάθμιση των σπουδών μας, η οποία δεν υπήρχε ούτε υπάρχει στο σημερινό πανεπιστήμιο που διαμόρφωσαν. Ειδικά οι φοιτητές των πανεπιστημίων που ήταν ΤΕΙ έχουμε πληρώσει πολύ ακριβά, χρόνια τώρα, όλες τις κατευθύνσεις της ΕΕ περί «ανωτατοποιήσεων», «αναβαθμίσεων», «πανεπιστημοποιήσεων». Το σημερινό πανεπιστήμιο παζαρεύει τη γνώση μας, παίζει με το μέλλον μας. Στο ΠΑΔΑ, για παράδειγμα, εδώ και δύο χρόνια από την ίδρυσή του, βλέπουμε πως ό,τι έχει σχέση με τις ανάγκες μας δεν το έχουν λύσει. Παραμένει ένα πανεπιστήμιο χωρίς εστίες, με αποτέλεσμα είτε να μένουν φοιτητές έξω από τις σχολές επειδή δεν έχουν πού να μείνουν, είτε να αναγκάζονται να πληρώνουν πανάκριβα νοίκια στη γύρω περιοχή. Παραμένει η καθυστέρηση στο να ξεκινούν τα μαθήματα στην ώρα τους, λόγω ελλείψεων σε καθηγητές, όπως παραμένει και η έλλειψη σε υποδομές. Αντίθετα, ό,τι έχει σχέση με μπίζνες, με τις επιχειρήσεις να μπαίνουν στις σχολές μας, λύνεται στο «άψε - σβήσε».

Οι διεκδικήσεις των φοιτητών δεν έχουν να κάνουν ούτε με σκόρπιες γνώσεις, ούτε με πασαλείμματα. Οι διεκδικήσεις των φοιτητών αφορούν όλα όσα έχουμε ανάγκη σήμερα για ουσιαστική μόρφωση.

-- Τι στάση κρατούν οι άλλες δυνάμεις στα πανεπιστήμια και ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της διαπάλης που εκτυλίσσεται;

Ε. Ν.: Υπάρχουν εκλεγμένοι στα Διοικητικά Συμβούλια των Συλλόγων, συνδικαλιστές με τις παρατάξεις των ΔΑΠ και ΠΑΣΠ, που κρατούν εχθρική στάση απέναντι στους αγώνες των φοιτητών, βάζοντας με κάθε τρόπο εμπόδια στη δράση των φοιτητών, στις συλλογικές πρωτοβουλίες και διεκδικήσεις τους. Καταγγέλλουν Γενικές Συνελεύσεις, τρομοκρατούν τους φοιτητές λέγοντας πως αν παρευρεθούν θα «στιγματιστούν», προσπαθούν να εξαγοράσουν φοιτητές λέγοντας ότι «δε χρειάζεται να κινητοποιηθούν», ότι «εκείνοι θα τους λύσουν τα προβλήματα με άλλους τρόπους» (!), ενθαρρύνουν αντιδραστικές πρωτοβουλίες που καταπατούν τις αποφάσεις των Συλλόγων, π.χ. ηλεκτρονικές ψηφοφορίες ενάντια στις αποφάσεις Γενικών Συνελεύσεων, ενώ έχουν φτάσει και στο σημείο να εγκαλούν διοικήσεις σχολών που δεν φέρνουν τα ΜΑΤ στις σχολές για να σταματήσουν τις καταλήψεις που συλλογικά αποφάσισαν οι φοιτητές.

Επιβεβαιώνεται για ακόμη μια φορά ο σκοπός τους, που είναι να επικρατεί σιγή νεκροταφείου μέσα στα πανεπιστήμια, «να μην κουνιέται φύλλο». Θέλουν και επιδιώκουν με κάθε τρόπο την πλήρη αποδοχή και συμφωνία των φοιτητών στην κυρίαρχη πολιτική, την πολιτική της κυβέρνησης της ΝΔ, παρουσιάζουν ως σύγχρονο και προοδευτικό ό,τι τσακίζει τα δικαιώματά μας, όπως τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά, οι διαγραφές φοιτητών, τα νοίκια στις εστίες, το ατελείωτο πανάκριβο κυνήγι προσόντων και πιστοποιητικών, η απλήρωτη εργασία. Οι ίδιες δυνάμεις, όταν γίνονταν οι «πανεπιστημιοποιήσεις» στα ΤΕΙ, έλεγαν στους φοιτητές να μην κινητοποιούνται γιατί θα χάσουμε «το τρένο της αναβάθμισης». Ουσιαστικά κρατούν εχθρική στάση για τα συμφέροντα όλων των φοιτητών και τους λένε να δέχονται τα απανωτά χτυπήματα της κυβέρνησης «για το καλό τους», εννοώντας ουσιαστικά το καλό των επιχειρηματιών που θα μας εκμεταλλεύονται αύριο.

Μ. Κ.: Παρόλο που η παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ στα πανεπιστήμια - «bloco» - έχει ελάχιστες και διάσπαρτες δυνάμεις, αξίζει να αναφερθούμε στην προσπάθεια που κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα να παρέμβει στις αγωνιστικές διεργασίες των φοιτητών. Είναι τουλάχιστον προκλητική η δήθεν συμπάθειά του προς τις κινητοποιήσεις των φοιτητών, όταν μέχρι πέρυσι σε αντίστοιχες κινητοποιήσεις απαντούσε με ΜΑΤ και χημικά, όταν είναι εκείνος που προώθησε σημαντικά τα μέτρα που υποβαθμίζουν τις σπουδές μας: Πρώτος γενίκευσε τα δίδακτρα, άνοιξε τη συζήτηση για «ενεργούς» και «ανενεργούς» φοιτητές και σήμερα ετοιμάζονται οι διαγραφές, έφερε το πόρισμα Παρασκευόπουλου. Η ουσιαστική, στρατηγική του συμφωνία με τις κατευθύνσεις της ΕΕ, που σήμερα νομοθετεί η κυβέρνηση ΝΔ, οδήγησε στο να παραμερίζει εύκολα μικρές επιμέρους διαφωνίες, που κυρίως αφορούν την υλοποίηση των νόμων και κατευθύνσεων, και να κάθεται πρώτος - πρώτος στο τραπέζι του «διαλόγου» για να βρεθεί «λύση», όπως λένε, από κοινού με τη ΝΔ. Η λογική των δυνάμεών του μέσα στο φοιτητικό κίνημα επιδιώκει να αφοπλίσει τον αγώνα μας, να τον στρέψει στην επιδίωξη εναλλαγής κυβέρνησης και προσώπων, αφήνοντας άθικτη την ουσία της σημερινής πολιτικής.

Οι δυνάμεις των ΕΑΑΚ με τη λογική και τη στάση τους δεν συμβάλλουν στο να πάρει ο αγώνας μας χαρακτηριστικά αντοχής, αποτελεσματικότητας, αντίθετα τον καθιστούν ευάλωτο, γιατί περιορίζουν τις διεκδικήσεις στην αποφυγή των νέων μέτρων. Το διεκδικητικό πλαίσιο που θέτουν δεν ανοίγει δρόμο για να υπερασπιστούμε τις ανάγκες μας αλλά την προηγούμενη αρνητική κατάσταση στις σπουδές μας, εγκλωβίζουν την πάλη των φοιτητών στοχεύοντας ένα κόμμα, ένα πρόσωπο, αφήνοντας τελικά απέξω την ουσία της πολιτικής της κυβερνήσεων - ΕΕ, που σαρώνει χρόνια τώρα τα δικαιώματά μας.

-- Είναι φανερό πως αυτές οι διεργασίες συναντούν αντιδράσεις. Εχουν βρει απέναντί τους την καταστολή, την αρνητική στάση διοικήσεων, ΜΜΕ, άλλων δυνάμεων μέσα και έξω από τα πανεπιστήμια. Διαβάζουμε ακόμα για «σιωπηλές πλειοψηφίες» φοιτητών που δεν εκφράζονται από αυτόν τον αγώνα. Πώς απαντούν οι φοιτητές που βρίσκονται στο δρόμο;

Μ. Κ.: Η απάντηση για τη δήθεν «σιωπή» των φοιτητών δόθηκε και θα συνεχίσει να δίνεται από τις μαζικές συνελεύσεις, στις οποίες διαμορφώνουμε αγωνιστικά διεκδικητικά πλαίσια, από τα μαζικά φοιτητικά συλλαλητήρια όπως αυτό της περασμένης βδομάδας, με τη συμμετοχή πάνω από 100 φοιτητικών συλλόγων από όλη τη χώρα, που ταρακούνησε την κυβέρνηση. Το όργιο συκοφαντίας, τρομοκρατίας και καταστολής που εκτυλίσσεται από την κυβέρνηση και τα στηρίγματά της στις σχολές, τις διοικήσεις, είναι η απόδειξη ότι ο αγώνας μας τους ενοχλεί και μπορεί να πετύχει. Είναι το λιγότερο προκλητικό να κάνει λόγο η κυβέρνηση για «ακραίες μειοψηφίες» που βάζουν εμπόδια στις σπουδές των φοιτητών και τις οικογένειές τους που πληρώνουν, όταν η πολιτική της πετάει έξω από τις σχολές όλους εμάς που δεν μπορούμε να πληρώσουμε, τους μη μετεγγραφέντες, τους εστιακούς, όταν το πτυχίο μας δεν κατοχυρώνει επαγγελματικά δικαιώματα. Αυτά είναι τα εμπόδια που αντιμετωπίζουμε, δίνοντας το τελευταίο διάστημα σκληρή μάχη ενάντια στην πραγματική μειοψηφία: Τα επιχειρηματικά συμφέροντα που εξυπηρετούνται από τις αλλαγές τις οποίες δρομολογεί η κυβέρνηση.

-- Πώς μπορεί η Πανελλαδική Συνάντηση του Μετώπου Αγώνα Σπουδαστών να συμβάλει σε αυτήν την προσπάθεια των φοιτητών και στην ανασύνταξη, τελικά, του φοιτητικού κινήματος;

Μ. Κ.: Από την αρχή της φετινής ακαδημαϊκής χρονιάς συντελούνται ελπιδοφόρες μαζικές διαδικασίες, που μπορούν και πρέπει να σταθεροποιηθούν, για να μετρήσουμε βήματα στην κατεύθυνση ανασύνταξης του φοιτητικού κινήματος. Η Πανελλαδική Συνάντηση του ΜΑΣ μπορεί να συμβάλει στην πλατιά συζήτηση και στον προβληματισμό γύρω από το σύνολο των μετώπων, διεκδικήσεων και αιχμών που συγκροτούν το πλαίσιο του ΜΑΣ και μπορούν να φωτίσουν τη διέξοδο για τους φοιτητές, να ατσαλώσουν τον αγώνα μας ενάντια στο νέο χτύπημα των σπουδών μας το οποίο ετοιμάζουν.

Η Συνάντηση θα αποτελέσει βήμα στην ενίσχυση του κοινού βηματισμού ανάμεσα στους συλλόγους πανελλαδικά, θα αναδείξει την πείρα που έχουν συγκεντρώσει οι πρωτοπόροι φοιτητικοί σύλλογοι, συνδικαλιστές, φοιτητές από την πολύμορφη προσπάθεια να δυναμώσουν οι εστίες αντίστασης, να ζωντανέψουν οι σύλλογοι, να αντιμετωπιστεί ο εκφυλισμός. Μέσα από τη συμπόρευση του φοιτητικού με το εργατικό κίνημα, που αποτελεί σταθερή κατεύθυνση του ΜΑΣ, κάθε νέος που αγωνιά για το μέλλον μπορεί να βγάλει πολύτιμα συμπεράσματα, που δίνουν νέα πνοή και ισχύ στον αγώνα μας, αξίες που χρειάζεται να κρατήσουμε για να πορευτούμε στο μέλλον ως εργαζόμενοι.

Τα 10 χρόνια ύπαρξης και δράσης του ΜΑΣ, η αύξηση της συσπείρωσής του σε διαφορετικές συνθήκες που επικράτησαν, αποτελούν εγγύηση για το δρόμο στον οποίο χρειάζεται να συνεχίσουμε, για να μετρήσουμε περισσότερα και πιο σταθερά βήματα στην πορεία ανασύνταξης ενός φοιτητικού κινήματος που θα περάσει μαχητικά στην αντεπίθεση.